Fiillerde Olumsuzluk ve Soru

Fiillerde Olumlu ve Olumsuz Anlamlar ile Soru Cümleleri

Olumlu Fiiller

Olumlu fiiller, yüklemin belirttiği eylemin gerçekleştiğini ya da gerçekleşme olasılığını ifade eder. Bu tür fiiller, eylemin olumlu bir şekilde gerçekleştirildiğini gösterir.

Örnekler:

• Spor yapmayı severim.
  Burada “sevmek” eylemi olumlu bir biçimde ifade edilmiştir. “Severim” fiili, eylemin gerçekleştiğini belirtir.
• Kitap okumayı çok severim.
  “Severim” ifadesi, kitap okumak eyleminin olumlu bir şekilde gerçekleştiğini gösterir.
• Yeni filmleri izlemeyi çok beğenirim.
  “Beğenirim” fiili, eylemin olumlu bir anlam taşıdığını belirtir.

Olumsuz Fiiller

Olumsuz fiiller, fiil köküne “-me” ya da “-ma” olumsuzluk eklerinin getirilmesiyle oluşur. Bu ekler, fiilin anlamını olumsuz hale getirir ve diğer çekim ekleri olumsuzluk ekinden sonra eklenir.

Örnekler:

• Spor yapmayı sevmem.
  Burada “sevmek” fiiline “-me” olumsuzluk eki eklenmiştir, dolayısıyla eylemin gerçekleşmediği ifade edilir.
• Bu konuda konuşmamayı tercih ederim.
  “Konuşmamayı” ifadesinde “-ma” olumsuzluk eki, eylemi olumsuz hale getirirken, “-ma” eki isim fiil ekidir ve olumsuzluk eki ön plandadır.
• Yemek yapmayı sevmem.
  “Sevmem” ifadesi, eylemin gerçekleşmediğini belirtir.

NOT: Olumsuzluk ekleri ünlü uyumuna uyar. Örneğin:

• Bak-ma-dım
• Gel-mi-yor
• Gül-mü-yor

Geniş zamanın ikinci ve üçüncü kişi formalarının olumsuzları “-mez” ya da “-maz” ekleriyle yapılır:

• II. kişi: gelirsen → gel-mez-sin
• III. kişi: gelirler → gel-mez-ler

Fiillerde Soru Cümleleri

Fiil çekimlerinde soru anlamı, “-mi, -mı, -mü, -mu” soru ekleriyle sağlanır. Bu ekler kendilerinden önceki sözcüklerle birleşmez, ancak kendilerinden sonra gelen eklerle birleşir.

Örnekler:

• Sinemaya gidecek mi?
  Burada “-mi” eki, fiilin bir soru cümlesi oluşturmasını sağlar.
• Okula gelecek misin?
  “Gelecek misin” ifadesinde “-mi” eki, olası bir durumu sorgular.
• Film izlemeyi düşünüyor musun?
  “Düşünüyor musun” ifadesi, bir eylemin gerçekleşip gerçekleşmediğini sorar.

Fiillerde Olumsuz Soru Cümleleri

Olumsuz fiillere “-mi” soru eki eklenerek olumsuz soru cümleleri oluşturulur. Bu durumda fiil köküne “-me/-ma” olumsuzluk eki eklenir, ardından “-mi” soru eki eklenir.

Örnekler:

• Erkenden yatmayı sevmez mi?
  Burada “-me” olumsuzluk eki ve “-mi” soru eki, fiilin olumsuz bir şekilde sorgulanmasını sağlar.
• Kitap okumamayı tercih etmez mi?
  “Tercih etmez mi” ifadesi, eylemin olumsuz bir şekilde sorgulandığını belirtir.
• Sinemaya gitmeyi düşünmez mi?
  Burada “-me” olumsuzluk eki ve “-mi” soru eki, fiilin olumsuz şekilde sorgulanmasını sağlar.

Bu açıklamalar, fiillerin olumlu ve olumsuz biçimlerini ile soru cümlelerini detaylı bir şekilde ele alır.