Bazı Kavramların Karşıtları

Bazı Kavramların Karşıtlarını Mutlaka Bilmeliyiz

Cümle yorumu sorularında, gerek öncüllerde, gerek seçeneklerde bazı önemli kavramlar sürekli karşımıza çıkar; cümleler veya seçenekler bu kavramlar üzerinde gelişir, yükselir. Bu kavramların karşıtlarını burada inceleyelim ve kendimize mal edelim.

Özgünlük

• Tanım: Kişiye özgü yaklaşım, düşünce ve tarzların tümüne verilen ad. Kişiyi başkalarından ayıran nitelikler.
• Karşıtı: Taklit. Başkalarına öykünme, özgünlükten yoksun olma.

Sıradanlık

• Tanım: Genelin dışına çıkacak nitelikleri olmama, seçkin olmayan, basit.
• Karşıtı: Özgünlük. Farklı ve kendine has özellikler taşıma.

Kalıcılık

• Tanım: Zamanla değerinin kaybolmaması, eskimeyip yok olup gitmeme.
• Karşıtı: Geçicilik. Kısa süre içinde değerini yitirme.

Ulusallık-Yerellik

• Tanım: Ulusal değerleri öne çıkarma, bu değerlere göre hareket etme.
• Karşıtı: Evrensellik. Tüm insanlığa ait, tüm insanlıkça bilinip benimsenen.

Evrensellik

• Tanım: Tüm insanlığa ait, tüm insanlıkça bilinip benimsenen.
• Karşıtı: Yerellik. Sadece belirli bir bölge veya kültüre özgü olma.

Yalınlık

• Tanım: Süssüz, sanatsız anlatım.
• Karşıtı: Süsleme. Anlatımı daha gösterişli hale getirme.

Duruluk

• Tanım: Anlatımda gereği kadar sözcük kullanma, gereksiz sözcük kullanmama.
• Karşıtı: Aşırılık. Gereğinden fazla sözcük kullanma.

Nesnellik

• Tanım: Tarafsız (objektif) bakış, yorum katılmayan sözlerin niteliği.
• Karşıtı: Öznellik. Kişisel görüş ve duyguların ifade edilmesi.

Akıcılık

• Tanım: Bir eserin sürükleyici bir dille yazılmış olup kesintisiz okunabilme niteliği.
• Karşıtı: Durgunluk. Akıcılıktan yoksun, sıkıcı anlatım.

Açıklık

• Tanım: Anlatılanların kolayca anlaşılabilmesi, farklı anlamlara çekilememesi, netlik.
• Karşıtı: Kapalılık. Anlatımın anlaşılmaz veya çok anlamlı olması.

Derinlik

• Tanım: Bir eserde az sözle çok şey anlatılmış olması durumu.
• Karşıtı: Yüzeysellik. Anlatımın yüzeyde kalması, derinlikten yoksun olması.

Doğallık

• Tanım: Dilin kullanıldığı şekline uygun olması, yapay olmaması.
• Karşıtı: Yapaylık. Anlatımın doğal olmayıp, zoraki veya sahte olması.

Öykünme

• Tanım: Başkalarını taklit etme, onların yolunu izleme.
• Karşıtı: Özgünlük. Kendine özgü özellikler taşıma.

Üslup (Biçem)

• Tanım: Anlatım özellikleri, dilin kullanılması şekli.
• Karşıtı: Üslupsuzluk. Anlatımda belirli bir tarzın olmaması.

Ölçüt

• Tanım: Kriter, ölçmede kullanılan değerler.
• Karşıtı: Keyfilik. Belirli bir ölçüte dayanmama.

Yazın Türleri

• Tanım: Yazınsal türler; hikâye, roman, tiyatro, şiir, deneme…
• Karşıtı: Belirtilmemiş.

Eleştirel Bakış

• Tanım: Bir olaya, esere, kişiye olumlu veya olumsuz yönlerden bakmak.
• Karşıtı: Kabul. Eleştirisiz, olduğu gibi kabul etme.

Özdeşleşmek

• Tanım: Kendini, karşısındakilerle bir kabul etmek.
• Karşıtı: Ayrışmak. Kendini, karşısındakilerden farklı görme.

Yazınsal Yaratı

• Tanım: Edebi eser.
• Karşıtı: Belirtilmemiş.

İleti

• Tanım: Bir eserin taşıdığı mesaj, vurgu.
• Karşıtı: Yanıltıcı mesaj. Anlatılmak istenenin dışında anlamlar çıkaran mesaj.

Göreceli

• Tanım: Kişiden kişiye, zamandan zamana değişebilen, kesin olmayan.
• Karşıtı: Mutlak. Değişmeyen, herkes için aynı olan.

Elbette, kavramlar bunlarla sınırlı değil; sizler de önemli gördüğünüz ve anlamını tam olarak bilmediğiniz kavramları mutlaka zihninizde netleştirin.