Sadri Ertem: Toplumcu Gerçekçiliğin Sesi

Hayatı ve Eğitim Süreci

Sadri Ertem, 1984 yılında İstanbul’da doğmuş, subay bir babanın oğlu olarak Anadolu ve Rumeli’nin çeşitli kentlerinde çocukluk yıllarını geçirmiştir. Eğitim hayatına İstanbul’da başlamış ve Darülfünun Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’nden 1920 yılında mezun olmuştur. Mezuniyetinin ardından memuriyet hayatına adım atmış ve İstanbul’daki farklı okullarda edebiyat dersleri vermeye başlamıştır.

Sadri Ertem’in hayatında önemli bir dönüm noktası, Milli Mücadele dönemine denk gelir. Anadolu’ya geçerek burada “Hâkimiyet-i Milliye” ve “Yeni Gün” gazetelerinde yazı işleri müdürlüğü görevlerini üstlenmiştir. Bu dönemde, devrimci bir ruhla yazdığı yazılarla halkı bilinçlendirmeye çalışmıştır. “Son Telgraf” gazetesinde başyazar olarak görev yaparken, yürürlükte olan “Takrir-i Sükûn” kanununa aykırı davalarda İstiklal Mahkemeleri tarafından yargılanmış ve beraat etmiştir. 1939 yılında ise TBMM’de Kütahya milletvekili olarak görev almıştır.

Sadri Ertem, 1927’den itibaren birçok gazete ve dergide öykülerini ve incelemelerini yayımlamaya devam etti. İlk hikâyesi 1917 yılında “Genç Yolcular” dergisinde yayınlanmış, edebiyat dünyasında kendine yer bulmaya başlamıştır. Ancak, 13 Kasım 1943’te Ankara’da hayatını kaybederek Türk edebiyatına veda etmiştir.

Edebi Kişiliği ve Anlayışı

Sadri Ertem, Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı’nda, toplumcu-gerçekçi anlayışla eser veren önemli bir romancı ve hikâyecidir. Edebiyatına yön veren eleştirel gerçekçi akım, onun eserlerinde belirgin bir şekilde kendini göstermektedir. Sadri Ertem, eserlerinde maddeci felsefeden beslenerek, toplumun gerçek sorunlarına eğilmeyi ilke edinmiştir. Çalışmalarında işçilerin yaşamı, sömürü düzenleri, ağa-tüccar ilişkileri ve fabrika-işçi sorunları gibi toplumsal meseleleri işlemiştir.

Yazın hayatındaki temel görüşlerinden biri, edebiyatın görevinin emekçi sınıfı bilinçlendirmek olduğuna inanmaktı. Sadri Ertem, Atatürk ilkelerini toplumculukla harmanlayarak, eserlerini bu perspektifle kurgulamıştır. Eserlerinde duygusallıktan uzak, analitik bir bakış açısıyla gerçekliği sunmuş; biçim kaygısından ziyade içeriğe odaklanarak yalın bir anlatım geliştirmiştir.

Ertem’in yazın serüveni, gazetecilik deneyimleri ile de şekillenmiştir. “Yeni Gün” ve “Hâkimiyet-i Milliye” gibi gazetelerde yürüttüğü yazı işleri müdürlüğü, ona toplumsal meseleleri daha iyi kavrama fırsatı vermiştir. Ayrıca, eserlerinin bazıları Rusça, Fransızca, Almanca, İngilizce, Yunanca, Çince ve Arapçaya çevrilmiş, böylece uluslararası alanda tanınmasına katkıda bulunmuştur.

Eserleri ve Temaları

Sadri Ertem’in edebi kariyeri, derin sosyal içerikli eserler ile doludur. Toplumun gerçek sorunlarını cesurca ele almış ve bu konuları eserlerinde öne çıkarmıştır. İşte önemli eserleri ve temaları:

Sadri Ertem, Bacayı İndir Bacayı Kaldır öyküsü ile Türk edebiyatında işçi sorunlarından bahseden ilk eserlerden birini kaleme almıştır. Bu eserde, ithal kumaşların yerli dokumacılığı nasıl yok ettiğini ve bunun sonucunda oluşan işsizlik sorununu ele almıştır. Ayrıca, Çıkrıklar Durunca romanı, sosyal roman türünün öncülerinden biri olarak kabul edilir ve işçilerin yaşamlarını derinlemesine inceler.

Sonuç ve Mirası

Sadri Ertem, Türk edebiyatının önemli isimlerinden biri olarak, sosyal adaletsizliklere karşı duyduğu hassasiyeti eserlerinde ustalıkla yansıtmıştır. Kendisi, toplumun alt kesimlerini bilinçlendirmek adına edebi bir misyon üstlenmiş ve yazılarıyla bu hedefe ulaşmaya çalışmıştır. Eserleri, günümüzde hâlâ geçerliliğini koruyan toplumsal sorunlara ışık tutmakta ve okuyucularını düşündürmektedir. Ertem’in yazın hayatındaki önemi, yalnızca eserlerinin sayısı ile değil, aynı zamanda sosyal ve politik meseleleri cesurca ele almasıyla da anlaşılmaktadır.

Arama Kelimeleri

Sadri Ertem hayatı, Sadri Ertem kimdir, Sadri Ertem eserleri, Sadri Ertem edebi kişiliği, Sadri Ertem romanları, Sadri Ertem hikayeleri.