Yardımcı Düşünceler ve Ana Düşünce İlişkisi
Paragraf içinde bulunan yardımcı düşünceler, ana düşünceyi desteklemek, geliştirmek ve daha iyi anlaşılmasını sağlamak amacıyla oluşturulmuş cümlelerdir. Bu tür sorularda, genellikle paragrafın içinde yer alan yardımcı düşünceler ile dışarıda kalan düşünceler veya özellikler sorgulanmaktadır. Özetle:
Yardımcı düşünce sorularının kök cümleleri genellikle olumsuz ifadeler içerir. Sıkça karşılaşılan soru kökleri arasında “hangisine değinilmemiştir”, “hangisi çıkarılamaz”, “hangisine ulaşılamaz”, “hangisi söylenemez”, “hangisine varılamaz”, “hangisi değildir” veya “hangisi yoktur?” gibi ifadeler bulunur.
Paragrafın içinde, verilen seçeneklerle uyumlu olan yardımcı düşünceleri bulmak mümkündür. Yani, bu düşünceler paragrafın içinde açık bir şekilde yer alır. Paragraflarda tek bir ana düşünce bulunsa da, birden fazla yardımcı düşünce mevcuttur. Örnekler ve ayrıntılar, paragrafın içinde bu yardımcı düşüncelere örnek teşkil eder.
Yardımcı düşünceler, paragrafın tamamını kapsamayabilir. Ayrıca, paragraflarda yer alan yardımcı düşünceler arasında anlam ve dilsel bağlar bulunmaktadır. Bu düşünceler, ana düşüncenin netleşmesine yardımcı olan ve somutlaştıran ikincil yargılardır. Dolayısıyla, yardımcı düşünceler, her zaman ana düşünceye ulaşmamızı sağlayan araç cümleler olarak işlev görmektedir.
Yardımcı düşüncelerle ilgili sorularda, bu düşünceleri içeren cümleler mutlaka paragrafın içinde yer alır. Bu cümleler ya doğrudan yazılmış ya da bazı kelimeleri eksik veya farklı sözcüklerle ifade edilmiştir. Bu nedenle, yeterince zaman tanındığında, bu soruların cevapları paragrafın içinde tek tek bulunabilir.
Sınavlarda, en sık karşılaşılan soru türlerinden biri yardımcı düşüncelerle ilgilidir. Paragraf sorularının yaklaşık %35’i bu konuyla ilişkilidir.
Yardımcı Düşüncelerle İlgili Soru Şekilleri
Bu tür sorular genellikle şu şekilde karşımıza çıkar:
- Bu parçada aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
- Bu parçadan aşağıdaki yargılardan hangisi çıkarılamaz?
- Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
- Böyle konuşan kişi için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
- Bu parçada aşağıdaki düşüncelerden hangisine yer verilmemiştir?
- Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
Paragraftan Çıkarılabilecek Yardımcı Düşünceler
Not: Paragrafta yer alan renklerle, seçeneklerdeki renklerin aynı düşünceyi içeren cümleler olduğu belirtilmiştir. Paragrafta hangi renk varsa, seçeneklerde de o renk bulunur.
ÖRNEK 1
Edebiyat öğretmenimizin kendine has bir öğretim yöntemi vardı. Tanınmış yazar ve düşünürlerden seçilen bir metni çoğaltır, dersten birkaç gün önce bizlere dağıtırdı. O metni tekrar tekrar okur, yazarın bakış açısını, metindeki ilginç noktaları ve dönemin edebi anlayışını keşfederdik. Derste öğretmenimiz düşüncelerini açıklamaz, gülümseyerek bizi dinlerdi ve asıl hedefe kendi çabamızla ulaşmamızı sağlardı. Böylece derslerimiz canlı ve tartışmalı bir ortamda geçerdi. Sokrat’ın, Sofokles’in, Tolstoy’un, Montaigne’in metinlerindeki bazı ifadeler hâlâ aklımda, bana hâlâ ilham vermeye devam ediyor.
