Düşünceyi Geliştirme Yolları

Düşünceyi Geliştirme Yolları:

Düşünceyi geliştirme yolları, bir yazarın ele aldığı konuyu derinleştirmek ve anlatmak istediği düşünceleri daha etkili bir şekilde ifade etmek için başvurduğu teknikler ve yöntemlerdir. Bu yollar, yazının inandırıcılığını artırarak, yazarın görüşlerini daha açık ve etkili bir biçimde ortaya koymasına yardımcı olur. İşte bu yöntemler ve örnekleri:

1. Karşılaştırma

Karşılaştırma, iki veya daha fazla varlık, kavram veya olayın benzerliklerini ve farklarını ortaya koyma işlemidir. Bu tür karşılaştırmalarda genellikle “en,” “daha,” “göre,” “gibi,” “kadar,” “çok” gibi sözcükler kullanılır. Karşılaştırma, özellikle açıklama ve tartışma metinlerinde sıklıkla karşılaşılır.

Örnek: “Röportaj ile öykü arasında bazı benzerlikler bulunur. Her iki tür de yaşamın gerçeklerinden beslenir. Röportajın gerçekliği, somut belgelere, kanıtlara ve olaylara dayanır. Oysa öyküler, bu gerçekleri hayal gücüyle yeni bir boyut ve renk kazandırır. Bunun yanı sıra, her anlatı türünde olduğu gibi, röportaj ve öykü türlerinde de dilin etkili ve güzel kullanımı esastır.”

Bu örnekte, röportaj ve öykü türleri karşılaştırılarak benzerlikler ve farklılıklar ortaya konmuştur.

2. Tanımlama

Tanımlama, bir varlığın veya kavramın ne olduğunu açıklamaktır. Tanımlama cümleleri, genellikle “Bu nedir?” sorusunun cevabını içerir.

Örnek: “Bir konuda bilgi vermek, açıklama yapmak, toplumu bilgilendirmek, bir düşünceyi desteklemek veya karşı çıkmak amacıyla yazılmış gazete ve dergi yazılarına makale denir. Gazetelerin baş sayfalarında yer alan makalelere ise “başmakale” adı verilir.”

Bu metin, “Makale nedir?” sorusunun yanıtını sunarak kavramın tanımını yapar.

3. Örnekleme

Örnekleme, anlatılan düşünceleri daha anlaşılır ve inandırıcı hale getirmek için somut örnekler verme yöntemidir. Bu, okuyucunun konuyu daha iyi anlamasını sağlar.

Örnek: “Bir yazarın, ülke içinde ya da dışında gezip gördüğü yerlerin ilgi çekici yönlerini etkili bir şekilde anlatmasına gezi yazısı denir. Örneğin, Evliya Çelebi’nin ‘Seyahatname’ ve Yirmisekiz Mehmet Çelebi’nin ‘Fransa Sefaretnamesi (18. yüzyıl)’ adlı eserleri bu tür yazılara örnek teşkil eder.”

Bu örnekte, gezi yazısı türü hakkında bilgi verirken somut örnekler kullanılmıştır.

4. Tanık Gösterme (Alıntı Yapma)

Tanık gösterme, yazarın kendi görüşlerini desteklemek ve inandırıcılığı artırmak amacıyla, konuyla ilgili uzman kişilerin görüşlerine yer vermesidir. Alıntı yapılan cümleler genellikle tırnak içinde sunulur.

Örnek: “Deneme, genellikle büyük savlar içermez. Bunun yerine, daha çok duygu, sezgi, birikim ve akla dayanır. Denemede yazar, kendi birikimini ve içsel düşüncelerini özgürce aktarır. Nurullah Ataç bu tür yazılar için: ‘Deneme benim ülkemdir.’ demiştir. Bu görüş, denemenin kişisel bir ifade biçimi olduğunu vurgular.”

Bu örnekte, Nurullah Ataç’tan yapılan alıntı, yazarın görüşünü desteklemek için kullanılmıştır.

5. Benzetme

Benzetme, düşünceyi somutlaştırmak amacıyla iki varlık, kavram, olay veya durumun birbirine benzetilerek anlatılmasıdır. Benzetme yaparken genellikle “gibi” edatı kullanılır.

Örnek: “Birikimsiz yazarlık, saman alevi gibidir. Saman alevi çabuk yanar ve hızla sönüp gider. Benzer şekilde, yazmak için yeterli bilgi ve deneyime sahip olmayan birikimsiz yazarlar da parlamış görünseler bile, nihayetinde saman alevi gibi sönüp gitmeleri muhtemeldir.”

Bu örnekte, birikimsiz yazarlar saman alevine benzetilerek anlatılmıştır.

6. Sayısal Verilerden Yararlanma

Sayısal veriler, bir düşüncenin sayılarla desteklenmesini sağlar. Bu yöntem, okuyucular için daha inandırıcı ve somut hale getirir.

Örnek: “2019 yılında yapılan LGS’ye 1.029.555 öğrenci katıldı. Bu öğrencilerden 439.419’u tercih yaptı. Tercih eden öğrencilerden 138.993’ü, tercihleri doğrultusunda sınavlı okullara yerleşti.”

Bu örnekte, sayısal veriler kullanılarak verilen bilgi daha somut ve inandırıcı bir biçimde sunulmuştur.