Azımsama ve Küçümseme Cümleleri

Azımsama

Azımsama, bir şeyi miktar veya nicelik açısından yetersiz bulma . Azımsama cümlelerinde sayısal veriler ön plandadır ve genellikle somut, nesnel kişilere veya objelere odaklanılır. Azımsama, nitelik bildirme anlayışının tam tersidir.

Not: Azımsama ile küçümseme arasındaki farkı daha iyi kavrayabilmek için “nicelik” ve “nitelik” kelimelerinin anlamlarını incelemeniz faydalı olacaktır.

Azımsama ile İlgili Açıklamalı Örnek Cümleler

Örnek 1

“Bir avuç parayla kaliteli bir ev alınamaz.”

Bu cümlede, “bir avuç para” ifadesi nicelik açısından yetersizlik vurgusu yapar. “Bir avuç para” ifadesi gerçek bir miktarı ifade eder. Dolayısıyla, bu cümle azımsama kategorisine girer, çünkü somut bir nicelik üzerinden değerlendirme yapılmıştır.

Örnek 2

“Üç kilo etle bir mahalleyi doyurmak imkansızdır.”

Bu cümlede miktar açısından yetersizlik ifade edilmiştir. “Üç kilo et” ifadesi gerçek bir miktarı ifade eder ve somut, nesnel bir veriyi belirtir. Bu nedenle cümle bir azımsama cümlesidir.

Örnek 3

“Bir saatlik çalışma ile başarıya ulaşmak mümkün değildir.”

Bu cümlede “bir saat” ifadesi gerçek bir zaman dilimini temsil eder. Cümlede somut, sayısal veriler üzerinden bir yetersizlik durumu açıklanmaktadır. Bu tür cümleler, azımsama cümleleri olarak değerlendirilir.

Örnek 4

“Bu kadar az okuyucu ile sanat eserleri sürdürülebilir olmaz.”

Bu cümlede nicelik açısından bir eksiklik söz konusudur. “Az okuyucu” ifadesi gerçek anlamda kullanılmış ve somut bir sayısal veriye işaret edilmiştir. Dolayısıyla, bu cümle de bir azımsama cümlesidir.

Örnek 5

“Beş kuruşa üç köfte veren olmaz.”

Burada “beş kuruş” ifadesi belirli bir miktarı ifade eder ve bu miktarın yetersiz olduğunu belirtir. “Üç köfte” ifadesi de somut bir öğedir ve bu cümle bir azımsama örneğidir.

Örnek 6

“Bu kadar az seyirciyle tiyatro oyunları başarılı olamaz.”

Cümlede “bu kadar az seyirci” ifadesi miktar açısından yetersizliği ifade eder. Bu nedenle, cümle azımsama cümleleri arasında yer alır.

Küçümseme

Küçümseme, bir kişiyi veya şeyi hor görme, aşağılamaya yönelik bir tutumdur. Birine değer vermemek, onu küçük görmek veya önemsememek olarak tanımlanabilir. Küçümseme, genellikle kibirli bir tutumu ifade eder ve bir kişinin veya şeyin yeterliliğini sorgular.

Küçümseme ile İlgili Açıklamalı Örnek Cümleler

Örnek 1

“Bu basit soruyu ilkokul öğrencisi bile çözebilir.”

Bu cümlede bir aşağılama söz konusudur. Cümlede, sorunun basitliği vurgulanarak, çözüm yeteneği düşük olan kişilere atıfta bulunulmuş ve bir küçümseme anlamı ortaya konmuştur.

Örnek 2

“Bir başarı belgesi almakla kişi lider olmaz.”

Bu cümlede, davranışa odaklanma ve bir kişinin becerilerini yeterli görmeme durumu ifade edilmiştir. “Yönetici olmak” ifadesi, bir başarı belgesiyle elde edilemeyecek bir özellik olarak küçümsenmiştir.

Örnek 3

“Bir plaketle şair olduğunu düşünüyorsan, yanılıyorsun.”

Bu cümlede, şair olmanın sadece bir plaketle elde edilemeyeceği vurgulanarak, plaketin gerçek başarıyı temsil etmediği ifade edilmiştir. Bu nedenle, bu cümle küçümseme anlamı taşır.

Örnek 4

“Bu düşünceyle iyi bir öğrenci olamazsın.”

Bu cümlede “kafa” ifadesi gerçek anlamının dışında kullanılmış ve kişinin düşünce yapısı küçümsenmiştir. “Bu kafayla” ifadesi, kişinin yeterliliklerini küçümsemeyi ifade eder.

Örnek 5

“Birkaç kitap okuyarak hatip olduğunu zannediyorsan, yanılıyorsun.”

Bu cümlede, bir kişinin birkaç kitap okuyarak kendisini hatip olarak görmesi küçümsenmiştir. “Hatip olmak” gibi bir özellik, sadece birkaç kitap okumakla elde edilemeyecek bir nitelik olarak değerlendirilmiştir.

Azımsama ve Küçümseme Cümleleri Arasındaki Farklar

1. Azımsama cümlelerinde nicelik, sayısal veriler; küçümseme cümlelerinde ise nitelik ve değer ön plandadır.
2. Azımsama cümleleri genellikle nesnel ve somut verilere dayanır; küçümseme cümleleri ise öznel ve kişisel değerlendirmelerdir.
3. Azımsama cümlelerinde miktar açısından yetersizlik söz konusudur; küçümseme cümlelerinde ise durum ve davranış açısından yetersizlik ifade edilir.
4. Azımsama cümlelerinde kişilerin sayıları, küçümseme cümlelerinde ise kişilerin sıfatları esas alınır.

Çözümlü Örnek Cümleler

Örnek 1

“Üç kitap okuyarak kelime dağarcığımızı zenginleştiremeyiz.” (azımsama)

“Üç kitap okuyarak adam olunmaz.” (küçümseme)

Örnek 2

“Bu kadar az öğrenciyle dershaneler işleyemez.” (azımsama)

“Bu problemi okumamış kişiler bile çözebilir.” (küçümseme)