Edebiyat Öğretmeni ile İlgili Çıkarılabilecek Yargılar:
- Derslerini cazip hale getiren
- Konuşmaktan çok konuşturan
- Okumaya ve araştırmaya yönlendiren
- Farklı türlerde klasik eserleri sevdiren
Çıkarılamayacak Yargı:
- Belirli düşünce kalıplarına sıkı sıkıya bağlı kalan
ÖRNEK 2
Kuşkusuz, elektronik çağ bizlere yeni fırsatlar sunuyor. Binlerce yıllık bilgiyi teknolojinin yardımıyla küçücük “çip”lerde depolamak ve bu sayede bilgiye kolaylıkla erişmek, hem bizler hem de gelecek nesiller için oldukça değerlidir. Ancak, buna rağmen “kitap” adı verilen nesnenin hikâyesinin kısa zamanda sona ereceğini düşünmüyorum. Bu bağlamda, yayıncılığın iki farklı yolda ilerleyeceğini düşünüyorum. Bilgi yoğunluğu olan içerikler “e-kitap”larda, sanatsal yoğunluğu olanlar ise görsel açıdan çekici “butik kitaplar”da toplanacak. Hatta zamanla, kitap sahibi olmanın, koleksiyonculukla eşdeğer sayılacağını düşünüyorum.
Paragraftan Çıkarılabilecek Yargılar:
- Bilgi kaynaklarının dijital ortama aktarılabileceği
- Kitapların değerini koruyacağı
- Kitapların biçimsel değişim geçireceği
- Düşünsel ve sanatsal nitelikli kitapların birbirinden ayrılacağı
Çıkarılamayacak Yargı:
- Teknolojideki gelişmelerin eğitim seviyesini artıracağı
ÖRNEK 3
Ünlü bir yazar, “Yazmak için konu mu arıyorsun? Uzaklara gitmene gerek yok. Şu sokaktaki evlerden birini seç. Yeter ki, o evin insanlarını tanımaya dair bir tutkun olsun; onları anlatırken gerçeği hayal gücünle birleştirme yeteneğine sahip ol, ayrıca dilin inceliklerini tanıyıp onları kendi tarzında kullanabilme becerin olsun,” diyor. (ÖSS)
Çıkarılabilecek yargılar:
- Yazacak konuları gündelik yaşamdan seçmeye yönelik bir yaklaşım sergileme
- Görülenleri olduğu gibi aktarmaktan kaçınma
- Anlatımına, başkalarına ait olmayan özellikler katma
- Gözlem yeteneğine sahip olma
Çıkarılamayacak yargı:
- Toplumun geçmişini ve geleceğini tamamen kucaklama çabası içinde olma
ÖRNEK 4
Dil, kuralları dilbilgisi kitaplarına sığmayacak kadar karmaşık, sayısız detaylarla dolu, büyüleyici bir iletişim aracıdır. Esnek, dinamik, gelişmeye ve değişmeye açık bir sistemdir. Bu nedenle, dilin sunduğu zenginliklerin, kullanabildiğimizden çok daha fazla olduğunu söyleyebiliriz. Bu durum, günümüzde kullandığımız dilin, gelecekteki dilden çok daha geri planda kalacağını düşündürmektedir. Şunu ifade edebiliriz ki, bugünkü dille iletişim kurarken bir yandan da gelecek dili yaratma sürecindeyiz. (ÖSS)
Dil ile İlgili Çıkarılabilecek Yargılar:
- Çok yönlü özellikler barındırdığına
- Bir değişim sürecinde bulunduğuna
- Sunulan imkanlardan yeterince faydalanılamadığına
- Belirli kalıplarla sınırlı kalamayacağına
Çıkarılamayacak Yargı:
- Anlatım gücünün kelime sayısıyla ölçülemeyeceğine
ÖRNEK 5
