Dil – Kültür İlişkisi
Dil, insanın dış dünyayla bağlantı kurmak için oluşturduğu ses, işaret, sembol ve hareketler sistemidir. Kültür, tarihsel ve toplumsal gelişme süreci içinde oluşturulan bütün maddi ve manevi değerler ile bunları oluşturmada, sonraki nesillere aktarmada kullanılan araçların bütünüdür. Milletin dili ile ifade ettiği sözlü ve yazılı her şey, kültür kavramının içine girer. Din, dil, tarih, savaşlar, göçler, ziraat, sanat dalları, hukuk, coğrafya, çevre, ahlak, ticaret, ekonomi ve politika, kültürü oluşturan ögeler arasında sayılır.
Dil:
- Millî kültürün oluşmasını sağlar.
- Her türlü bilim, kültür ve sanat etkinlikleri dil sayesinde gerçekleştirilir.
- Dil, bireysel ve toplumsal hayatımızın her anına hâkimdir. Hayat felsefemiz, edebiyatımız, müziğimiz, mimarimiz gibi alanlar dille ilişki içindedir ve dilden ayrı düşünülemez.
- Gelenek ve göreneklerimiz, dil olmadan kuşaktan kuşağa aktarılamaz.
- Bir toplumu diğerlerinden ayıran unsurlar, dil aracılığıyla sonraki kuşaklara aktarılır.
Soru 1:
Türkçenin özellikleri göz önünde bulundurulduğunda aşağıdakilerden hangisinin Türkçe bir sözcük olduğu söylenebilir? A) Zillet
B) Nişasta
C) Kreş
D) Fuar
E) Toplum
Cevap: E) Toplum
Açıklama: A seçeneğinde “zillet” kelimesi “z” ile başlamaktadır, bu nedenle Türkçe değildir. B seçeneğindeki “nişasta” kelimesi büyük ünlü uyumu kuralına uymamaktadır, dolayısıyla Türkçe olamaz. C seçeneğindeki “kreş” kelimesinin başında iki ünsüz vardır, bu da Türkçe olmadığını gösterir. D seçeneğindeki “fuar” kelimesi hem “f” ile başlamış hem de iki ünlüyü yan yana barındırdığı için Türkçe olamaz. E seçeneğindeki “toplum” kelimesi ise Türkçedir.
Soru 2:
Dil, amacına göre farklı yazılarda farklı işlevlerde kullanılır. Örneğin ders kitaplarında dil genellikle —- kullanılır. Boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Sanatsal işlev
B) Göndergesel işlev
C) Heyecana bağlı işlev
D) Dil ötesi işlev
E) Kanalı kontrol işlevi
Cevap: B) Göndergesel işlev
Açıklama: Ders kitaplarında ileti olduğu gibi anlaşılmak zorundadır. Sözcükler genellikle gerçek anlamlarıyla kullanılır, bu nedenle dil göndergesel işleviyle kullanılmaktadır.
Ek Soru 3:
Aşağıdakilerden hangisi dilin kültür üzerindeki etkisini en iyi ifade eder? A) Dil, sadece iletişim aracı olarak kullanılır.
B) Dil, kültürel mirasın aktarılmasında temel rol oynar.
C) Dil, yalnızca edebiyatta kullanılır.
D) Dil, insanların düşüncelerini sınırlayan bir unsurdur.
E) Dil, sadece konuşulan bir sistemdir.
Cevap: B) Dil, kültürel mirasın aktarılmasında temel rol oynar.
Açıklama: Dil, kültürün aktarılmasında ve korunmasında hayati bir öneme sahiptir. Başka seçenekler dilin kültürle olan ilişkisini yeterince vurgulamamaktadır.