İsimden fiil yapan ekleri örneklerle açıklayalım

isimden fiil yapan ekleri örneklerle açıklayalım:

1. -LA/-LE:

• Genellikle bir şeyin üzerine veya bir şeyle birlikte yapıldığını ifade eder.
  • Örnekler:
    • Su + la = Sulamak (Su ile bir şeyi ıslatmak)
    • Göz + le = Gözlemek (Bir şeyi dikkatle izlemek)
    • Tuz + la = Tuzlamak (Bir şeye tuz eklemek)
    • Yağ + la = Yağlamak (Bir şeye yağ sürmek)

2. -LAN/-LEN:

• Genellikle bir duruma gelmeyi veya bir özelliği kazanmayı ifade eder.
  • Örnekler:
    • Kar + lan = Karlanmak (Karla kaplanmak)
    • Yaş + lan = Yaşlanmak (Yaş almak, yaşlı duruma gelmek)
    • Güç + len = Güçlenmek (Güç kazanmak)
    • Utan + lan = Utanlanmak (Utanç duymak)

3. -LAŞ/-LEŞ:

• Genellikle karşılıklı olarak yapılan bir eylemi veya bir duruma birlikte gelmeyi ifade eder.
  • Örnekler:
    • Barış + laş = Barışlaşmak (Karşılıklı olarak barış yapmak)
    • Kardeş + leş = Kardeşleşmek (Kardeş gibi olmak)
    • Tanış + laş = Tanışlaşmak (Birbirini tanımak)
    • Arkadaş + laş = Arkadaşlaşmak (Arkadaş olmak)

4. -SI/-SE:

• Genellikle edilgen bir durumu veya bir şeye dönüşmeyi ifade eder.
  • Örnekler:
    • Piş + ir + il = Pişirilmek (Pişirilme durumuna gelmek)
    • Sev + il = Sevilmek (Sevilme durumuna gelmek)
    • Bil + in = Bilinmek (Bilinme durumuna gelmek)
    • Gör + ül = Görülmek (Görülme durumuna gelmek)

5. -AL/-EL:

• Genellikle bir duruma gelmeyi veya bir özelliği kazanmayı ifade eder.
  • Örnekler:
    • Uzak + laş = Uzaklaşmak (Uzak duruma gelmek)
    • Yakın + laş = Yakınlaşmak (Yakın duruma gelmek)
    • Hazır + lan = Hazırlanmak (Hazır duruma gelmek)
    • Güven + il = Güvenilmek (Güvenilir duruma gelmek)

6. -AR/-ER:

• Genellikle bir işi yapmayı veya bir eylemi gerçekleştirmeyi ifade eder.
  • Örnekler:
    • Konuş + mak = Konuşmak (Konuşma eylemini gerçekleştirmek)
    • Yürü + mek = Yürümek (Yürüme eylemini gerçekleştirmek)
    • Gül + mek = Gülmek (Gülme eylemini gerçekleştirmek)
    • Bak + mak = Bakmak (Bakma eylemini gerçekleştirmek)

7. -I/-E/-A:

• Genellikle bir duruma gelmeyi veya bir özelliği kazanmayı ifade eder.
  • Örnekler:
    • Aç + ıl = Açılmak (Açık duruma gelmek)
    • Kapan = Kapanmak (Kapalı duruma gelmek)
    • Düş = Düşmek (Düşme eylemini gerçekleştirmek)
    • Kaç = Kaçmak (Kaçma eylemini gerçekleştirmek)

8. -T/-IT:

• Genellikle bir eylemi gerçekleştirmeyi veya bir duruma getirmeyi ifade eder.
  • Örnekler:
    • Sev + git = Sevmek (Sevme eylemini gerçekleştirmek)
    • Uyut = Uyutmak (Uyuma durumuna getirmek)
    • Öldür = Öldürmek (Ölme durumuna getirmek)
    • Büyüt = Büyütmek (Büyüme durumuna getirmek)

9. -DIR/-TIR/-TUR/-DÜR:

• Genellikle edilgen bir anlam ifade eder veya bir şeye dönüştürülmeyi ifade eder.
  • Örnekler:
    • Sev + dir = Sevdirmek (Sevilme durumuna getirmek)
    • Yaz + dır = Yazdırmak (Yazılma durumuna getirmek)
    • Ye + dir = Yedirmek (Yenme durumuna getirmek)
    • İç + ir = İçirmek (İçme durumuna getirmek)

10. -IL/-IN/-UL/-ÜN:

• Genellikle edilgen bir durumu veya bir şeye dönüşmeyi ifade eder.
  • Örnekler:
    • Gör + ül = Görülmek (Görülme durumuna gelmek)
    • Bil + in = Bilinmek (Bilinme durumuna gelmek)
    • Sev + il = Sevilmek (Sevilme durumuna gelmek)
    • Say + ıl = Sayılmak (Sayılma durumuna gelmek)