İlgimi, kültürel konulara ve yaşadığım kentin tarihine yönlendirdim. Bu durum beni bir tür kedere itti; fakat bunun altında ezilmedim. Çalıştım, çabaladım ve kitaplarımı yazdım. Hayatımdan memnunum. Hiçbir arkadaşım benim için “hüzünlü” demez. “Sinirli, dinamik” diyebilir; ancak belirgin özelliğim “hüzün” değil. Olsa olsa şunu söyleyebilirler: “Kâğıdı, kalemi eline alıp yazdığında, kaleminin ucuna gelenler şunlardır.” (ÖSS)
Paragraftaki Kişi ile İlgili Çıkarılabilecek Yargılar:
- Çabuk sinirlenen, hareketli biri
- Üretken olma konusunda çabalayan
- İçinde bulunduğu koşullardan şikayet etmeyen
- Kendi niteliklerini tanıyan
Çıkarılamayacak Yargı:
- Yazdıklarıyla yaşadıklarını örtüştüren biri olduğu
ÖRNEK 6
Büyük edebiyatçılar, yalnızca eserleriyle değil, oluşturdukları imgelerle de anılırlar. Bu sanatçı, kişiliği, edebiyat bilinci ve eserleriyle kendisinden sonraki nesillere rehberlik etmiştir. Özellikle 1970’li yıllarda öykücülüğümüze yeni bir soluk kazandırmıştır. Öyküyü romandan bağımsız bir şekilde kullanmaması, edebiyat bilincinin önemli bir göstergesiydi. Günlükleri, eleştirileri ve çevirilerindeki titizliği, öykülerindeki başarısının bir tesadüf olmadığını bize açıkça göstermiştir. (ÖSS)
Çıkarılabilecek yargılar:
- Genç yazarlara örnek teşkil etmiştir.
- Öykücülüğümüzde yeni bir hava yaratmıştır.
- Çeşitli yazınsal türlerde eserler vermiştir.
- Eserlerinde belirli bir standartı korumuştur.
Çıkarılamayacak Yargı:
- Sanatın toplumsal işlevine inandığı
ÖRNEK 7
Nasrettin Hoca, fıkralarından da anlaşılacağı üzere sevecen, hoşgörülü, akıllı ve hazırcevap bir insandır. Her daim, haksızlığa uğrayanların yanında yer almış, yaşamın ağır yükleri altında ezilenlere bir gülümseme ile destek olmuştur. Nasrettin Hoca’nın fıkraları öğreticidir. Genelde kısa olup, bazen girişte yer ve zaman belirtilir; karakterler tanıtılır; ikinci bölümde Hoca’ya bir şey söylenir ve sonunda onu güldüren ama düşündüren cevabı beklenir. O son cümle, sık sık atasözüne veya deyime dönüşür. Hoca’nın çok geniş bir coğrafyada, farklı milletlerce benimsenmiş olmasını da fıkralarındaki bu özelliklere bağlayabiliriz. (ÖSS)
Nasrettin Hoca Fıkraları ile İlgili Çıkarılabilecek Yargılar:
- Ününün yalnızca Anadolu ile sınırlı olmadığını
- İnsanı düşündüren komik unsurlar içerdiğini
- Öğretici nitelikler barındırdığını
- Bazı sözlerinin halk arasında kalıplaşarak yer ettiğini
Çıkarılamayacak Yargı:
- Birçok tarihi kişiliğe yer verildiği
ÖRNEK 8
Mitler, doğa güçlerini ve doğaüstü varlıkları anlatan hayal ürünü hikâyelerdir. Bu hikâyelerin simgesel ve kutsal bir yönü bulunmaktadır. Yüzyıllar boyunca bu öyküler birbirlerinden beslenerek zenginleşmiştir. Bazıları kulaktan kulağa yayılırken, kimileri yazmayı meslek edinen kişilerce yazıya geçirilmiştir. Günümüzde elimizde, her mitolojik hikâyenin, yazıya geçirenin bakış açısına göre değişen farklı anlatımları mevcuttur. (ÖSS)
