Fiil Nedir? Örnekler

Fiil Nedir? Fiil, iş, oluş veya hareketi belirli bir kip ve kişiye bağlayarak anlatan sözcüklere verilen isimdir. Bir kelimenin fiil olup olmadığını anlamak için, kelimenin köküne “-me” veya “-ma” olumsuzluk ekinin ya da “-mak” veya “-mek” mastar ekinin eklenip eklenmediğine bakılır. Eğer bu ekler kökten sonra eklenebiliyorsa, o sözcük fiil olarak kabul edilir. Ancak ekler kökten sonra eklenemiyorsa, o sözcük isim soylu bir sözcüktür. Fakat bazı durumlarda, bu kuralları karşıladığı halde isim olarak kullanılan kelimeler de olabilir. Bu tür kelimelerin isim mi yoksa fiil mi olduğu, cümlenin anlamına göre belirlenir. Fiiller, fiillerin kök veya gövdesindeki anlamına göre de farklı şekillerde incelenebilir.

Örnekler

• Yaz-, çiz-, gel-, oku-, bit-, ağla-, gül-, diz-, sor-, bak-, iç-, yık-, at-, bul-, yor- gibi kökler fiil kökleridir.

Örnek Cümleler

1. Bu soruları sizler hemen yazacaksınız.

   Burada “yaz-” kökü “-mak” mastar eki ve “-ma” olumsuzluk eki alabileceği için bir fiil köküdür.

2. Bu soruları sizler hemen yazmayacaksınız.

   Aynı kök olan “yaz-” burada da fiil kökü olarak işlev görmektedir.

Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Öğretmen bir kutu boya alıp sınıfı boyadı.

  Bu cümlede “boya” kelimesi, nesne ismi olarak kullanıldığından isimdir. Ancak “boyadı” kelimesindeki “boya” fiil kökü olarak işlev görmektedir.

• Öğretmen bu yıl boya almadığı için sınıfı boyamadı.

  Burada da “boya” kelimesinin iki farklı kullanımına dikkat edilmelidir: Birincisi isim olarak, ikincisi ise fiil olarak kullanılmıştır.

Fiiller, bu tür temel kurallar ve analizlerle belirlenir ve anlamları cümledeki bağlamına göre netleşir.