fiilden isim yapan ekleri örneklerle açıklayalım:
1. -mA/-mE:
- Fiilin yapılma şeklini, oluşunu veya sonucunu belirtir.
- Örnekler:
- Yap + ma = Yapma (Yapılma işi veya eylem)
- Gel + me = Gelme (Gelme işi veya eylem)
- Gül + me = Gülme (Gülme eylemi veya sonucu)
- Yaz + ma = Yazma (Yazma eylemi veya sonucu)
- Örnekler:
2. -mAk/-mEk:
- Fiilin yapılma şeklini veya oluşunu belirtir.
- Örnekler:
- Oyna + mak = Oynamak (Oynama işi veya eylem)
- Düşün + mek = Düşünmek (Düşünme işi veya eylem)
- Konuş + mak = Konuşmak (Konuşma işi veya eylem)
- Git + mek = Gitmek (Gitme işi veya eylem)
- Örnekler:
3. -Iş/-İş/-Uş/-Üş:
- Fiilin karşılıklı yapılmasını veya birlikte yapılmasını belirtir.
- Örnekler:
- Konuş + uş = Konuşuşmak (Birlikte konuşma)
- Bak + ış = Bakışmak (Karşılıklı bakma)
- Sarıl + ış = Sarılışmak (Birbirine sarılma)
- Gül + üş = Gülüşmek (Birlikte gülme)
- Örnekler:
4. -IcI/-IcI/-UcU/-ÜcÜ:
- Fiili yapan kişiyi veya mesleği belirtir.
- Örnekler:
- Savaş + cı = Savaşçı (Savaşan kişi)
- Yaz + ı = Yazar (Yazan kişi)
- Öğret + men = Öğretmen (Öğreten kişi)
- Sat + ı = Satıcı (Satan kişi)
- Örnekler:
5. -gAn/-gEn:
- Fiili yapan kişiyi veya aracı belirtir.
- Örnekler:
- Kaz + an = Kazan (Kazma aracı)
- Süz + geç = Süzgeç (Süzme aracı)
- Aç + aç = Açacak (Açma aracı)
- Oynat + ı = Oynatıcı (Oynatma aracı)
- Örnekler:
6. -AcAk/-AcAk:
- Fiilin yapılacağı zamanı veya yapılması gereken şeyi belirtir.
- Örnekler:
- Gel + ecek = Gelecek (Gelme zamanı)
- Git + ecek = Gidecek (Gitme zamanı)
- Yap + ılacak = Yapılacak (Yapılması gereken şey)
- Oku + yacak = Okuyacak (Okunacak şey)
- Örnekler:
7. -gIn/-gİn/-gUn/-gÜn:
- Fiilden kaynaklanan bir durumu veya özelliği belirtir.
- Örnekler:
- Kork + unç = Korkunç (Korkudan kaynaklanan durum)
- Sev + gi = Sevgi (Sevmekten kaynaklanan duygu)
- Bil + gi = Bilgi (Bilmekten kaynaklanan şey)
- Özgür + lük = Özgürlük (Özgür olmaktan kaynaklanan durum)
- Örnekler:
8. -dIk/-dIk/-tUk/-tÜk:
- Fiilin yapıldığı yeri veya zamanı belirtir.
- Örnekler:
- Otur + duğum = Oturduğum (Oturduğum yer)
- Gel + diği = Geldiği (Geldiği yer)
- Git + tiği = Gittiği (Gittiği yer)
- Uyur = Yatak (Uyunulan yer)
- Örnekler:
9. -mAş/-mEş:
- Fiilin geçmişte yapıldığını veya tamamlandığını belirtir.
- Örnekler:
- Gel + miş = Gelmiş (Gelme işi tamamlanmış)
- Git + miş = Gitmiş (Gitme işi tamamlanmış)
- Yap + mış = Yapmış (Yapma işi tamamlanmış)
- Ye + miş = Yemiş (Yeme işi tamamlanmış)
- Örnekler:
10. -yIş/-yİş/-yUş/-yÜş:
- Fiilin yapılma şeklini veya tarzını belirtir.
- Örnekler:
- Konuş + uş = Konuşuş (Konuşma şekli)
- Bak + ış = Bakış (Bakma şekli)
- Gül + üş = Gülüş (Gülme şekli)
- Yürüy + üş = Yürüyüş (Yürüme şekli)
- Örnekler: