Fiil Cümleleri Nedir Örneklerle Açıklama

Fiil Cümleleri

Yüklemi çekimli bir fiil olan cümlelere fiil cümlesi denir. Fiil cümlelerinde fiil çekim eklerinden olan haber ve dilek-şart kipleri bulunur. Yüklemlerin “-me, -ma” olumsuzluk eklerini ve “-mek, -mak” mastar eklerini alabilmesi, cümlenin fiil cümlesi olduğunu gösteren en önemli ölçüttür. Fiil cümleleri, iş, oluş ve hareket bildiren yüklemler içerir.

Örnekler

1. Abdal at binerken, bey olduğunu sanır. (fiil cümlesi)
2. Acemi katır, kapı önünde yük indirir. (fiil cümlesi)
3. Sırrını dostuna açma, o da dostuna söyler. (fiil cümlesi)
4. Akıllı köprü aramadan deli suyu geçer. (fiil cümlesi)
5. Arpa eken kişi, buğday biçemez. (fiil cümlesi)
6. Kapıyı çalmadan önce, elin kapısını çalarsın. (fiil cümlesi)
7. Çingeneye beylik verilmiş; önce babasını asmaları gerekmiş. (fiil cümlesi)
8. Fukaranın tavuğu, tek tek yumurtlar. (fiil cümlesi)
9. Garip kuşun yuvasını Allah yapar. (fiil cümlesi)
10. Gönül bir sırça saray gibidir; kırıldığında onarılmaz. (fiil cümlesi)
11. Komşuya gülme, başına gelir. (fiil cümlesi)
12. Kızı gönlünde bırakırsan, ya davulcuya ya da zurnacıya varır. (fiil cümlesi)
13. Leyleğin ömrü laklakla geçer. (fiil cümlesi)
14. Aynı dili konuşmak yetmez; aynı duyguyu paylaşanlar anlaşabilir. (fiil cümlesi)
15. Hayatta her şey mutlu olursam, hayalini kuracak neyim kalır? (fiil cümlesi)
16. Bazı insanlar yağmuru hissederken, bazıları sadece ıslanır. (fiil cümlesi)
17. Söyleyecek sözü olmayan kişi, yüksek sesle konuşur. (fiil cümlesi)
18. Ağaç ne kadar yüksek olursa olsun, yaprakları yine de yere düşer. (fiil cümlesi)
19. Elektriği Edison buldu; faturaları babam ödüyor. (fiil cümlesi)
20. Korktuğu şeylerle yüzleşerek herkes korkuyu yenebilir. (fiil cümlesi)
21. Korkaklar birçok kez ölür; cesurlar sadece bir kez. (fiil cümlesi)
22. Yürekliliğin yerini hiçbir şey alamaz. (fiil cümlesi)

Fiil Cümlelerinde Olumsuzluk

Fiil cümlelerinde olumsuzluk, fiillere “-me, -ma, -mez, -maz” ekleri getirilerek yapılır.

Örnekler

1. Âlim unutmuş; kalem unutmamış. (olumsuz fiil cümlesi)
2. Acıyan uyumuş, acıkan ise uyumamış. (olumsuz fiil cümlesi)
3. Bir deli kuyuya taş atmış, kırk akıllı çıkarmakta zorlanmış. (olumsuz fiil cümlesi)
4. Bugünün işini yarına bırakmamalısın. (olumsuz fiil cümlesi)
5. Adalet ve zulüm bir arada bulunamaz. (olumsuz fiil cümlesi)
6. Derdini ifade etmeyen, derman bulamaz. (olumsuz fiil cümlesi)
7. Hedefi olmayan gemiye hiçbir rüzgar yardım etmez. (olumsuz fiil cümlesi)
8. Abdal, düğünlerden, çocuk ise oyunlardan usanmaz. (olumsuz fiil cümlesi)

Uyarı

“-mekte, -makta” ekleri şimdiki zaman kip ekidir, bu yüzden bu şekilde oluşan cümleler fiil cümlesidir.

Örnek

• Mehmet şu anda ders çalışmaktadır. (fiil cümlesi)