Tariz (dokundurma, iğneleme) Nedir_

Tariz (dokundurma, iğneleme), edebiyat ve günlük konuşmalarda kullanılan bir anlatım biçimidir. Bu sanat, bir durumu veya kişiyi dolaylı bir yolla eleştirmek, küçümsemek veya alay etmek için kullanılır. Tariz, genellikle ironik bir üslupla söylenen sözlerin tam tersinin kast edildiği durumları ifade eder. Bu şekilde, eleştirilen veya alay edilen konu, dolaylı bir anlatımla daha çarpıcı ve etkili bir şekilde vurgulanır.

Tariz’in Özellikleri

1. Dolaylı Anlatım: Doğrudan eleştiri yerine, dolaylı yoldan ima edilir.
2. İroni Kullanımı: Söylenen sözler genellikle zıt anlamda kullanılır.
3. Alaycı Üslup: Küçümseme veya alay etme amacı taşır.
4. Eleştiri: Eleştirilmek istenen durum veya kişi belirgin hale getirilir.

Tariz Örnekleri

Örnek 1: “Bayağı zekisin, ne dediğini kimse anlamıyor.”

• Gerçek anlam: Kişinin çok zeki olduğu.
• Mecaz anlam: Kişinin söylediği şeylerin anlaşılmaz ve karmaşık olduğunu vurgulamak için kullanılır. Aslında kişinin zekasını küçümser.

Örnek 2: “Tabii, işini çok iyi yapıyorsun, kimse senin kadar hızlı hata yapamaz.”

• Gerçek anlam: Kişinin işini çok iyi yaptığı.
• Mecaz anlam: Kişinin işinde çok fazla hata yaptığını ima eder.

Örnek 3: “Ne kadar cömertsin, su bile vermedin.”

• Gerçek anlam: Kişinin çok cömert olduğu.
• Mecaz anlam: Kişinin cimri olduğunu vurgulamak için kullanılır.

Örnek 4: “Harika bir şarkıcı, şarkıyı dinleyen herkes kaçtı.”

• Gerçek anlam: Kişinin harika bir şarkıcı olduğu.
• Mecaz anlam: Kişinin kötü bir şarkıcı olduğunu ima eder.

Örnek 5: “Tebrikler, yine mükemmel bir iş çıkardın!”

• Gerçek anlam: Kişinin mükemmel bir iş çıkardığı.
• Mecaz anlam: Kişinin yaptığı işin çok kötü olduğunu vurgulamak için kullanılır.

Örnek 6: “Senden daha düzenli birini görmedim, her şey darmadağın.”

• Gerçek anlam: Kişinin çok düzenli olduğu.
• Mecaz anlam: Kişinin çok dağınık olduğunu ima eder.

Örnek 7: “Ne kadar naziksin, kapıyı yüzüme kapattın.”

• Gerçek anlam: Kişinin çok nazik olduğu.
• Mecaz anlam: Kişinin kaba davrandığını vurgulamak için kullanılır.

Örnek 8: “Ne kadar çalışkansın, tüm gün uyudun.”

• Gerçek anlam: Kişinin çok çalışkan olduğu.
• Mecaz anlam: Kişinin tembel olduğunu ima eder.

Örnek 9: “Tabii ki de dürüstsün, herkesin arkasından konuşuyorsun.”

• Gerçek anlam: Kişinin dürüst olduğu.
• Mecaz anlam: Kişinin dedikodu yaptığı ve dürüst olmadığı vurgulanır.

Örnek 10: “Çok sabırlısın, en ufak şeye hemen sinirleniyorsun.”

• Gerçek anlam: Kişinin çok sabırlı olduğu.
• Mecaz anlam: Kişinin sabırsız ve çabuk sinirlenen biri olduğunu ima eder.

Tariz sanatı, doğrudan eleştirinin yerine geçen etkili bir anlatım biçimidir. İronik ve alaycı üslubuyla dikkat çeken tariz, eleştirilmek istenen konuya veya kişiye dolaylı yoldan dokunarak ifade edilir. Bu sanat, anlatıma derinlik kazandırır ve söylenenin tam tersini ima ederek okuyucu veya dinleyici üzerinde güçlü bir etki bırakır.