Ünsüz Düşmesi (Ünsüz Aşınması)

Türkçede Ünsüz Düşmesi (Ünsüz Aşınması)

Türkçede bazı durumlarda ünsüzler türeme veya birleşme süreçlerinde düşebilir. Özellikle “-k” ünsüzü ile biten kelimelerde, belirli ekler eklendiğinde bu ünsüz düşer. Bu olaya ünsüz düşmesi veya ünsüz aşınması denir. Ayrıca, bu tür ünsüz kaybı sessiz düşmesi olarak da bilinir.

Ünsüz Düşmesinin Kuralları

Türkçede ünsüz düşmesi genellikle “-k” ünsüzü ile biten kelimelerde gerçekleşir. Bu ünsüz, bazı eklerle birleştiğinde ya da türemede kaybolur.

Ünsüz Düşmesi ile İlgili Örnekler

SÖZCÜĞÜN ASLI GELEN EK VEYA SÖZCÜK DÜŞEN SES SON ŞEKLİ
Ufak -cık -k Ufacık
Küçük -cük -k Küçücük
Minik -cik -k Minicik
Sıcak -cık -k Sıcacık
Alçak -cık -k Alçacık
Büyük -cek -k Büyücek
Çabuk -cak -k Çabucak
Yumuşak -cık -k Yumuşacık
Tefek -cik -k Tefecik
Küçük -l -k Küçülmek
Yüksek -l -k Yükselmek
Seyrek -l -k Seyrelmek
Küçük -mse -k Küçümsemek
Ad -daş -d Adaş
Ast -teğmen -t Asteğmen
Üst -teğmen -t Üsteğmen

Notlar

  1. Kızıl ve Yeşil: “-er, -ar” ekleri eklendiğinde, “-il, -ıl” ünlüleri düşer.
    • Örnek: Kızıl-ar → Kızarmak
  2. Kulakçık: Bazı durumlarda “k” ünsüzü düşmeyebilir.
    • Örnek: Kulakçık

Ünsüz Düşmesi ile İlgili Açıklamalı Cümleler

  1. O, minik parmaklarıyla karmaşık problemleri kolayca çözüyor.
  2. Bahçede küçük bir taş bulup onu incelemeye başladı.
  3. Kış mevsiminde göçmen kuşlar genellikle sıcacık bölgelerde konaklar.
  4. Acil bir durumda, hastayı çabukça en yakın hastaneye yetiştirdiler.
  5. Bir ülkenin gelişimi, o ülkenin çalışkan insanlarının katkısıyla olur.
  6. Kişinin büyüme süreci, bazen küçülme ve geri dönüşüm gerektirebilir.
  7. İnsanları küçümsemek, toplumda hoş karşılanmaz ve hoş bir davranış olarak görülmez.
  8. Saçlarının seyrelmesini durdurmak için çeşitli yöntemler denedi.
  9. Yolda karşısına çıkan kişinin adaş olup olmadığını merak ediyordu.
  10. Eğitimde, daha üst rütbeli kişilere karşı dikkatli olmak önemli bir davranıştır.

Yorum yapın