Değerlendirme Cümleleri Tanımı ve Açıklamalı Örnek Cümleler

Bir yapıt ya da sanatçı hakkında öznel ve nesnel görüş bildirmeye değerlendirme denir. Değerlendirme içeren cümlelerde sanatçının ve yapıtın iyi veya kötü yönleri ortaya konulmaya çalışılır. Değerlendirme cümleleri genellikle kişisel görüş içeren öznel cümlelerden oluşur. Genel yargılar değerlendirme sayılmaz.

Değerlendirme Cümleleri ile İlgili Açıklamalı Örnek Cümleler

Örnek 1

Yazarın son eserindeki sade, akıcı anlatımı eserine farklı bir hava katmıştır.

Bu cümlede bir sanatçı ve eseri hakkında öznel bir değerlendirme yapılmaktadır. Cümlede yapıtın olumlu yanı vurgulanmıştır. Cümle genel bir yargı içermediği için değerlendirme cümleleri arasında sayılmalıdır.

Örnek 2

Yazarın ilk romanındaki pürüzlü anlatımı bu romanla yerini herkesi büyüleyen akıcı bir anlatıma bırakmıştır.

Bu cümlede de yazar ve eseri ile ilgili olumlu bir değerlendirme yapılmaktadır. Dolayısıyla, cümle değerlendirme cümleleri arasında yer alır.

Örnek 3

Abasıyanık’ın bu hikâye kitabındaki gereksiz betimlemeleri eserindeki akıcılığa gölge düşürmüştür.

Değerlendirme cümleleri genellikle kişisel görüş içeren öznel cümlelerden oluşur. Genel yargılar değerlendirme sayılmaz. Cümlede Sait Faik Abasıyanık’ın bir hikâyesi hakkında olumsuz bir yargı vardır. Bu nedenle cümle bir değerlendirme cümlesidir.

Örnek 4

Eserinde kapalı ve soyut bir dil kullanması eserini anlaşılmaz kılmıştır.

Cümlede bir sanatçı ve eseri hakkında dil ve anlatımla ilgili olumsuz bir yargı söz konusudur. Cümle öznellik içermektedir ve değerlendirme cümleleri arasında yer alır.

Örnek 5

Eserdeki süslü ve ağdalı dil eserde verilmek istenen mesajı perdelemiştir.

Bir sanatçı ve sanatçının eserinin dil ve anlatımı hakkında olumsuz bir yargı içermektedir. Cümle özel bir yargı sunduğu için değerlendirme cümleleri arasında sayılmalıdır.

Genel Yargılar Değerlendirme Cümleleri Sayılmaz

Örnek 1

Sanatçılar, eserlerinde açık bir dil kullanmalılar.

Cümlede bütün sanatçılar ve eserler hakkında genel bir görüş belirtilmiştir. Bu nedenle cümle bir değerlendirme cümlesi değildir.

Örnek 2

Roman, içeriğiyle toplumun önünden gitmelidir.

Bir yazarın romanından değil de genel roman türünden bahsedildiği için cümle değerlendirme cümleleri arasında yer almaz.

Örnek 3

Macera konusu Türk romanında çok fazla yer almaz.

Türk romanlarının birinden değil de genelinden bahsedildiği için bu cümle değerlendirme cümlesi değildir.

Örnek 4

Şiir; düşünceden ziyade duyguya seslenir.

Cümlede şiirin genel işlevinden bahsedilmektedir. Bu nedenle cümle özel bir yargı sunmadığı için değerlendirme cümleleri arasında değerlendirilemez.

Örnek 5

Fabl türünde öğüt verme amaçlandığından fablda kişileştirmeye çok fazla başvurulur.

Cümlede “fabl” türü hakkında genel bir yargı söz konusudur. Belirli bir sanatçı veya eserden bahsedilmediği için bu cümle değerlendirme cümleleri arasında yer almaz.

Bilgi Veren Cümleler Değerlendirme Cümleleri Olarak Kabul Edilmez

Örnek 1

Karabibik’te olay Antalya’nın Kaş ilçesine bağlı Beymelik köyünde geçer.

Bu cümlede bilgi verme söz konusudur ve olumlu ya da olumsuz bir yargı içermez. Dolayısıyla değerlendirme cümlesi değildir.

Örnek 2

Türk edebiyatının ilk yazılı tiyatro eseri Şair Evlenmesi’dir.

Kişisel bir görüş içermeyen bu cümle bilgi vermektedir ve değerlendirme cümlesi olarak kabul edilmez.

Örnek 3

Oliver Twist, Londra yakınlarındaki yoksul bir evde dünyaya gelir.

Cümlede bir yapıtla ilgili genel bir bilgi söz konusudur ve bu nedenle değerlendirme cümlesi değildir.

Örnek 4

Cemile, Cengiz Aytmatov tarafından Dünya edebiyatına kazandırılmıştır.

Bu cümlede öznel ya da nesnel bir görüş bildirilmemektedir. Bilgi verme amacı taşır ve değerlendirme cümlesi olarak kabul edilmez.

Örnek 5

Türk edebiyatında Kurtuluş Savaşı’nı anlatan ilk roman Ateşten Gömlek’tir.

Cümlede genel bilgi verilmekte olup olumlu ya da olumsuz bir yargı içermemektedir. Dolayısıyla değerlendirme cümlesi değildir.

Değerlendirme Cümlelerine Örnekler

Leyla ve Mecnun mesnevisini klasik yapan Fuzuli’nin şaşaalı üslubudur.

Kahramanlarının daha çok aydın tabakadan seçildiği bu eser özgünlük içermemektedir.

Konuşma diline eserinde yer vermiş olması esere farklı bir hava katmıştır.

Sözcük ve söz öbeklerini cümlelere ustalıkla yerleştirmesi eserine çok şey kazandırmıştır.

Tekdüze anlatımdan vazgeçmediği için eserinde sade dil kullanması eseri çekici kılmamıştır.

Eserinde uzun cümle kurması, kelimelere takla attırmaya çalışması eserin içeriğini gölgelemiştir.

Olayları anlatırken yabancı sözcüklere yer vermeyişi yazarın okuyucudan olumlu not almasını sağlamıştır.