Mitler ile İlgili Çıkarılabilecek Yargılar:
- Kahramanlarının alışılmışın dışında özelliklere sahip olduğuna
- Anlatılanların dinsel bir içerik taşıdığına
- Çok uzun bir geçmişe sahip olduğuna
- Aynı hikâyenin çeşitli şekillerde anlatılabildiğine
Çıkarılamayacak Yargı:
- Bazı mitlerin gerçekleri yansıttığına
ÖRNEK 9
Okur, onun şiirlerini incelerken derinleştikçe yeni tatlar ve keşifler ile karşılaşacaktır. Sözün gizemli boyutlarını araştıracaktır. Şiiri yeniden şekillendirecektir. Bu bağlamda, onun şiiri herkes için erişilebilir değildir. Sanat alanı son derece geniş şiirlerdir. Tarihten felsefeye, farklı bilim dallarından alınmış unsurlar, bu şiirlerde motif olarak karşımıza çıkar. Kimi zaman bu unsurlar imgeler haline gelir; benzetmeler, mecazlar, istiareler biçiminde iç yapısını oluşturur şiirlerin. (ÖSS)
Çıkarılabilecek Yargılar:
- Anlaşılması zor şiirler yazdığı
- Şiirlerini kaleme alırken farklı alanlardan faydalandığı
- Sanatsal bir anlatıma başvurduğu
- Yoruma açık şiirler oluşturduğu
Çıkarılamayacak Yargı:
- Anlam bakımından açık şiirleri değersiz bulduğu
ÖRNEK 10
Indiana Üniversitesinden bir grup araştırmacının yaptığı çalışmaya göre, uzun süre oturma durumu sergileyenlerin, her saat başında beş dakika yürümesi, bacak atardamarlarının zarar görmesini önlüyor. Otururken kalbe kan pompalayan gevşek kaslar yeterince kasılmıyor. Bu durum, kanın bacaklarda birikmesine yol açıyor ve artan kan akışının damarların genişleme yeteneğini olumsuz etkileyebiliyor. Araştırmaya göre, uzun süreli oturmanın damarların artan kan akışına karşı genişleme kapasitesini bozduğu ve bunun da kalp ile damar hastalıklarının habercisi olduğu belirtiliyor. (YGS)
Çıkarılabilecek Yargılar:
- Duruş pozisyonunun insan sağlığı üzerindeki etkilerine
- Kalp ve damar hastalıklarını tetikleyen bazı etkenlere
- Bacaklarda meydana gelen kan birikiminin nedenlerine
- Yürüyüşün damar sağlığı açısından önemine
Çıkarılamayacak Yargı:
- Bacaklarda meydana gelen kas erimesinin sebebi olamayacağı
ÖRNEK 11
Şairler, ilk olarak eserlerini kendilerine beğendirmeye çalışarak işe koyulurlar. Onlar, seçimci bir tavır sergilerler. Bazen bir şiir üzerinde haftalar, hatta aylarca yoğun bir şekilde çalıştıkları olur. Bu durum, yetkinlik olarak değerlendirilebilir mi? Bence hayır; bu durum aslında titizliğin bir göstergesidir. Şiir dilini kusursuz bir biçimde kullanma hassasiyeti, şairin özünü oluşturan bir tutumdur. Günümüzde, dikkat çekmek ve sürekli görünür olmak ön planda iken, adını sıkça duyurmaktan uzak duran şairlerin hâlâ var olup olmadığını sorgulamak gerekiyor. Neyse ki böyle şairler hâlâ bulunmaktadır! (YGS)
Bu metinde bahsedilen şairlerle ilgili olarak çıkarılabilecek yargılar:
- Son derece dikkatli ve titiz bir şekilde eser verenlerdir.
- Gerçek şiirin özünü kavramışlardır.
