Sıfatlarda Anlam Özellikleri
Sıfatlarda Küçültme:
Sıfatlarda küçültme, belirli ekler eklenerek yapılır ve bu ekler, sıfatların anlamını küçültür. Küçültme işlemi genellikle -cik, -cük, -ce, -imsi, -imtırak ekleriyle gerçekleştirilir. Bu ekler, tamlanan isimlerin anlamlarını küçültür veya yumuşatır. İşte bazı örnekler:
- Küçük serçe → Küçücük serçe: Burada “küçücük” sıfatı, serçenin “çok küçük” olduğunu ifade eder.
- İri kedi → İrice kedi: “İrice” sıfatı, kedinin “iriye yakın” olduğunu belirtir.
- Yeşil kazak → Yeşilimsi kazak: “Yeşilimsi” sıfatı, kazanın “yeşile yakın” bir renkte olduğunu gösterir.
Sıfatlarda Pekiştirme:
Sıfatlarda pekiştirme, niteleme sıfatlarının anlamını kuvvetlendirmek amacıyla yapılır. Bu pekiştirme iki temel şekilde gerçekleştirilir:
- Pekiştirme Harfleri ile: Sıfatın ilk hecesine “p, r, s, m” harflerinden uygun olanı eklenip sıfat ile birleştirilir.
- Siyah → Simsiyah: Burada “simsiyah” sıfatı, rengin “tamamen siyah” olduğunu belirtir.
- Temiz → Tertemiz: “Tertemiz” sıfatı, şeyin “çok temiz” olduğunu ifade eder.
- Mavi → Masmavi: “Masmavi” sıfatı, rengin “tamamen mavi” olduğunu gösterir.
- İkileme Yoluyla: Sıfatın iki kez tekrarlanması ile pekiştirme yapılır.
- Mavi mavi bulutlar: Burada “mavi mavi” ifadesi, bulutların “tam anlamıyla mavi” olduğunu belirtir.
- Çeşit çeşit elbiseler: “Çeşit çeşit” sıfatı, elbiselerin “birbirinden farklı” olduğunu ifade eder.
- Tatlı tatlı incirler: “Tatlı tatlı” ifadesi, incirlerin “çok tatlı” olduğunu vurgular.
Sıfatlarda Derecelendirme:
Sıfatların derecelendirilmesi, çeşitli sözcüklerle yapılır ve sıfatın anlamını artırır veya azaltır. Derecelendirme genellikle “en, çok, daha, pek” gibi kelimelerle sağlanır.
- Bu kitap daha güzel: “Daha güzel” ifadesi, kitabın “şu anki durumundan daha güzel olduğunu” belirtir.
- En hızlı hayvan çita: “En hızlı” sıfatı, çitanın “tüm hayvanlar arasında en hızlı” olduğunu gösterir.
- Çok sevimli bir bebek: “Çok sevimli” ifadesi, bebeğin “büyük ölçüde sevimli” olduğunu ifade eder.