Güzel Adlandırma Nedir?

Güzel Adlandırma Nedir?

Güzel adlandırma, olumsuz olarak algılanan bazı durumları, kavramları veya varlıkları daha hoş ve kabul edilebilir bir şekilde ifade etme sanatıdır. Toplumun bazı konulara karşı duyduğu hassasiyetler, tabular veya olumsuz çağrışımlar yüzünden, bu kavramların doğrudan kullanımından kaçınılır ve yerine daha olumlu, kibar veya etkileyici ifadeler tercih edilir. Güzel adlandırma, sıklıkla hastalıklar ve engeller gibi hassas konularda kullanılır. Bu adlandırmalar, genellikle tabuların, toplum normlarının ve estetik kaygıların etkisiyle ortaya çıkar.

Güzel Adlandırmanın Amacı:

• Olumsuzluğu Örtmek: Kavramın olumsuz etkilerini gizleyerek daha olumlu bir ifade sunmak.
• Kibarlık ve Edebilik: Toplumsal normlara uygun, kibar ve saygılı bir dil kullanmak.
• Etkileyicilik: İfadenin duygusal ve estetik etkisini artırmak.

Güzel Adlandırmanın Özellikleri:

• Mecaz Anlam Kullanımı: Sözcüklerin gerçek anlamlarının dışında benzetmeler ve mecazlarla ifade edilmesi.
• Kültürel ve Ulusal Özellikler: Güzel adlandırmalar, kültürel ve ulusal farklılıklar gösterebilir ve her kültürde farklı şekillerde kullanılır.

Örnekler:

• Yarasa: “Gecenin kuşu”
• Ölüm: “Son yolculuk” veya “Rahmete kavuşmak”
• Azrail: “Ölüm meleği”
• Sağır: “İşitme engelli”
• Kör: “Görme engelli”
• Geri zekâlı: “Zihinsel engelli”
• Sakat: “Bedensel engelli”
• Deli: “Akıl hastası”
• Cin: “Üç harfli” veya “İyi saatte olsunlar”
• Verem: “İnce hastalık”
• Felç: “İnme”
• Deri veremi: “Cüzam”
• Sara hastalığı: “Bayılma”
• Menenjit: “Kısma”
• Romatizma: “Kuru yel”
• Küçük sivilce: “Akarcacık”
• Sıpa: “Karakaçan”
• Kefen: “Yakasız gömlek” veya “Çadır”
• Tabut: “Tahta at”
• Üvey ana: “Cici ana”
• Dul kadın: “Celep”

Cümle İçerisinde Kullanım Örnekleri:

• Havanın kararmasıyla etrafı karanlık kuşları basar.
• Edebiyat dünyasının önemli isimlerinden biri son yolculuğuna uğurlandı.
• Annesi de babası da aynı yıl rahmete kavuşmuşlardı.
• Ölüm meleği onu İstanbul’da yakalamıştı.
• Televizyonlarda işitme engelliler için özel haber bültenleri olmalıdır.
• Son sınavda görme engelli öğrencilerin sınav salonunda gözetmenlik yaptım.
• Okulumuzda zihinsel engelli öğrenciler için özel eğitim programları uygulanacak.
• Annesi bedensel engelli olduğundan uzun yıllar onun bakımını üstlenmişti.
• Akıl hastası olmayan biri böyle davranmazdı.
• Kimse iyi saatte olsunlar ile karanlık ve tenha bir yerde yalnız kalmak istemez.
• Küçük çocuklar sınıfta üç harfli sohbetine dalmışlardı.
• Doktor, “Sen ince hastalık geçirmişsin,” diyor, adam ise anlamadığı için gülümsüyordu.
• Emniyet kemerini takmadığından kazadan sonra inme geçirdi.
• Bütün okullarda cüzam hakkında bilgilendirme yapılacak.
• Yüzündeki akarcacıklara bir türlü çözüm bulamıyordu.
• Hiçbir makam, mevki, zenginlik kişiyi yakasız gömlek giymekten kurtaramaz.
• Herkes günü geldiğinde tahta ata binecek ve edebi yurduna selam diyecek.
• Acıların en büyüğü belki de kardeşine çadırı kendi eliyle biçmesiydi.
• Mustafa, cici ana için söylenenlere bir anlam vermeye çalışıyordu.
• Gün geçtikçe toplumda celep sayısı artmaktadır.

Not: Güzel adlandırma ve dolaylama bazen karıştırılabilir. Güzel adlandırma, olumsuzluğu örtmeye yönelik bir yaklaşımdır, oysa dolaylamade bu tür bir kaygı yoktur; sadece daha uzun veya dolaylı ifadeler kullanılır.