Aziz Nesin: Mizahın Usta Kalemi

Hayatı

Aziz Nesin, asıl adıyla Mehmet Nusret Nesin, 20 Aralık 1915’te İstanbul‘da dünyaya gelmiştir. Edebiyat dünyasında önemli bir yer edinen Nesin, iki yıl boyunca Darüşşafaka Lisesi‘nde eğitim aldıktan sonra, sırasıyla Kuleli Askeri Lisesi, Kara Harp Okulu ve Askeri Fen Lisesi‘nden mezun oldu. Bu dönemlerde aynı zamanda Güzel Sanatlar Akademisi‘nin Süsleme Bölümü’ne de devam etmiştir.

Nesin, askeri kariyerine üsteğmen olarak başlamış; ancak görev ve yetkisini kötüye kullanma suçlamasıyla ordudan uzaklaştırılmıştır. Bu olayın ardından bir süre serbest çalıştıktan sonra gazeteciliğe yöneldi. Yedigün, Karagöz ve Tan gazetelerinde çalıştıktan sonra, Cumhuriyet isminde bir mizah dergisi çıkardı. Sabahattin Eyüboğlu ile birlikte Marko Paşa dergisini yayımladı. Ayrıca Malum Paşa, Merhum Paşa ve Akbaba gibi mizah dergilerini de çıkarmıştır.

Nesin, 1954’ten itibaren Akbaba dergisinde takma isimlerle mizahi öyküler kaleme alarak edebiyat dünyasında kendine sağlam bir yer edindi. Kemal Tahir ile birlikte Düşün Yayınevi‘ni kurmuş, burada “Yeni Gazete”, “Akşam”, “Tanin”, “Günaydın” gibi önemli gazetelerde yazılar yayımlamıştır. Ancak, edebiyatındaki cesur eleştirileri ve toplumsal meseleler karşısındaki duruşu nedeniyle sürekli siyasi baskılara maruz kalmıştır.

Edebi Kişiliği

Aziz Nesin, toplumsal gerçekçilik akımına bağlı eserler veren bir yazar olarak tanınmaktadır. Askerlikten ayrıldıktan sonra, özellikle mizah ve ironiyi kullandığı eserleriyle dikkat çekmiştir. İlkin Vedia Nesin adıyla şiirler yayımlasa da, mizahi öykü ve roman yazmaya yönelmiştir. Eserlerinde toplumsal çelişkileri, emekçi sınıfların sorunlarını ve yaşamsal meseleleri komik bir dille ele almıştır. Aziz Nesin, sıradan olayları dahi birer öykü haline getirebilecek kadar zeki ve gözlemci bir yazar olarak bilinir.

Edebi hayatı boyunca 100’den fazla takma ad kullanarak eserler yazmış, halk edebiyatının öğelerinden yararlanarak eserlerinde masal motiflerine de yer vermiştir. En çok bilinen eserleri arasında “Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz”, “Zübük” ve “Gol Kralı” yer almaktadır. “Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz” adlı eserinde, bürokrasinin absürtlüklerini eleştirmiştir.

Eserleri

Aziz Nesin, edebiyatımızda önemli bir yere sahip olmasının yanı sıra birçok ödül de kazanmıştır. 1956‘da Uluslararası Gülmece Yarışması’nda “Kazan Töreni” adlı öyküsüyle Altın Palmiye ödülünü kazanmıştır. 1970 yılında Türk Dil Kurumu’nun oyun ödülünü “Çiçu” adlı eseriyle almıştır. Ayrıca, 1989’da Tolstoy Altın Madalyası‘nı kazanarak uluslararası alanda da tanınmıştır.

Anekdotlar ve Miras

Aziz Nesin, hayatı boyunca fikirleri yüzünden birçok kez hapis cezasına çarptırılmış, siyasi baskılarla mücadele etmiştir. 2 Temmuz 1993‘te Sivas’taki Madımak Oteli olayında hayatta kalan az sayıda kişiden biri olarak büyük bir travma yaşamıştır. Kaleme aldığı eserler, Türk edebiyatında baskı rekoru kırarak, düşünce özgürlüğü adına büyük bir miras bırakmıştır. Nesrin Vakfı‘nı kurarak kimsesiz çocukların eğitimine destek olmayı amaçlayan Aziz Nesin, eserlerinin tüm gelirini bu vakfa bağışlamıştır.

Nesin, 6 Temmuz 1995’te İzmir’de geçirdiği kalp krizi sonucu hayatını kaybetmiş ve vasiyeti gereği Çatalca‘da, kurduğu vakfın bahçesine defnedilmiştir.

Aziz Nesin ile ilgili yapılabilecek aramalar: Aziz Nesin hayatı, Aziz Nesin kimdir, Aziz Nesin eserleri