Sünbülzade Vehbi 18. Yüzyıl Divan Şairi ve Bilgini

 Sünbülzade Vehbi, 18. yüzyılın önemli divan şairlerinden biri olarak tanınmaktadır. Asıl adı Mehmet olan Vehbi’nin doğum tarihi konusunda kaynaklarda kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Maraş’ta tanınmış bir aileden gelmektedir; bu aile, “Sünbülzadeler” adıyla bilinir. Babası, kendisi gibi bir şair olan Reşit Efendi’dir. Reşit Efendi, oğluna “Vehbi” ismini vererek onun edebi kariyerine ilk adımı atmış olur.

Kariyeri ve Elçilik Görevleri

Sünbülzade Vehbi, uzun yıllar boyunca çeşitli şehirlerde kadılık görevini yürütmüştür. Farsça diline olan hakimiyeti sayesinde, I. Abdülhamit döneminde İran‘a elçi olarak atanmıştır. Elçilik görevi sırasında Bağdat Valisi ile yaşadığı anlaşmazlıklar sonucunda idam cezasına çarptırılmasına rağmen, dostları sayesinde bu zor durumdan kurtulmuştur. Sünbülzade Vehbi, ağır romatizma hastalığı nedeniyle 1809 yılında hayata gözlerini yummuştur. Mezarı, İstanbul’un Edirnekapı bölgesindedir.

Edebi Kişiliği

Sünbülzade Vehbi, edebiyat alanında özellikle mesnevi türündeki eserleriyle tanınmaktadır. Aynı zamanda Türkçe-Farsça sözlük çalışmaları ile de dikkat çekmiştir. Şiirlerinde yerel temaları ve gündelik hayatta sıkça kullanılan atasözleri ile deyimleri harmanlayarak, okuyucularına tanıdık gelen bir anlatım sunmuştur.

Şiirlerinde daha çok şekil ve biçime önem veren Sünbülzade Vehbi, lirizmden uzak, daha çok düz ve kuru bir anlatım tarzı benimsemiştir. Kendi oğluna yönelik yazdığı “Lütfiyye” adlı eseri, bir nasihatname olarak dikkat çekmekte ve onun didaktik yönünü gözler önüne sermektedir. Ayrıca, Türkçe-Farsça manzum bir sözlük olan “Tuhfe-i Vehbi” ile de edebiyat dünyasında anılmaktadır.

Eserleri

Sünbülzade Vehbi’nin edebi mirası, çeşitli eserleri ile günümüze ulaşmıştır. Öne çıkan başlıca eserleri şunlardır:

• Dîvân: Sünbülzade Vehbi’nin 5732 beyit içeren divanı, III. Selim‘e sunulmuştur. Bu eser, onun şairlik yeteneğini ortaya koyan önemli bir çalışmadır.
• Lütfiyye: Oğluna yazdığı bu eser, nasihatname türünde kaleme alınmış olup, önemli bilgiler ve dersler içermektedir.
• Tuhfe-i Vehbi: Farsça-Türkçe manzum bir sözlük olarak hazırlanmış olan bu eser, iki dil arasında köprü kurmayı hedeflemektedir.
• Nukbe-i Vehbi: Bu eser, Arapça-Türkçe manzum bir sözlük niteliği taşımaktadır ve dilin inceliklerini göstermektedir.

Sünbülzade Vehbi’nin Edebi Mirası

Sünbülzade Vehbi, 18. yüzyılda Divan edebiyatının gelişimine önemli katkılarda bulunmuş bir şairdir. Edebi kariyeri boyunca, yazdığı eserler ve şairlik yeteneği ile Türk edebiyatında kendine sağlam bir yer edinmiştir. Yerel unsurları şiirlerine ustalıkla yansıtarak, halkın kültürüne de katkıda bulunmuş ve kendine özgü bir üslup geliştirmiştir.

• Sünbülzade Vehbi hayatı
• Sünbülzade Vehbi eserleri
• Sünbülzade Vehbi kimdir
• Lütfiyye eseri
• Tuhfe-i Vehbi analizi
• 18. yüzyıl divan şairleri
• Sünbülzade Vehbi’nin edebi kişiliği
• Dîvân eserinin önemi