İç İçe Birleşik Cümle Nedir? Örnekli Anlatım

İç İçe Birleşik Cümle Nedir? Örnekler

İç içe birleşik cümle, başka birine ait sözlerin değiştirilmeden aktarılmasıyla oluşan cümlelerdir. Bu tür cümleler, bir ana cümle ile içinde yer alan bir başka cümle içerir. İç içe birleşik cümle, yalnızca kendi başına kullanıldığında yüklem taşıyan bir cümle haline gelir. Tırnak içinde veya nokta işareti ile de belirtilebilir.

Açıklamalı Örnekler

1. Ben seni anlıyorum, dedi.
   • Cümlede “anlıyorum” ve “dedi” kelimeleri, ilk bakışta iki yüklem gibi görünse de aslında “anlıyorum” kısmı yan cümleciktir ve temel cümlenin belirtisiz nesnesidir.
2. Öğretmen: “Çok ders çalışırsanız hedeflerinize ulaşırsınız.” dedi.
   • Bu cümlede altı çizili bölüm yan cümleciktir. Temel cümle yüklemine “Ne?” sorusu sorulduğunda yan cümlecik belirlenebilir.
3. Abdullah: “Seni her zaman yanımda görmek istiyorum.” dedi.
   • Burada “Seni her zaman yanımda görmek istiyorum” kısmı yan cümleciktir. Yükleme sorular sorularak öğeler bulunur.
4. Mustafa, hayatın en büyük gayesi çalışmaktır, diyordu.
   • Cümledeki altı çizili kısım yan cümleciktir ve burada da “belirtisiz nesne” görevi görmektedir.

Diğer Örnekler

• Daha yeni bu konuyu konuştuk, dedi bize.
• Kartal Anadolu Lisesi’ni bitireceğim, diyor.
• Atalarımız, “Ev alma, komşu al,” demişler.
• Ben seni takmıyorum, diyorsun.

Not: İç içe birleşik cümlelerde yan cümlecik, temel cümlenin bir öğesi olarak “belirtisiz nesne” görevi üstlenir.

Örnek

• Aynı dili konuşanlar değil, aynı duyguları paylaşanlar anlaşabilir, demiş birisi.
  • Buradaki yan cümlecik, temel cümleye bağlanırken “belirtisiz nesne” görevindedir.
• Özdemir Asaf, “Yalnızlık paylaşılmaz, paylaşılsaydı yalnızlık olmazdı,” diyor.
  • Yan cümlecik burada yine “belirtisiz nesne” olarak görev yapmaktadır.
• Nereye gidersen git şunu unutma, herkes gün olur evine döner, derdi Kurtiz.
  • Altı çizili kısım yan cümleciktir ve “belirtisiz nesne” görevi görmektedir.

Not

İç içe birleşik cümleler ile sıralı cümleleri karıştırmamak önemlidir. Sıralı cümlelerde mutlaka iki yüklem bulunurken, iç içe birleşik cümlelerde yalnızca bir yüklem vardır. İç içe birleşik cümlede yüklem gibi görünen kısım, aslında cümlenin “belirtisiz nesnesini” oluşturur.

Örnek

• Ali geldi, gitti.
  • Bu cümlede iki yüklem bulunmaktadır, dolayısıyla bu bir sıralı cümledir.
• Siz çok iyi anlıyorum, diyordu.
  • Bu cümledeki “anlıyorum” ilk bakışta yüklem gibi görünse de cümlenin öğeleri incelendiğinde, bu bir iç içe birleşik cümle olduğu anlaşılır.