Benzetme (teşbih), edebiyatta iki farklı varlık veya kavram arasında benzerlik ilgisi kurarak yapılan bir anlatım sanatıdır. Benzetme, bir varlığı veya kavramı daha belirgin ve etkili kılmak için başka bir varlık veya kavramla karşılaştırmak suretiyle yapılır. Benzetmede, benzetilen ve benzetme unsurları açıkça belirtilir.
Benzetmenin Unsurları
Benzetme dört temel unsurdan oluşur:
- Benzeyen: Özellikleri daha az belirgin olan, benzetilen varlık veya kavramdır.
- Kendisine Benzetilen: Özellikleri belirgin ve güçlü olan, benzetme amacıyla kullanılan varlık veya kavramdır.
- Benzetme Yönü: Benzetme yapılan ortak özelliktir.
- Benzetme Edatı: Benzetme ilişkisini kuran kelimelerdir. (gibi, kadar, sanki, adeta, misali, vb.)
Benzetme Örnekleri
Örnek 1: “Kız, ipek gibi yumuşak saçlara sahipti.”
- Benzeyen: Kızın saçı
- Kendisine Benzetilen: İpek
- Benzetme Yönü: Yumuşaklık
- Benzetme Edatı: gibi
Örnek 2: “O çocuk, arı gibi çalışkan.”
- Benzeyen: Çocuk
- Kendisine Benzetilen: Arı
- Benzetme Yönü: Çalışkanlık
- Benzetme Edatı: gibi
Örnek 3: “Babam, aslan gibi cesur bir adamdır.”
- Benzeyen: Babam
- Kendisine Benzetilen: Aslan
- Benzetme Yönü: Cesaret
- Benzetme Edatı: gibi
Örnek 4: “Bu yemek, pamuk kadar yumuşak.”
- Benzeyen: Yemek
- Kendisine Benzetilen: Pamuk
- Benzetme Yönü: Yumuşaklık
- Benzetme Edatı: kadar
Örnek 5: “Deniz, sonsuz bir maviye benziyor.”
- Benzeyen: Deniz
- Kendisine Benzetilen: Sonsuz mavi
- Benzetme Yönü: Sonsuzluk
- Benzetme Edatı: benziyor
Örnek 6: “Gözleri, gece gibi karanlıktı.”
- Benzeyen: Gözleri
- Kendisine Benzetilen: Gece
- Benzetme Yönü: Karanlık
- Benzetme Edatı: gibi
Örnek 7: “O gün, ateş kadar sıcaktı.”
- Benzeyen: O gün
- Kendisine Benzetilen: Ateş
- Benzetme Yönü: Sıcaklık
- Benzetme Edatı: kadar
Örnek 8: “Bu elbise, çiçekler gibi renkli.”
- Benzeyen: Bu elbise
- Kendisine Benzetilen: Çiçekler
- Benzetme Yönü: Renkli
- Benzetme Edatı: gibi
Örnek 9: “Onun sesi, su gibi berrak.”
- Benzeyen: Onun sesi
- Kendisine Benzetilen: Su
- Benzetme Yönü: Berraklık
- Benzetme Edatı: gibi
Örnek 10: “O, bir dev kadar güçlüdür.”
- Benzeyen: O
- Kendisine Benzetilen: Dev
- Benzetme Yönü: Güç
- Benzetme Edatı: kadar
Benzetme sanatı, anlatılanın etkisini artırmak ve okuyucunun zihninde daha net ve canlı imgeler oluşturmak için kullanılır. Benzetme, edebi metinlerde ve günlük dilde sıkça başvurulan bir anlatım biçimidir. Anlatılanın özelliklerini vurgulamak ve karşılaştırma yoluyla daha etkileyici bir anlatım sağlamak amacıyla kullanılır.