Müseddes Nedir? Özellikleri ve Örnekleri

Müseddes Nedir?

Müseddes, Türk edebiyatında özgün bir nazım şeklidir ve iki temel türde karşımıza çıkar. Eğer son bir veya iki dize her bentte tekrarlanıyorsa, bu tür mütekerrir müseddes olarak adlandırılır. Sadece kafiye yönünden ilk bentle benzerlik gösterenler ise müzdeviç müseddes olarak tanımlanır.

Müseddes Nazım Şeklinin Özellikleri

Müseddesler, çeşitli konularda yazılabilen eserlardır. Bu eserlerin uzunlukları genellikle beş ile sekiz bent arasında değişiklik gösterir. Uyak düzeni ise şu şekildedir: “aaaaaa / bbbba / cccca / ddddda”.

Bu nazım biçimi, her ne kadar geniş bir konu yelpazesine sahip olsa da, özellikle tasavvufi ve felsefi temalar üzerinde yoğunlaşır. Genel olarak, musammat türleri arasında yer alır ve murabba ile muhammes nazım şekillerinden sonra Türk edebiyatında en çok kullanılan musammat biçimidir.

Bazı müseddeslerde, beşinci ve altıncı mısraların birlikte tekrar edildiğini veya uyak açısından benzerlik taşıdığını görmek mümkündür. Müseddesler, mütekerrir ve müzdeviç olmak üzere iki ana gruba ayrılır.

Edebiyattaki Önemi

Müseddes, edebi dilin derinliklerini ve şairlerin yaratıcı potansiyelini yansıtan özel bir nazım biçimidir. Duyguların ve düşüncelerin etkileyici bir şekilde ifade edilmesini sağlayan bu tür, okuyucuya estetik bir deneyim sunmanın yanı sıra, edebiyatımızda önemli bir yer tutmaktadır. Şiirin özündeki derinlikleri keşfetmek için müseddes, benzersiz bir kapı aralamaktadır.

 

Müseddes Nazım Şekli ile İlgili Örnekler

Örnek 1

Firâşım seng-i hârâ pûşişim şevk-ı kıtad
olsun

Yerim beytü’l-hazen kârım figân-ı girye-zâd
olsun

Ten-i mecrûhuma ta’n-ı adû zahm-ı ziyâd
olsun

Edenler gönlümü âzürde mesrûrü’l-fuâd
olsun

Yıkanlar hâtır-ı nâ-şâdımı yâ Rabbi şâd
olsun

Benimçün  nâ-murâd olsun diyenler ber-murâd olsun

Ne mümkündür bula ey Nâilî hükm-i kazâ tağyîr

Bozulmak mümteni’dir ser-nüvist-i hâme-i
takdir

Bu ma’nâda derûn-şâdım ki birr dem etmeyip
te’hîr

Edip ser-tîz ü bürrân tîşe-i âzârı
bî-taksîr

Yıkanlar hâtır-ı nâ-şâdımı yâ Rabbi şâd
olsun

Benimçün  nâ-murâd olsun diyenler ber-murâd
olsun

Nailî

 

 

Örnek 2

Muhabbet ehline yârun cefâsı
imtihânıdur

Ölümlü âşıka
cevr okları devlet nişânıdur

Bana Yahyâ gibi
ölmek hayât-ı câvidânîdür

Bekâ bilme fenâ
âyînesini cümle fânidür

Begüm hayr işi
te’hîr etme billahi zamânıdur

Beni öldür
vücûdumdan ne nâm u ne nişân olsun

Yahyâ Bey

 

 

Örnek
3

Gam-ı hicrimle
genc-i aşk miskiyyü’l-hıtâm olsun

Nigîn-i la’lüni
yâd etmeyen âlemde nâm olsun

Dile câm-ı emel
enduh u mihnetsüz harâm olsun

Gamun
eksilmesün peymâne-i ömrüm tamâm olsun

Beni mahrum-ı
vasl eden mest-i müdâm olsun

Dil-i
mecrûhumun kanın içenler şâdgâm olsun

Nedim

 

Yorum yapın