Memduh Şevket Esendal: Savaşın İzinde Bir Yazar

Giriş

Memduh Şevket Esendal, 1883 yılında İstanbul’da dünyaya gelmiş, Türk edebiyatının önde gelen isimlerinden biri olmuştur. Hayatı boyunca yaşadığı zorluklar ve savaşlar, edebi kariyerine derin bir etki yapmış, onun yazın dünyasında kendine özgü bir yer edinmesini sağlamıştır. Eğitimsiz bir çocukluk geçiren Esendal, kendi çabalarıyla öğrenerek kendini geliştirmiş ve sonrasında Türk hikâyeciliğinde önemli bir figür haline gelmiştir.

Erken Hayatı ve Eğitim

Esendal, çocukluğunda savaş ve göç nedeniyle düzenli bir eğitim alma şansını bulamamıştır. Ailesiyle birlikte İstanbul’a göç etmek zorunda kalmış, bu süreçte maddi kayıplar yaşamıştır. Babası 1908’de vefat edince, ailesinin geçim yükünü üstlenmek zorunda kalmış ve memuriyete adım atmıştır. Kendi kendine Arapça, Farsça ve Fransızca öğrenerek kendini geliştirmesi, onun ilerleyen yıllarda edebiyat alanında başarılı olmasının temel taşlarından biri olmuştur.

Siyasi Hayatı

Memduh Şevket Esendal, 1906’da İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne üye oldu. Bu süreçte Anadolu Vilayetleri Müfettişliği görevine getirildi. Anadolu’nun çeşitli yerlerini gezerek halkın yaşamını ve sorunlarını yerinde gözlemleme fırsatı buldu. Daha sonra Teşkilat-ı Mahsusa‘nın Ankara temsilcisi olarak görev yaptı. İstanbul’un işgali sırasında, Esendal oradan kaçmayı başardı ve ardından bir süre İstanbul ile İtalya’da saklandı. Mustafa Kemal Atatürk’ün çağrısıyla tekrar yurda döndü ve 1919’da Bakü’ye Türkiye’nin ilk yurt dışı temsilcisi olarak atandı. Bakü’de Türk esirlerinin yurda dönmesinde önemli bir rol oynadı.

Edebiyat Kariyeri

Memduh Şevket Esendal, 1925’te Türkiye’ye döndüğünde, Galatasaray Lisesi ve Kabataş Lisesi’nde coğrafya öğretmeni olarak çalışmaya başladı. Aynı zamanda edebi çalışmalarına da devam etti. İlk öykülerini “Meslek” gazetesinde yayımlamaya başladı. “Miras” adlı romanı da bu gazete aracılığıyla okuyucuyla buluştu. Esendal, daha sonra Tahran’a elçi olarak atanmış, İran ile Türkiye arasındaki ilişkilerin bozulması üzerine görevini bırakmak zorunda kalmıştır.

1931-1933 yılları arasında TBMM‘de Elazığ milletvekilliği yaptı. Kabil büyükelçiliğine atanmasının ardından edebi kariyerine yöneldi ve bu dönemde “Ayaşlı ve Kiracıları” adlı eserini yayımladı. Bu roman, Türk toplumunun değişen değerlerini ve sosyal sorunlarını ele alarak dikkat çekmiştir.

Edebi Kişiliği

Memduh Şevket Esendal, Türk hikâyeciliğinde Ömer Seyfettin ve Sait Faik Abasıyanık ile birlikte anılan üç büyük isimden biridir. Eserlerinde durum-kesit (Çehov Tarzı) öykücülüğünü başarıyla temsil etmektedir. “Yerli Çehov” olarak adlandırılan Esendal, olayları açık, anlaşılır bir dille ve sade bir anlatımla sunmuştur. Kendisi, yazılarında her zaman gündelik yaşamın sıradan insanlarını ve onların meselelerini ön plana çıkarmıştır.

Temel Eser Temaları

• Sosyal Eleştiriler: Toplumsal değişimlerin bireyler üzerindeki etkisi.
• Sıradan İnsanların Yaşamları: Orta sınıf ve emekçi kesimlerin gündelik hayatları.
• İyimserlik: Olaylara olumlu bir bakış açısıyla yaklaşma.

Öne Çıkan Eserleri

Memduh Şevket Esendal, edebi kariyeri boyunca halkın gündelik yaşamını ve sosyal sorunlarını sade bir dille kaleme alarak Türk edebiyatına önemli katkılarda bulunmuştur. Onun eserleri, sıradan insanların yaşamlarına dair derin bir bakış sunarken, aynı zamanda toplumsal değişimlerin etkilerini de gözler önüne sermektedir. 16 Mayıs 1952’de Ankara’da vefat eden Esendal, Türk hikâyeciliğinin unutulmaz isimleri arasında yer almayı başarmıştır.

Memduh Şevket Esendal hayatı, Memduh Şevket Esendal kimdir, Memduh Şevket Esendal eserleri, Memduh Şevket Esendal yazarlığı, Memduh Şevket Esendal edebiyatı.