- Geri planda kalmayı tercih eden bireylerdir.
- Zor beğenen bir tutum sergilerler.
Çıkarılamayacak yargı:
- Verimsiz olarak tanımlanmışlardır.
SORU 12
İnsan neden şiir yazar? Havasız bir ortamda boğulma tehlikesiyle karşı karşıya kalırken, nefes alabilmek ve varlığını sürdürebilmek için içindekileri dışa vurmak amacıyla mı? İç dünyasıyla dış dünya arasında süregelen bir çatışma içinde anlaşılabilir olma kaygısı mı taşımaktadır? Şairler, görünmeyen sırları gün yüzüne çıkararak bize rehberlik mi ederler? (YGS)
Bu ifadeleri dile getiren kişi, şairlerin yazma motivasyonları arasında aşağıdakilerden hangisinin bulunmadığını belirtmektedir?
A) Hayatın sıkıcılığından kurtulma B) Kendini ifade ederek ortaya koyma C) Ruh hali ile yaşam arasındaki çatışmayı yansıtma D) Yalnızlaşmaktan kaçınma E) Hayatın farkına varılmayan yönlerini hissettirme
CEVAP: D
SORU 13
Düşünen gençler konusunda umutluyum. Üretken ve başarılı işler çıkarıyorlar ve çıkaracaklar da. Batı’daki birikimi özümseyip, ona yeni bir bakış açısı kazandırırken; kendi kültürümüzle ilgili araştırmalarını da sürdürecekler. Bu süreçte, bizi biz yapan değerlere bağlı kalarak, dünyada yaşanan olaylara duyarlı, ama onlardan belli bir mesafede durarak ilerleyecekler. Eğer bu tutumlarını sürdürürlerse, geçmişte onlardan önce yaşamış olan yol arkadaşlarını yanlarında bulacaklar. Günümüzde kesin bir sonuç alamasalar bile, gelecekte bu yolda yürüyenlere bugün attıkları adımlarla umut aşılayacaklar. (YGS)
Bu metnin yazarı, gençlerde bulunması gereken özellikler arasında aşağıdakilerden hangisine değinmemiştir?
A) Olumsuzluklardan ders çıkarmak B) Hedeflerine ulaşmak için kararlı bir tutum izlemek C) Dışsal gelişmelerden yararlanmak D) Gelecek nesillere rehberlik etmek E) Ulusal değerlere önem vermek
CEVAP: A
SORU 14
Denemenin temelleri Yunan ve Latin yazarlar tarafından atılmıştır; bu yazınsal tür, on altıncı yüzyılda kendine has bir biçim kazanmıştır. Fransızca “essai” kelimesinin karşılığı olan bu türün en belirgin özelliği, öne sürülen düşüncelerin ispatlanma zorunluluğu taşımamasıdır. Yazınsal sürecin bir maceraya dönüşmesini sağlayan bu türde metnin her an sürprizlere açık olması söz konusudur. Anlam, çok katmanlı bir yapıdadır. Dilin resmiyetinden uzaklaşılan bu türde anlatımda samimiyet ve rahatlık bir arada bulunur. Böylece yazar, hayatın içindeki çeşitli durumları, olayları ve gerçekleri yeni bir biçimde ortaya koyabilir. (YGS)
Bu metinde denemeyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine yer verilmemiştir?
A) Savunulanların kanıtlanması gerekmediğine B) Söylemsel özelliklerine C) Tarihsel gelişimine D) Her konuda yazılabilir olduğuna E) Öğretici yanının bulunmadığına
CEVAP: E
SORU 15
Elli yaşına geldiğimde neler öğrendim? Öncelikle sabrı öğrendim. Kendi sınırlarımı tanımayı, affetmeyi… Hayatın getirmediklerinin hesabını kimseye sormamayı… Gerekirse vazgeçmeyi, yetinmeyi… Dostluk ilişkilerimi yıpratmadan korumayı… İşte ben bunları öğrendim. (YGS)
Bu sözleri ifade eden kişi, aşağıdakilerden hangisiyle nitelendirilemez?
