METİN
Metin Nedir?
Metin, bir yazıyı şekil, anlatım ve noktalama özellikleriyle oluşturan kelimelerin bütünüdür. İletişim kurmak ve kendilerini ifade etmek amacıyla insanların oluşturduğu sözlü ve yazılı cümleler topluluğudur.
Metin Özellikleri
- Cümlelerden veya Dizelerden Oluşur: Metinler, cümleler ya da dizelerden meydana gelir.
- İletişim Aracıdır: Metin, anlatma ve anlaşmayı sağlayan bir iletişim aracıdır.
- İleti Taşıyıcıdır: Metin, bir mesaj içerir.
- Anlam ve Şekil Bağı: Metinler, anlam ve şekil açısından birbirine bağlı cümlelerden oluşur.
- Tür ve Boyut: Yazarın iletmek istediği mesaja göre metinler, tür, boyut ve dil özellikleri kazanır.
- Örgüye Benzetilebilir: Metinler, örgü gibi bir bütünlük oluşturur.
Bağlam Nedir?
Bağlam, bir dil birimini çevreleyen, ondan önce veya sonra gelen; bu birimi etkileyen ve onun anlamını, değerini belirleyen birim veya birimler bütünüdür. Bir sözcüğün cümlede kazandığı anlama bağlam denir. Bir sözcüğün cümlede, cümlenin paragrafta, paragrafın metinde yerini belirleyen ve anlamını, değerini etkileyen ögeler bütünüdür.
Bağdaşıklık Nedir?
Bağdaşıklık, dil ögelerinin (ek, kelime ve kelime grupları) aralarındaki anlam bağıntılarıdır. Bağdaşıklık, anlama dayalı anlatım bozukluklarını önler. Örneğin:
- “Gönderdiğim mektubu eminim bugüne kadar almış olmalısınız.” (Yanlış kullanım)
- “Gönderdiğim mektubu, bugüne kadar almış olmalısınız.” (Doğru kullanım)
Bağdaştırma Nedir?
Bağdaştırma, kelimelerin yeni bir anlam oluşturmak için yan yana gelerek oluşturduğu söz gruplarına denir. Örneğin, “dilsiz insan” alışılmış bağdaştırma iken “dilsiz hayaller” alışılmamış bağdaştırmadır. Bağdaştırma sayesinde, aynı durum ya da olayı farklı sözcüklerle ifade etme olanağı elde edilir.
Bağlaşıklık Nedir?
Bağlaşıklık, bir metinde dil ögelerinin (ek, kelime ve kelime grupları) dil bilgisi kurallarına uygun olarak yan yana getirilmesiyle (cümle oluşturulmasıyla) elde edilir. Bağlaşıklık, yapıya dayalı anlatım bozukluklarını önler. Örneğin:
- “Senin en sevdiğim yanın, derslerine düzenli çalıştığındır.” (Yanlış kullanım)
- “Senin en sevdiğim yanın, derslerine düzenli çalışmandır.” (Doğru kullanım)