Keçeçizade İzzet Molla, 1785 yılında İstanbul‘da dünyaya gelmiştir. Babası, Konyalı Mustafa Efendi’nin oğlu olan Muhammed Salih Efendi’dir. İzzet Molla, çok küçük yaşta babasını kaybetmiş, bu yüzden hayatının erken dönemlerinde büyük sıkıntılarla karşı karşıya kalmıştır. Yaşadığı maddi ve manevi zorluklar onu ciddi bir bunalıma sürüklemiş, hatta intihar düşüncesine kapılmasına neden olmuştur. Tüm bu zorluklar, eğitimini de yarıda bırakmasına sebep olmuştur.
Hayatına devam ederken, Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’nın soyundan gelen bir hanımla evlenmiş ve bu evlilikten dört çocuğu olmuştur. Ailesine olan bağlılığı ve sorumlulukları onun yaşamında önemli bir yer tutmuştur.
Mesleki Hayatı ve Sürgün Yılları
İzzet Molla, medrese eğitimi almış ve bu eğitim ona müderrislik ve kadılık gibi önemli görevlerde bulunma imkânı sağlamıştır. Hem dini hem de fen bilimlerinde eğitim gören İzzet Molla, bilhassa İstanbul‘da Galata Kadılığı‘na kadar yükselerek önemli bir devlet adamı haline gelmiştir. Şairlik yeteneği kadar devlet kademelerindeki başarılarıyla da dikkat çekmiştir.
1825 yılında Mekke Kadılığı‘na atanmış olan İzzet Molla, ertesi yıl İstanbul Payesi‘ne layık görülmüştür. Ancak, 1827’deki Rus Savaşı‘na karşı duruşu nedeniyle Sivas’a sürgün edilmiştir. Sürgün kararının haksız olduğu sonradan anlaşılmış ve affedilmesine dair bir ferman çıkarılmıştır; fakat bu af fermanı İzzet Molla’nın sürgün yıllarında yaşamını yitirmesinden sonra ulaşmıştır. Sürgündeyken, 1829 yılında Sivas‘ta hayata gözlerini yummuş, naaşı daha sonra İstanbul’a getirilmiş ve Mustafa Bey Mescidi‘ndeki aile mezarlığında toprağa verilmiştir.
Edebi Kişiliği
Keçeçizade İzzet Molla, Tanzimat öncesi Divan Edebiyatı’nın son temsilcilerinden biri olarak bilinir ve edebiyat dünyasında büyük bir geçiş dönemi şairi olarak kabul edilir. Divan şiirinin zayıfladığı bir dönemde, bu edebi geleneği yeniden canlandırmış ve ona yeni bir soluk kazandırmıştır. İzzet Molla, şiirlerinde sade, açık ve anlaşılır bir dil kullanarak, klasik şiir anlayışından farklı olarak halkın anlayabileceği bir üslup benimsemiştir.
Onun üslubunda mizahın önemli bir yeri vardır. Şiirlerinde nüktedan, zeki ve hoşsohbet bir tarz göze çarpar. Şiirlerinde, halkın diline ve kültürüne ait unsurlara yer vererek, mahalli motifleri ve günlük konuşma dilini ustaca kullanmıştır. En zor anlarında bile büyük bir tevekkül ve teslimiyetle yaşamındaki felaketlerle dalga geçen bir yapısı vardır. Ayrıca Mevlevilik’e olan bağlılığı, eserlerinde Mevlana’dan sıkça bahsetmesinden anlaşılabilir.
Şiirlerinde aruz ölçüsünü büyük bir ustalıkla kullanmış olan Keçeçizade, aynı zamanda hece vezniyle yazdığı türkülerle de dikkat çeker. Özellikle mesnevi ve gazel alanında büyük başarı elde etmiş, bu türlerde kaleme aldığı eserleriyle ön plana çıkmıştır. Fuzuli, Nedim, Bağdatlı Ruhi ve Şeyh Galip gibi divan şairlerinden etkilendiği bilinen İzzet Molla, bu şairlerin izinden giderek divan şiirine yeni bir yön kazandırmıştır.
Başlıca Eserleri
Keçeçizade İzzet Molla’nın edebi kariyeri boyunca yazdığı eserler, dönemin edebi anlayışına ve toplum hayatına dair önemli izler taşır. Onun başlıca eserleri şunlardır:
Mihnet-i Keşan: İzzet Molla’nın en bilinen eseri olan Mihnet-i Keşan, mesnevi tarzında kaleme alınmış bir eserdir. Bu eserde, İstanbul’daki şehir hayatıyla taşra yaşamı arasındaki farklar karşılaştırılır. Aynı zamanda, İzzet Molla’nın sürgün edilme süreci ve Keşan’daki günleri de anlatılır. Eser, mizahi ve hiciv dolu anlatımıyla dikkat çeker.
Gülşen-i Aşk: Tasavvufi temaların işlendiği bu eser, sembollerle dolu bir anlatıma sahiptir. Şeyh Galip’in “Hüsnü Aşk” adlı eseri örnek alınarak yazılmıştır.
Bahar-ı Efkâr: İzzet Molla’nın divanıdır.
Hazan-ı Asar: Diğer divanıdır.
Keçeçizade İzzet Molla’nın Edebi Mirası
Keçeçizade İzzet Molla, divan şiir geleneği ile Tanzimat edebiyatı arasında bir köprü oluşturan önemli bir şairdir. Hem devlet adamı kimliği hem de şairliği ile dönemin önde gelen simalarından biri olan İzzet Molla, nüktedan üslubu, sade anlatımı ve derin tasavvufi düşünceleriyle edebiyat dünyasında iz bırakmıştır. Onun eserleri, mizahi ve hicivli yönüyle bugün dahi ilgiyle okunmaktadır.
Web sitemizde size en iyi deneyimi sunabilmemiz için çerezleri kullanıyoruz. Bu siteyi kullanmaya devam ederseniz, bunu kabul ettiğinizi varsayarız.TamamHayırGizlilik politikası