A) Sahip olamadığı şeyler için başkalarını suçlamayan B) Yapabilecekleri ve yapamayacaklarının farkında olan C) Arkadaşlık ilişkilerini kırgınlıklar yaşamadan sürdüren D) Başkalarının sorunlarını kendi sorunları olarak gören E) Elindekiyle yetinmeyip daha fazlasını istemeyen
CEVAP: D
Paragrafta Yardımcı Düşünce ile İlgili Sorular
SORU 1
Yazar, öykülerinde genellikle eskiyle olan bağlarını koparmış, yeniliklere de uyum sağlayamayan bireylerin toplum içinde yalnızlaşma sürecini ve bu durumun çöküşe gidişini ele almaktadır. Bu, bir bakıma topluma yabancılaşmış bireylerin kaçınılmaz kaderidir. Aileyi ve toplumu ayakta tutan iç dinamikler ve ahlaki değerler kaybolmuş; bu kaybolmuşlukların yerini alması beklenen unsurlar ise bu boşlukları doldurmaktan aciz kalmıştır. Böylece toplumsal yapıda artık hiçbir şeyi yerinde bulamayan birey, bozuk bir ruh haliyle “ortalıkta dolaşmaktadır”. Bu yabancılaşmaya bazı bireyler çeşitli başkaldırı yöntemleriyle yanıt vermeye çalışırlar. Ancak bu tür bir direniş, kişiyi, hatalı işleyen toplumsal yapı içinde ezilmekten kurtaramaz. Sonuç olarak, birey, dramatik bir kurban olarak olumsuz koşullarda yaşamaktan ağır bir bedel ödemektedir.
Bu metinde tanıtılan yazar ve öykü karakterleri ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? (YGS)
A) Genellikle çevresinden ve değerlerinden kopmuş olan bireylerin yalnızlıklarını işlemiştir.
B) Toplumla uyum sağlayamayan, çatışma içinde bulunan bireylere yer vermiştir.
C) Kendi değerlerini savunmak yerine olayları uzaktan izlemeyi tercih eden bireyleri anlatmıştır.
D) Toplumda ortaya çıkan yeni değerlerin bireyler için eski değerler kadar işlevsel olamadığına dikkat çekmiştir.
E) Aile kurumunun yaşadığı sarsıntıları ele almıştır.
ÇÖZÜM: Yukarıdaki paragraftaki yardımcı düşünceleri bulalım: “A” seçeneğinin cevabı: “Öykülerinde genellikle eski ile bağlarını koparmış, yeni ile de uyum sağlayamamış bireyin toplum içinde yalnızlaşmasını ve bir çöküşe doğru yol alışını anlatır.” cümlesindedir; “B” seçeneğinin cevabı: “Bu, bir anlamda topluma yabancılaşmış bireylerin kaçınılmaz yazgısıdır.” cümlesindedir; “D” seçeneğinin cevabı: “Toplumu, aileyi ayakta tutan iç dinamikler, ahlaki özellikler kaybolmuş, bunların yerini alması düşünülen şeyler de bu boşlukları dolduramamıştır.” cümlesindedir; “E” seçeneğinin cevabı da “Aileyi ayakta tutan iç dinamikler, ahlaki özellikler kaybolmuştur.” cümlesindedir. “C” seçeneğindeki düşünce ise metinde yer almamaktadır. Doğru cevap “C” seçeneğidir.
