Mobbing Nedir, Türleri Nelerdir, Nereye Başvurulur?

Mobbing: Tanımı, Türleri ve Başvuru Yolları

Mobbing, iş hayatında oldukça sık karşılaşılan ve giderek daha yaygın hale gelen bir sorundur. Genellikle üst düzey yöneticilerin çalışanlarına bilinçli bir şekilde uyguladığı psikolojik baskı olarak bilinse de, bu olgunun birçok farklı yönü ve özelliği vardır. Mobbing, “ofis hastalığı” veya “zorbalık” olarak da adlandırılabilir ve son yıllarda üzerinde yoğun olarak durulan ve önemli sonuçlar doğuran olumsuz bir uygulama olarak öne çıkmaktadır.

Mobbing uygulayıcıları genellikle aşırı denetleyici, baskıcı ve çağdaş yönetim tekniklerinden habersiz kişilerdir. Örgüt iklimi ve motivasyonun önemini kavrayamayan, konumlarını kaybetmek istemeyen ve despot özellikler taşıyan bireylerdir.

Bir kurum kültüründe adalet, aidiyet ve motivasyon, olması gereken temel unsurlardır. Adalet ve aidiyet duygusundan yoksun olan ve bu eksiklikten kaynaklanan motivasyon kaybı, mobbing uygulamalarının temel nedenlerindendir.

Bu yazımızda mobbing nedir, mobbing türleri nelerdir ve mobbing uygulamaları ile nasıl başa çıkılabilir sorularına yanıt arayacağız.

Mobbing Nedir?

Mobbing, iş yerlerinde bireylere yönelik sistematik ve bilinçli bir şekilde uygulanan yıldırma, dışlama, izolasyon, pasifize etme ve işten uzaklaştırma çabalarıdır. Bu tür uygulamalar, kişilerin kişilik değerlerine, sosyal ilişkilerine, mesleki ve sağlık durumlarına zarar veren olumsuz tutum ve davranışları içerir.

Mobbing, tek bir kişi tarafından yapılabileceği gibi birden fazla kişi tarafından da gerçekleştirilebilir. Genel olarak üst düzey yöneticiler tarafından uygulansa da, astlar arasında da mobbing görülebilir. Mobbing uygulamaları açık veya gizli, dolaylı veya doğrudan şekilde yapılabilir.

Mobbing mağdurları, bu uygulamaların sonucunda moral ve iş performansında ciddi düşüşler yaşar. Yöneticiler, mobbing uygulanan bireylerle ilgili önlem almazsa, durum daha da kötüleşir. Bu da motivasyon eksikliği, iş odaklanamama, sürekli stres ve kaygı gibi birçok olumsuz durumu beraberinde getirir.

Eğer mobbing önlenmezse, iş yerinde ciddi bir iş gücü kaybı yaşanabilir. Bu da işletmeler üzerinde olumsuz etkiler yaratır. İş yeri iklimi bozulur, örgütsel çalışma ortamı zayıflar ve verimlilik azalır.

Mobbing uygulamaları, aidiyet duygusunun zayıflamasına yol açar. Bu da bireyin iş yerini ve yöneticilerini düşman olarak görmesine neden olabilir.

Mobbing sadece üstlerin astlara uyguladığı bir durum olmayabilir; astlar da bazen üstlere karşı benzer davranışlarda bulunabilir. Örneğin, astlar verilen işleri bilerek geciktirebilir, eksik yapabilir veya üstlerini topluluk önünde zor durumda bırakmaya çalışabilirler. Bu tür mobbing türleri, genellikle üstlerin astlara uyguladığı mobbing ile benzerlik gösterir.

Mobbing Türleri Nelerdir?

• Çalışanın özgüvenini ve özsaygısını zedeleyen uygulamalar.
• Çalışanı yok saymak, görmezden gelmek.
• Çalışanı işten soğutmaya yönelik bilinçli davranışlar.
• Çalışan hakkında asılsız iddialar ortaya atıp yaymak.
• Çalışanın çalışma koşullarını zorlaştırmak.
• Kişiyi bilinçli olarak izole etmek, yalnızlaştırmak.
• Sürekli suçlama ve eleştiri yapmak.
• Çalışanın statüsünü küçümsemek ve dalga geçmek.
• Çalışana uygunsuz lakaplar takmak.
• Çalışanın iş motivasyonunu düşürmek.
• Çalışanı tehdit etmek.
• Çalışanı cinsel tacize maruz bırakmak.
• Çalışana rencide edici, kaba ve kötü sözler söylemek.
• Çalışana görev alanı dışında iş vermek.
• Çalışanın arkasından söylentiler çıkarmak ve bunları yaymak.
• Kişinin mesleki yeterliliği altında işler vermek.
• Çalışanın yazılı ve sözlü taleplerini yok saymak.
• Kişinin fiziksel özellikleri, giyim tarzı ve üslubu ile alay etmek.

Mobbing Uygulamalarında Nereye Başvurulur?

• Alo 170: 7 gün 24 saat başvuru yapılabilir.
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM).
• Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi (CİMER).
• Kamu Görevlileri Etik Kurulu.
• Kamu Denetçiliği Kurumu.

Uyarı: Mobbing şikayetlerinde başvuru basamaklarını dikkatlice takip etmek ve yeterli delil toplamak önemlidir. Asılsız, delilsiz ve mesnetsiz başvurular, başvuran kişinin aleyhine olumsuz sonuçlar doğurabilir.