Ses benzerliğiyle farklı anlamlar taşıyan kelimelerle yapılan uyak türüne cinaslı uyak denir. Bu uyak türü aynı zamanda bir edebi sanattır ve halk şiirinde uzun zamandır yaygın olarak kullanılır. Cinaslı uyak, aynı yazımda farklı anlamlar taşıyan kelimeleri bir araya getirir. Halk şiirinde en çok mani türünde (cinaslı mani) karşımıza çıkar.
Cinaslı Uyak Özellikleri
Cinaslı uyakta yazım aynı olabilir ancak anlam farklıdır. Bir dizenin iki kelimesi, diğer dizelerde birleşerek tek bir kelime oluşturabilir. Bu uyak türü genellikle manilerde daha belirgin olarak görülür. Cinaslı uyak, özellikle dil oyunlarıyla dikkat çeken bir edebi sanattır.
Cinaslı Uyak Örnekleri
Örnek 1
Güle naz
Bülbül eder güle naz
Öyle bir derde düştüm
Ağlayan çok, gülen az
Açıklama: Burada “gül” hem çiçek anlamında hem de “gül-” fiili olarak kullanılmıştır, bu da cinaslı uyak oluşturur.
Örnek 2
Dönülmez akşamın ufkundayız, vakit çok geç
Bu son fasıldır ey ömrüm, nasıl geçersen geç
Açıklama: “Geç” kelimesi ilk dizede zaman anlamında, ikinci dizede ise hayatın devamı anlamında kullanılmıştır.
Örnek 3
Sinemi
Bürümüş ter sinemi
Felek çarkın kırılsın
Her işin tersine mi
Açıklama: “Ter sinemi” ve “tersine mi” arasında cinaslı uyak vardır. Birincisinde terleme, ikincisinde zıtlık anlamı vardır.
Örnek 4
Haylıca vakit oldu
Ben bu derde yanalı
Binme namert atına
Ya mıh düşer, ya nalı
Açıklama: “Yanalı” kelimesi iki farklı anlamda kullanılmıştır. Birinde dertlenmek, diğerinde ise “nal” kelimesiyle birleştirilmiştir.
Örnek 5
Bülbül konar bu dala
Olmuşum yar delisi
Bana derler budala
Açıklama: “Bu dala” kelimesi, birinde ağaç dalı anlamında, diğerinde ise “budala” kelimesiyle cinaslı uyak oluşturmuştur.
Web sitemizde size en iyi deneyimi sunabilmemiz için çerezleri kullanıyoruz. Bu siteyi kullanmaya devam ederseniz, bunu kabul ettiğinizi varsayarız.TamamHayırGizlilik politikası