SORU 2
Her dize ya da her satır, yazıldığı andan itibaren insanlara bir ileti göndermektedir. Üreten kişi, bu iletişimin nasıl okunacağına dair bir denetleme hakkına sahip değildir. Yazar, bu hakkı, eserini yayımladığı anda yitirmiştir veya kendi isteğiyle başkalarına bırakmıştır. Okuma süreci; okuyucunun kişiliğine, bilgi seviyesine, anlama ve yorumlama becerisine göre farklılık gösterir; yazıldığı esnada hedeflenenlerin gerisinde kalabileceği gibi, çok daha ötesine de geçebilir. Bu son durumda, yeniden üretme süreci devreye girmektedir. Tabii ki, ortaya çıkan ve eleştiriler içeren metnin edebi bir değer taşıması şartıyla. (YGS)
Bu metinden aşağıdakilerin hangisi çıkarılamaz?
A) Yazarlar, okurları yönlendirmemelidir.
B) Farklı okuyucular, yazarın iletmek istediğini kendilerine göre yorumlayabilirler.
C) Her metin, çözümlemeleri yazarına ait olan bazı gizli anlamlar taşır.
D) Okurun esere karşı tutumu, kişisel birikimiyle ilişkilidir.
E) Bir eserin okur tarafından değerlendirilebilmesi için sanatsal nitelikler barındırması gerekir.
ÇÖZÜM: Yardımcı düşüncelerle ilgili sorularda, bu düşünceleri içeren cümlelerin mutlaka metnin içinde yer alması gerektiği unutulmamalıdır. Bu paragrafta “A” seçeneğinin cevabı: “Üreten kişinin, onun nasıl okunacağını denetleme, nasıl anlaşılması gerektiğini dayatma gibi bir hakkı yoktur. Yazar bu hakkı, eserini yayımladığı anda yitirmiştir veya kendi isteğiyle başkalarına bırakmıştır.” cümlesindedir; “B” seçeneğinin cevabı: “Okuma; okuyanın kişiliğine, bilgisine, anlama ve yorumlama yeteneğine, beğenisine göre değişiklik gösterir.” cümlesindedir; “D” seçeneğinin cevabı: “Okuma; okuyanın kişiliğine, bilgisine, anlama ve yorumlama yeteneğine, beğenisine göre değişiklik gösterir.” cümlesindedir; “E” seçeneğinin cevabı: “Bu son durumda, yeniden üretme söz konusudur artık. Elbette, ortaya çıkan ve eleştiriler içeren metnin bir edebi değer taşıması koşuluyla.” cümlesindedir. “C” seçeneğindeki düşünce metinde işlenmemiştir. Doğru cevap “C” seçeneğidir.
SORU 3
Bir yazar, kendi düşünceleriyle bir yazısında şöyle diyor: “Her yaş dönemi, insanı farklı kılar. Yirmili yaşlardaki insanla ellinin, altmışın, yetmişin, hatta seksenin ve doksanın insanı aynı mı kalabilir?” Elbette, farklılık gösterir. Değişim, yalnızca fiziksel özelliklerimizi etkilemekle kalmaz; esasen iç dünyamızı da sarmalar. Geçmişte pek umursamadığım olaylar ve haberler şimdi derin bir şekilde beni etkiliyor. Yargılayıcı ve eleştirel bir bakış açısıyla her şeye yaklaşıyorum. İstemeden de olsa sorunların karmaşasında kendimi buluyorum. Öfke ve üzüntü duyguları içimde kabarıyor. Dinginliğimi kaybettiğim ve ruh halim karmaşık hale geldiği bu anlarda çevremdekiler bile beni sakinleştiremiyor; tutunacak bir dal veya sığınacak bir yer arıyorum. Çözüm arayışım devam ettikçe, şiire ya da romana sığınmanın benim için daha rahatlatıcı bir seçenek olduğunu düşünüyorum. (YGS)
Bu metinden yaşlılarla ilgili olarak aşağıdakilerin hangisine varılamaz?
A) Mutsuzlukları, yalnız kalışlarından kaynaklanmaktadır.
B) Farklılaştıklarının bilincindedirler.
C) Günlük gerçeklere karşı tepkilerini ortaya koyarlar.
D) Tanık oldukları durumlara yeni anlamlar kazandırırlar.
E) Kaçış ve arayış duyguları içindedirler.
