Romantizm (Coşumculuk) Nedir Temsilcileri ve Özellikleri

Romantizmin Kökenleri ve Ortaya Çıkışı

Romantizm, 1830’larda Fransa’da, klasisizmin katı kurallarına karşı bir başkaldırı olarak doğan bir edebiyat akımıdır. Bu akım, kısa sürede yalnızca Fransa sınırlarında kalmamış, Avrupa’nın dört bir yanına yayılarak büyük bir etki yaratmıştır.

Romantizmin temelinde Fransız Devrimi yatmaktadır. 1789’da patlak veren bu devrim, toplum, düşünce ve siyaset dünyasında köklü değişimlere yol açmış, bu değişimlerin etkisi sanata ve edebiyata da yansımıştır. Ünlü düşünürler Montesquieu, Voltaire, Rousseau ve Diderot, insan hakları ve özgürlük mücadelesinde öncülük yapmışlar, böylece tarihte “Aydınlanma Çağı” olarak bilinen yeni bir dönemin kapılarını aralamışlardır.

Romantizmin en önemli savunucularından biri olan Victor Hugo, bu akımın evrensel bir boyuta taşınmasını sağlamıştır. Onun sanat anlayışı, “En iyi kural, kuralsızlıktır” felsefesiyle şekillenmiştir. Cromwell adlı oyununun önsözünde romantizmin ilkelerini ortaya koyarak akımın temellerini atmıştır.

Romantizmin Özellikleri

Duygusal ve Coşkulu Anlatım: Romantizmde, duygu ve hayal gücü her şeyden önce gelir. Yazarlar ve şairler, sınırsız bir özgürlük arayışıyla eserlerini kaleme almışlar, coşkun bir anlatım benimsemişlerdir.

Klasisizme Karşı Direniş: Romantik sanatçılar, klasisizmin katı kurallarını yıkarak, yeni bir sanat anlayışı geliştirmişlerdir. Bu anlayışta, biçim ve kural değil, içerik ve duygu ön plana çıkmıştır.

Din ve Ulusal Efsaneler: Romantizmde Eski Yunan ve Latin mitolojisine karşı bir ilgisizlik vardır. Bunun yerine Hristiyanlık mucizeleri ve ulusal efsaneler, eserlerin önemli temalarından biri haline gelmiştir. Ayrıca, dinin ve dindar kahramanların romantik eserlerde sıkça yer bulması da bu akımın bir özelliğidir.

İnsan ve Doğa: Romantik eserlerde aşk, ölüm, doğa ve özgürlük temaları çok işlenmiştir. Doğa, özellikle uzak diyarların güzellikleri, detaylı betimlemelerle eserlerde sıkça vurgulanmıştır. Bu eserlerde yalnızca seçkin bireyler değil, toplumun her kesiminden insanlar yer almıştır. Ayrıca, insan ruhunun derinliklerine inen romantikler, zıtlıklardan yararlanarak (iyi-kötü, güzel-çirkin gibi) insanın farklı yüzlerini gözler önüne sermişlerdir.

Karakter ve Duyguların Önemi: Romantik eserlerde, tiplemeler değil, özgün karakterler önemsenmiştir. Sanatçılar, eserlerine duygusal derinlik katmış, kendi iç dünyalarını açıkça eserlerinde ortaya koymuşlardır.

Doğaya Duyulan İlgi: Klasisizmin aksine, romantizmde doğaya karşı büyük bir hayranlık söz konusudur. Doğa, romantik sanatçıların eserlerinde geniş bir yer bulmuş, doğanın güzellikleri büyük bir övgüyle betimlenmiştir.

Romantizmin Edebi Türlere Etkisi

Romantizm, sadece edebiyatta değil, sanatın her alanında etkili olmuştur. Tragedya ve komedya türlerinin birleşmesiyle yeni bir tür olan dram romantizmle birlikte önem kazanmış, bu akımın izlerini taşıyan tiyatro eserleri büyük ilgi görmüştür. Tiyatroda zaman ve yer birliği kuralı terk edilmiş, olaylar doğal akışına bırakılmıştır. Ayrıca, lirik şiir de romantizmle birlikte yükselişe geçmiş, romantik şairler duygusal derinliği yüksek şiirler yazmışlardır.

Romantizmin Temsilcileri

Victor Hugo: Romantizmin en büyük temsilcisi olan Victor Hugo, edebiyatın üç farklı alanında da ustalığını sergilemiştir. Hernani, Sefiller, Notre Dame’ın Kamburu gibi eserleriyle roman, tiyatro ve şiir dünyasında büyük başarılar elde etmiştir. Eserlerinde insan hakları, özgürlük ve doğa temalarına geniş yer vermiştir.

Goethe: Alman romantizminin önemli bir ismi olan Goethe, şiir ve tiyatro eserleriyle dünya edebiyatında iz bırakmıştır. Onun en bilinen eserleri arasında Faust ve Genç Werther’in Istırapları yer alır.

Jean-Jacques Rousseau: Fransız romantizminin öncülerinden biri olan Rousseau, felsefi eserleriyle toplumun yapısını sorgulamış ve özgürlük kavramını ön plana çıkarmıştır. Toplum Sözleşmesi ve Emile onun en bilinen eserlerindendir.

Lamartine: Romantik şiirin güçlü isimlerinden biri olan Lamartine, Şairane Düşünceler ve Bir Meleğin Düşmesi gibi eserleriyle romantik şiirin zirve noktalarından birini oluşturmuştur.

Türk Edebiyatında Romantizmin Etkisi

Türk edebiyatında romantizmin etkileri Tanzimat dönemi ile başlamıştır. Bu dönemde, özellikle roman ve tiyatro eserlerinde romantizmin izlerini görmek mümkündür.

Namık Kemal, tiyatro ve romanlarında romantizmin etkilerini yansıtmış, halkın sorunlarını dile getiren eserler ortaya koymuştur. Ahmet Mithat Efendi de ilk romanlarında romantik anlatım tarzını benimsemiş, insan ruhunun derinliklerine inmiştir. Abdülhak Hamit Tarhan ve Recaizade Mahmut Ekrem de romantizmin şiir ve tiyatro alanındaki temsilcilerindendir.

Romantizmin etkisiyle Tanzimat dönemi Türk edebiyatında bireysel ve toplumsal sorunlar, özgürlük ve doğa temaları işlenmiş, sanatçılar eserlerinde kişiliklerini gizlemeyerek, olaylara kendi duygularını da katmışlardır.