Necati Cumali: Edebiyatın Çok Yönlü İsimlerinden Biri

Hayatı ve Erken Dönemi

Necati Cumali, 13 Ocak 1921 tarihinde Yunanistan’ın Florina kentinde dünyaya geldi. Ailesi, Yunanistan’dan Türkiye’nin İzmir ilinin Urla ilçesine göç etmiş bir aileydi. Çocukluğu, Ege’nin büyüleyici doğasında ve zengin kültürel ortamında geçti. Ortaöğrenimini İzmir Atatürk Lisesi‘nde tamamlayan Cumali, daha sonra Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi‘nde eğitim almaya başladı ve 1938’de kazandığı bu okulu 1941 yılında bitirdi.

Edebi Kariyeri

Necati Cumali, yazın hayatına şiir ile başladı. İlk şiiri 1939 yılında Urla Halkevi’nin yayın organı olan “Ocak” dergisinde yayımlandı. Edebiyat sahnesinde tanınmasını sağlayan ilk önemli şiiri ise 1941 yılında “Varlık” dergisinde “Netice” ismiyle çıktı. Bu dönemde tanıştığı önemli edebiyatçılar, Orhan Veli Kanık, Cahit Sıtkı Tarancı ve Nurullah Ataç gibi isimler, sanat anlayışında derin etkiler bıraktı.

1943’te, askerliğe gitmeden önce ilk kitabı olan **”Kızılçullu Yolu”**nu yayımladı. Askerlik sırasında yazdığı şiirler ise “Harbe Gidenin Şarkıları” adıyla kitaplaştırıldı. 1945 yılından itibaren “Ulus,” “Varlık,” “Ülkü,” ve “Ankara” gibi dergilerde şiirleri sıkça yayımlanıyordu. “Aysız Geceler”, onun yayımlanan ilk öyküsü oldu.

1945-1948 yılları arasında Milli Eğitim Bakanlığı Güzel Sanatlar Müdürlüğü‘nde çalıştıktan sonra 1949 yılında İzmir’e döndü. İzmir’de memurluk ve avukatlık yaparak, edebi kariyerine yeni eserler eklemeye devam etti. “Güzel Aydınlık,” “İmbatla Gelen,” ve “Güneşin Çizgisi” gibi şiir kitaplarıyla, “Yalnız Kadın” adlı öykü kitabını bu dönemde yayımladı.

Paris ve Son Dönem

1957 yılında avukatlık mesleğini bırakarak kendi imkânlarıyla Paris‘e giden Cumali, burada Paris Büyükelçiliği Basın Ataşeliği’nde çalıştı. 1959’da Türkiye’ye döndükten sonra İstanbul’a yerleşti. Dönüşüyle birlikte dört yıl boyunca İstanbul Radyosu‘nda görev aldı.

Cumali’nin ilk romanı “Tütün Zamanı” 1959 yılında tefrika edildi. 1960 yılında “Susuz Yaz” adlı öyküsünü kaleme aldı. 1963’ten itibaren edebiyat yaşamını roman ve oyun yazarlığı ile sürdürmeye başladı. Bu süreçte, İsrail ve Paris gibi yerlerde yaşadı, birçok ülkeyi gezdi.

Necati Cumali, 10 Ocak 2001’de İstanbul’da kanser nedeniyle hayatını kaybetti ve cenazesi Zincirlikuyu Mezarlığı‘na defnedildi.

Edebi Kişiliği

Necati Cumali, Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı’nda ön plana çıkan çok yönlü bir sanatçı olarak kabul edilir. Edebiyatın birçok alanında eserler vermiştir. Yazım hayatına şiirle başlamasına rağmen, roman ve hikâye türlerinde de önemli eserler bırakmıştır.

Eserlerinde, yerli unsurları ve Anadolu insanının yaşamını sıkça işlemiştir. “Yaşama sevinci,” onun yazılarında erken dönemlerinden itibaren belirgin bir şekilde hissedilmektedir. Özellikle küçük hikâye türünde büyük başarılara imza atmış, gözlemci bir yazar olarak dikkat çekmiştir.

Cumali, eserlerinde sade ve anlaşılır bir dil kullanarak, süsten uzak bir anlatım benimsemiştir. Lirik bir tarzda şiirler yazmayı tercih eden yazar, iç ve dış gözleme büyük önem vermiştir. Ayrıca, yazdığı oyunları “yaşadıklarının altını çizmek” amacıyla kaleme aldığını ifade etmiştir.

Eserleri ve Ödülleri

Aşağıda Necati Cumali’nin önemli eserlerinin bir listesi yer almaktadır:

Şiir

• Harbe Gidenin Şarkıları
• Kızılçullu Yolu
• Güzel Aydınlık
• Başaklar Gebe
• İmbatla Gelen
• Ceylan Ağıdı
• Bozkırda Bir Atlı

Öykü

• Değişik Gözle
• Yalnız Kadın
• Susuz Yaz
• Dila Hanım
• Makedonya 1900
• Ay Büyürken Uyuyamam

Roman

• Tütün Zamanı (Zeliş)
• Aşk da Gezer
• Yağmur ve Topraklar
• Acı Tütün

Oyun

• Nalınlar
• Vur Emri
• Mine
• Derya Gülü
• Boş Beşik
• Ezik Otlar

Ödülleri

Necati Cumali, birçok ödül kazanmış bir yazardır:

Yıl	Ödül	Eser
1957	Sait Faik Abasıyanık Hikâye Armağanı	“Değişik Gözle”
1969	Türk Dil Kurumu Şiir Ödülü	“Yağmurla Deniz”
1984	Yeditepe Şiir Ödülü	“Bütün Şiirleri”
1995	Yunus Nadi Ödülü	“Viran Dağlar”
2001	Tiyatro Yazarlar Derneği Onur Ödülü
2001	PEN Yazarlar Derneği Şiir Ödülü

Necati Cumali’nin eserleri, sadece edebiyat alanında değil, sinema ve televizyon dünyasında da sıkça yer bulmuştur. Eserleri, Türk toplumunun değerlerini, geleneklerini ve sosyal sorunlarını etkileyici bir şekilde yansıtmaktadır.

Arama Anahtar Kelimeleri

Necati Cumali hayatı, Necati Cumali kimdir, Necati Cumali eserleri, Necati Cumali şiirleri, Necati Cumali romanları, Necati Cumali öyküleri, Necati Cumali oyunları.