Mensur Şiir Nedir? Özellikleri

Mensur Şiir Nedir?

Duyguların ve düşüncelerin uyak ve ölçü olmaksızın düzyazı şeklinde ifade edilmesiyle ortaya çıkan şiir türüne mensur şiir adı verilir.

Mensur Şiirlerin Belirgin Özellikleri

• Olay Örgüsü: Mensur şiirlerde bir olay akışı mevcuttur.
• Duygu ve Hayal: Yoğun hisler, hayaller ve şiirsel anlatım bu türde ön plana çıkar.
• Edebi Sanatlar: Mensur şiirler, ölçü ve uyak barındırmaz; ancak çeşitli edebi sanatlar bu türde sıkça kullanılır.
• Şiir ve Öykü Arasındaki Köprü: Mensur şiirler, hem şiirin hem de öykünün bazı özelliklerini bir arada bulundurur.
• Düzyazı Formatı: Mensur şiirler düz yazı biçiminde yazılır, nazım birimi veya kafiye düzeni içermez.
• Seci ve İç Ahenk: Mısra sonlarındaki uyum (seci) önemlidir, iç ahenk daima korunur. Aliterasyon, asonans ve tekrir gibi edebi sanatlar bu türde yer alabilir.
• Başlık: Her mensur şiirin bir başlığı vardır.
• Şiirsel Üslup: Mensur şiirlerde şiirsel bir dil ve anlatım hakimdir.
• Dilbilgisi Kurallarına Bağlılık: İç ahenk önemli olduğu için, dilbilgisi kuralları esnetilebilir.
• 19. Yüzyıl Fransa’sında Doğuşu: Bu tür, Fransa’da 19. yüzyılda ortaya çıkmıştır. Baudelaire ve Mallarme gibi Fransız şairleri mensur şiirin ilk örneklerini vermiştir.

Türk Edebiyatında Mensur Şiir

Türk edebiyatında Tanzimat Dönemi‘nde Recaizade Mahmut Ekrem ve Abdülhak Hamit mensur şiir türünde denemeler yapmış; ancak ilk büyük eser, Halit Ziya Uşaklıgil tarafından “Mensur Şiirler” eseriyle verilmiştir. “Aşkımın Mezarı” ve “Mezardan Sesler” de Halit Ziya’nın önemli mensur şiir örnekleridir. Diğer Türk yazarları arasında Mehmet Rauf (Siyah İnciler), Yakup Kadri Karaosmanoğlu (Erenlerin Bağından, Okun Ucundan) ve Ruşen Eşref Ünaydın (Damla Damla) gibi isimler de mensur şiir alanında önemli eserler vermiştir.

Mensur Şiir ve Şiir Arasındaki Ortak Noktalar

1. Ahenk Unsuru: Her iki türde de ahenk önemlidir.
2. Benzer Temalar: Temalar genelde birbirine benzerdir.
3. Şairanelik ve Duygusallık: Şiirsel üslup ve duygusallık her iki türde de egemendir.
4. Söz Sanatları: Edebi sanatlar iki türde de büyük rol oynar.
5. Dilin Etkili Kullanımı: Dilin doğru ve etkili kullanımı ön plandadır.

Mensur Şiir ve Şiirin Farklılıkları

1. Ölçü ve Uyak Farkı: Mensur şiirde ölçü ve uyak bulunmaz, buna karşılık şiirde bunlar ana unsurlardır.
2. Nazım Birimi: Şiirlerde dörtlük, beyit gibi nazım birimleri bulunur; mensur şiirde bu yoktur.

Mensur Şiir ve Düzyazı Arasındaki Farklar

1. Duygu Ağırlığı: Mensur şiir, tıpkı şiir gibi duyguların ön planda olduğu bir türdür; düzyazı ise genelde düşünceyi merkeze alır.
2. Şairanelik: Mensur şiirde şiirsellik, sanatlar ve yoğun anlatım öne çıkar; düzyazıda ise yalınlık ve açıklık ön plandadır.

Mensur Şiire Örnekler

Erenlerin Bağından (Yakup Kadri Karaosmanoğlu)

“Yıllar geçti, insanlar değişti, hayaller ise hep aynı kaldı. Zamanın kasırgası başımızdan geçti, geceler günleri kovaladı…”

Açıklama: Yakup Kadri’nin “Erenlerin Bağından” eseri, yoğun anlatım ve şairane bir dil kullanılarak oluşturulmuş bir mensur şiirdir. İç ahenk, cümlelerin uzun yapısı ve duyguların ön planda olduğu anlatım bu eseri tipik bir mensur şiir yapmaktadır.

Benim Olsaydın (Mehmet Rauf)

“Seni alıp uzaklara götürmek isterdim. İnsanlardan uzak, sadece doğa ile baş başa kalacağımız o yerde…”

Açıklama: Bu eserde, hayal gücünün ağır bastığı, yoğun bir anlatımla şekillenen bir mensur şiir örneğiyle karşı karşıyayız. Cümlelerin uzunluğu, secilerin varlığı ve şiirselliğin düzyazı formunda işlenmiş olması, metnin mensur şiir olduğunu gösterir.

Hicran-ı Emel (Mehmet Rauf)

“Daha hiçbir şey yok; sadece birkaç nazar, sadece birkaç tebessüm… Fakat ruhum seninle dolu, bütün hayatım seninle meşgul…”

Açıklama: Şairane üslubun yoğun olduğu bu eserde, aliterasyon ve asonans gibi ahenk unsurları öne çıkmaktadır. Metnin secilerle donatılması, mensur şiirin tipik bir örneğini gözler önüne seriyor.

Münzevi Yıldız (Cemil Meriç)

“Kelimeler odanı doldurur, tıpkı kuşlar gibi. Nereden geldiklerini bilmezsin; bazen çığlık çığlığa, bazen sessizce süzülürler…”

Açıklama: Cemil Meriç’in mensur şiir türündeki eserlerinden biri olan bu metin, iç ahengin belirgin olduğu ve şiirsel anlatımın düzyazı formatında işlenmesiyle dikkat çekmektedir.