ÇÖZÜM: Paragrafta yer alan yardımcı düşünceleri bulalım. Paragrafta yaşlıların ruh haline dair bilgiler yer almaktadır. “B” seçeneğinin cevabı: “Haberler şimdi derinlemesine etkiliyor beni. Yargılayıcı, eleştirel bir açıdan bakıyorum her şeye.” cümlesindedir; “C” seçeneğinin cevabı: “İster istemez sorunların sarmalında buluyorum kendimi. Öfkeleniyor, üzülüyorum.” cümlesindedir; “D” seçeneğinin cevabı: “Bakıyorum bir zamanlar hiç umursamadığım olaylar, haberler şimdi derinlemesine etkiliyor beni.” cümlesindedir; “E” seçeneğinin cevabı: “Tutunacak bir dal, sığınacak bir yer arıyorum.” cümlesindedir. “A” seçeneğinde ifade edilen düşünce, paragrafın içinde bulunmamaktadır. Doğru cevap “A” seçeneğidir.
Yardımcı Düşünce Nedir?
Yardımcı düşünceler, bir paragrafın ana fikrini destekleyen, geliştirici ya da açıklayıcı nitelikteki ifadelerdir. Bu düşünceler, metnin derinliğini artırır ve okuyucuya konuyla ilgili daha fazla bilgi sunar.
Paragrafta Yardımcı Düşünce Örnekleri
- Ana Düşünce: İnsanların doğa ile ilişkisi giderek azalmaktadır.
Yardımcı Düşünce: Bu durum, çevre kirliliğinin artmasına ve doğal kaynakların tükenmesine yol açmaktadır. - Ana Düşünce: Eğitim sisteminde köklü değişiklikler yapılmalıdır.
Yardımcı Düşünce: Çünkü mevcut sistem, öğrencilerin yaratıcılığını ve eleştirel düşünme becerilerini geliştirmekte yetersiz kalmaktadır.
Paragrafta Yardımcı Düşünce Nasıl Çözülür?
- Ana fikri belirle: Paragrafın ne hakkında olduğunu anlayın.
- Destekleyici cümleleri bulun: Ana fikri destekleyen ya da detaylandıran cümleleri tespit edin.
- Bağlantıları inceleyin: Yardımcı düşüncelerin ana fikre nasıl hizmet ettiğini analiz edin.
Paragrafta Yardımcı Düşünce Taktikleri
- Giriş cümlesini analiz et: Genellikle ana düşünce burada bulunur.
- İkincil cümleleri tarayın: Bu cümlelerde yardımcı düşünceler genellikle yer alır.
- Örnekleri ve açıklamaları dikkate alın: Bunlar, ana fikri pekiştiren cümlelerdir.
Yardımcı Düşünce Nasıl Bulunur?
- Paragrafı okuyun: İlk olarak genel bir izlenim edinin.
- Önemli kelimeleri not edin: Anahtar kelimeleri ve ifadeleri belirleyin.
- Yardımcı düşünceleri ayırt edin: Ana fikirden ayrılan, ama onu destekleyen cümleleri tespit edin.
Yardımcı Düşüncelerle İlgili Sıkça Sorulan Sorular
- Yardımcı düşünceler neden önemlidir? Ana fikri pekiştirir ve okuyucuya daha fazla bilgi sunar.
- Yardımcı düşünceler her paragrafta bulunur mu? Her paragraf için geçerli değildir, ancak çoğu paragrafta destekleyici unsurlar bulunabilir.
Yardımcı Düşünce PDF ve Konu Anlatımı
İnternette yardımcı düşüncelerle ilgili çeşitli kaynaklar ve PDF dosyaları bulunmaktadır. Bu belgeler, yardımcı düşünce örneklerini, nasıl bulunacağına dair ipuçlarını ve pratik alıştırmaları içermektedir. Okul kaynakları veya kütüphaneler bu konuda zengin içerik sunar.