Emir Cümleleri
Yüklemi emir kipinde çekimlenmiş olan cümlelere emir cümlesi denir. Bu tür cümlelerde yüklem fiildir ve bir buyurganlık, talimat verme durumu söz konusudur. Emir kipinin I. tekil şahıs (ben) ve II. çoğul şahıs (biz) çekimleri bulunmaz.
Örnekler
- Buraya hızlıca gelin!
- Hemen dışarı çık!
- Sesini hemen kes!
- Bir daha bu mekâna kesinlikle gelmeyin!
- Çocuklar, tören başlamak üzere; derhal aşağıya inin!
- Bu lekeler bir saat içinde temizlenecek.
- Evimizi acilen boşalt!
- Ey insanlar! Sözlerimi dikkatle dinleyin!
- Ne zulmetmeyin, ne de zulme uğramayın!
- Komşuna karşı yalan tanıklık yapma!
- Bugünün işini yarına bırakma!
Emir (Buyruk) Cümleleri ile İlgili Uyarılar
- Emir kipinin I. tekil ve I. çoğul şahıs çekimleri bulunmaz. (“ben” ve “biz”)
Örnekler:
- gel (II. tekil kişi “sen”)
- gelsin (III. tekil kişi “o”)
- gelin, geliniz (II. çoğul kişi “siz”)
- gelsinler (III. çoğul kişi “onlar”)
- Emir kipinin ikinci tekil şahsı olan “sen” zamirinin bulunduğu fiil kök veya gövdeleri çıplak halde kullanılır.
Örnekler:
- Bu metni hemen yaz! (II. tekil kişi “sen”)
- Bu noktaya hızlıca gel! (II. tekil kişi “sen”)
- Buradan git ve bana seslenme! (II. tekil kişi “sen”)
- “O, siz, onlar” şahıs zamirlerinin yüklemleri ise çekimli fiil şeklinde olur.
Örnekler:
- Ona vakit kaybetmeden gelmesini söyleyin!
- Aşağıdaki soruların cevaplarını yazınız!
- Onlara hemen haber verin; toplantıya katılmaları sağlansın!