Ek fiil nedir?

Ek fiil, isim soylu sözcüklere gelerek onları yüklem yapan veya basit zamanlı fiillere gelerek onları birleşik zamanlı fiile dönüştüren “-i” (mek/mak) fiilinin zamanla kökünün eriyip sadece “-di, -miş, -se, -dır” eklerinden ibaret kalmış halidir.

Ek Fiilin Görevleri:

1. İsim veya İsim Soylu Sözcükleri Yüklem Yapar:

• Bu ev çok güzeldir. (sıfat + ek fiil)
• Ali öğretmen oldu. (isim + ek fiil)
• Dün hava çok soğuktu. (sıfat + ek fiil)
• Sinema seyretmek eğlencelidir. (isim-fiil + ek fiil)
• Onunla konuşmak zordu. (sıfat + ek fiil)

2. Basit Zamanlı Fiilleri Birleşik Zamanlı Fiile Dönüştürür:

• Geldim. (gel- fiili + -di ek fiili)
• Gitmişsin. (git- fiili + -miş ek fiili)
• Görseydin. (gör- fiili + -se ek fiili)
• Okuyordur. (oku- fiili + -yor ek fiili + -dur ek fiili)
• Anlamıştım. (anla- fiili + -mış ek fiili + -tı ek fiili)

Ek Fiil Çeşitleri:

1. Haber Kipleri:

• -di (Geçmiş Zaman): Okula gitti.
• -miş (Öğrenilen Geçmiş Zaman/ Rivayet): Ali gelmiş.
• -se (Şart Kipi/ Dilek Kipi): Eve gitsem iyi olur.
• -dır (Geniş Zaman/ Bilinen Geçmiş Zaman): O çok çalışkandır.

2. Diğer Ek Fiiller:

• -yor (Şimdiki Zaman): Şu an ders çalışıyor.
• -acak/ecek (Gelecek Zaman): Yarın sinemaya gidecek.
• -malı/meli (Gereklilik Kipi): Bu kitabı okumalısın.
• -(y)abil/ebil (Yeterlilik Kipi): Bu soruyu çözebilirim.

Ek Fiillerin Özellikleri:

• Ek fiiller çekimlidir, yani kip ve kişi eklerini alabilirler.
• Ek fiillerin bazıları anlam kaybına uğramıştır ve sadece görevleri kalmıştır (örneğin, “-dır” eki).
• Ek fiiller, birleşik fiillerin ikinci kısmını oluştururlar.

Ek Fiillerle İlgili Önemli Noktalar:

• Ek fiiller, cümlede yüklem görevinde bulunur.
• Ek fiiller, isim soylu sözcükleri yüklem yaparken onlara kip ve kişi eki kazandırır.
• Ek fiiller, basit zamanlı fiillere gelerek onları birleşik zamanlı fiile dönüştürür.
• Ek fiillerin bazıları zaman, bazıları ise kip anlamı taşır.

Ek Fiil Örnekleri:

• Ben öğrenciyim. (isim + ek fiil)
• O dün okula gitti. (fiil + ek fiil)
• Hava güzel olsa pikniğe giderdik. (fiil + ek fiil)
• Annem yemek yapıyor. (fiil + ek fiil)
• Bu kitabı okuyabileceğini sanmıyorum. (fiil + ek fiil)