Kat’ (Kesme) Sanatı Nedir? Kat’ (Kesme) Örnekleri

Kat’ (Kesme) Sanatı Nedir?

Kat’ sanatı, sözlük anlamı olarak “kesme, sonlandırma, bitirme” anlamına gelir. Bir anlatıyı daha güçlü ve etkili hale getirmek amacıyla düşüncenin sonuna varmadan kesilmesine kat’ ya da kesme sanatı denir. Bu teknik, sözün tamamlansa dahi susmanın daha etkili olacağı inancıyla uygulanır.

Kat’ sanatının amacı, cümleyi sonlandırmadan, okuyucuya devamını düşündürmek ve ona kelimelerin eksik kalan kısmını hissettirmektir. Bu sanat, genellikle düzyazılarda kullanılmakla birlikte, eski Türk şiirinde pek rastlanmaz. Ancak modern şiirlerde, özellikle günümüz edebiyatında bu tekniğin örneklerine daha sık rastlanmaktadır.

Kat’ (Kesme) Sanatı Örnekleri

Örnek 1

Garibim

“Şu şehirde,
Ne içimi ısıtacak bir yüz
Ne de bir tanıdık var.
Trenin sesiyle hüzünlenirim,
İki gözüm,
Yaşlar döker…”

(Orhan Veli Kanık)

Açıklama: Orhan Veli, yalnızlığını ve kimsesizliğini anlatırken, tren sesinin ona hüzün veren bir olgu olduğunu ifade ediyor. Ancak trenin sevdiklerini alıp götürdüğünü açıkça söylemeyip okuyucuya bu kısmı düşündürerek, anlatımın gücünü artırmış ve kat’ sanatı uygulamıştır.

Örnek 2

Ey mâder-i hicrân-zede! Ey hem-ser-i muğber!

Ey garip çocuklar!..
Hele sizler, sizler…

(Tevfik Fikret)

Anlamı: Ey acı içindeki anne ve dargın arkadaş!
Ey sahipsiz, yalnız çocuklar, sizler!

Açıklama: Tevfik Fikret, bu mısralarda, zorluklar içinde kalmış çocukların durumunu gözler önüne seriyor. Onların yalnızlığını ve çaresizliğini anlatırken, sözünü tamamlamadan kesip okuyucunun vicdanına sesleniyor. Bu dizelerde kat’ sanatı kullanılarak, şairin mesajının daha derin bir etki bırakması amaçlanmıştır.

Örnek 3

DEĞİL

Nasıl anlatmalı?
Bu yürek acısını nasıl tarif etmeli?
Bir yara ki…
Yok böyle bir dert…
Gönül yarası mı?
Değil!
Para derdi mi?
Değil!
Bir acı ki…
Katlanmak mümkün değil!

(Orhan Veli Kanık)

Açıklama: Orhan Veli, büyük bir kederi tarif etmeye çalışırken, bunu tam ifade edemiyor ve okuyucunun zihninde tamamlamasını istiyor. Şair, sıkıntısını anlatırken sözü yarıda bırakmış ve böylece kat’ sanatı ile anlatımın etkisini güçlendirmiştir.

Örnek 4

Bir yer ki sevgiden iz yok,

Meclislerde dost yüzü yok.
Yok, yok…

(Faruk Nafiz Çamlıbel)

Açıklama: Burada şair, artık sevgi dolu insanların ve eski dostların kalmadığını anlatıyor. Ancak sözü tamamlamadan, okuyucuya bu eksikliğin derinliğini hissettiriyor. Kat’ sanatı sayesinde, susmanın sözden daha güçlü olacağı düşüncesiyle anlatım kesilmiş ve etkisi artırılmıştır.

Örnek 5

Bu semti sevmek için…

Yazların hemen geçip günlerin kısalmaması gerek…

(Yahya Kemal Beyatlı)

Açıklama: Yahya Kemal, sonbaharın getirdiği psikolojik etkileri ve yaşlanma korkusunu anlatırken sözü tam olarak bitirmiyor. Anlatımı yarıda keserek okuyucuyu düşünmeye sevk ediyor. Bu şekilde, kat’ sanatı ile anlatımın gücü artırılmıştır.

Ek Bilgiler

Kat’ sanatı, anlatımın etkisini yükseltmek için kullanılan bir edebi sanattır. Sözün sonu getirilmez, okuyucunun hayal gücüne ve duygularına hitap edilerek susmanın daha derin bir iz bırakacağı düşünülür.