Kültür, edebiyat ve diğer güzel sanatlarla doğrudan bağlantılı bir kavramdır ve toplumların yaşam biçimlerini, inançlarını ve değerlerini şekillendirir. İşte kültürün tanımı, özellikleri ve bileşenleri hakkında detaylı bir açıklama:
KÜLTÜR
Kültür, bir toplumun tarihsel süreç içinde ürettiği ve kuşaktan kuşağa aktardığı maddi ve manevi özelliklerin toplamıdır. Maddi kültür, insanların yaptıkları araçlar, binalar ve giysiler gibi somut unsurları içerirken, manevi kültür ise inançlar, değerler, semboller ve normlar gibi soyut unsurları kapsar.
KÜLTÜRÜN ÖZELLİKLERİ
- Millidir: Her kültür, o millete özgü değer ve özellikler taşır.
- Tarihidir: Kültür, zamanla gelişir ve değişir, geçmişin izlerini taşır.
- Özgündür: Her toplumun kendine özgü kültürel unsurları ve normları vardır.
- Ahenkli bir bütündür: Kültürel ögeler, birbiriyle tutarlı ve dengeli bir yapı oluşturur.
- Canlı ve tabii bir varlıktır: Kültür, sürekli değişim ve gelişim gösterir.
- Özü değiştirilemez: Temel değerler ve inançlar zamanla değişse de, kültürün özü genellikle sabittir.
- Milletin ortak malıdır: Kültür, bireylerden ziyade topluma ait bir değerdir.
KÜLTÜRÜN TOPLUMSAL YAPISI
- Kültür toplumsaldır: Her nesil, kendisinden önceki nesillerden öğrendiklerini miras olarak alır ve gelecek nesillere aktarır. Bu aktarım sürecinde, yeni nesiller kültüre kendi deneyim ve bilgilerini ekler.
- Kültür öğrenilir: Kültür, bireyler tarafından öğrenilir ve sosyal kalıtım yoluyla aktarılır. Aile ve toplum, bu öğrenme sürecinde önemli rol oynar.
- Kültür değişebilir: Kültür, eski nesilden yeni nesile aktarılan bir miras olmakla birlikte, sürekli olarak değişim gösterir. Yeni nesiller, mevcut kültürü geliştirir ve zenginleştirir. Değişim, toplumsal ihtiyaçlar ve koşullarla ilişkilidir.
- Kültür aktarılır ve süreklidir: Kültür, dille öğrenilir ve sosyal kalıtım yoluyla nesilden nesile aktarılır.
- Kültür ihtiyaç gidericidir: Kültür, bireylerin hem fizyolojik hem de sosyal ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik unsurlar içerir.
- Kültür ögeleri arasında ahenk: Her kültür kendi unsurlarıyla tutarlı bir bütünlük oluşturur; aile, hukuk, sanat, ekonomik hayat, örf ve adetler birbiriyle etkileşim halindedir.
- Kültür kurallar sistemidir: Kültür, toplum içinde benimsenecek kural ve davranışlardan oluşur; yazılı ve yazılı olmayan kurallar kültürün devamlılığını sağlar.
- Kültür bütünleştiricidir: Kültür, tüm unsurları bir araya getirerek uyumlu bir sistem oluşturur. Bütünleşme sağlanmadığı takdirde, toplumsal uçurumlar ortaya çıkabilir.
KÜLTÜRÜ OLUŞTURAN UNSURLAR
- Dil: Kültür unsurlarının başında gelir ve tüm kültürel ögeleri barındırır. Her millet, yaşayışını dil aracılığıyla ifade eder.
- Din: İnanışlar, bir milletin yaşamında önemli bir rol oynar ve kültürün yapı taşlarından biridir.
- Gelenek-Görenek: Toplumların yazılı olmayan kurallarıdır ve bireylerin davranışlarını düzenler.
- Sanat: Bir milletin güzeli bulma ve yaratma çabasıdır. Edebiyat, müzik, resim ve heykel gibi alanlarda kendini gösterir.
- Dünya Görüşü: Bir toplumun ortak tutum ve davranışlarını belirler. Bu özellikler, o toplumun dünya görüşünü oluşturur.
- Tarih: Ortak yaşanmışlıkları temsil eder ve insanlar arasında kader birliğini sağlar.
Kültür, edebiyatın zeminini oluşturan önemli bir unsurdur. Edebi eserler, kültürel değerleri ve toplumsal dinamikleri yansıtırken, aynı zamanda kültürün evrimine de tanıklık eder. Kültür, bireylerin kimliklerini ve toplumların yapılarını şekillendiren dinamik bir yapıdır.