Aliterasyon Nedir? Örneklerle Açıklamalı

Aliterasyon Sanatı

Şiirde arka arkaya gelen dizeler arasında belirli ünsüz harflerin tekrar edilmesi durumuna aliterasyon denir. Bu sanat, şiir dışında düzyazılarda da karşımıza çıkabilir. Tıpkı kafiye ve redifin bir ses uyumu sağladığı gibi aliterasyon da benzer bir ses uyumuna hizmet eder. Bu sanatın temel amacı, sözcükler arasında bir ses ahengi yaratarak müzikal bir etki oluşturmaktır.

Aliterasyon Sanatı ile İlgili Özgün Örnekler

Örnek 1:

“Bol bol çay iç ki çareler boşa çıkmasın.”

Bu cümledeki “ç” ünsüzünün tekrarı ile bir ses uyumu oluşturulmuştur. Bu, aliterasyon sanatının tipik bir örneğidir.

Örnek 2:

“Yalnız ve sessiz bir sokak ortasında duruyorum.”
— Necip Fazıl Kısakürek

Necip Fazıl Kısakürek’in bu dizelerinde “s” harfinin tekrar etmesi aliterasyonun güzel bir örneğidir.

Örnek 3:

“Eğer dostlar, sevdiğimin elini öpmek arzusuyla ölürsem,
Toprağımı bir kûze yapıp onunla ona su verin.”
— Fuzuli

Bu beyitte “s” ünsüzünün tekrarlanması, aliterasyon sanatını ortaya koyan bir yapı oluşturur.

Örnek 4:

“Boşuna bana kim o diye sorma, ben benim.
Kapına gelen ben, baştan aşağı senden başka değilim.”
— Özdemir Asaf

Bu dizede, “b” ve “n” ünsüzlerinin tekrarı, aliterasyonla şiire bir müzikal hava katmaktadır.

Örnek 5:

“Belki bülbül bir şair gibi inleyemez.
Zaman geçtikçe güller ve yıllar solup gider.”
— Edip Ayel

Bu örnekte, “b” ve “g” ünsüzlerinin tekrarıyla bir ahenk oluşturulmuştur.

Örnek 6:

“Sen neysen osun, sen nefessin, ne yaparsın ki?
Ney üfleyen biriysen, sadece nefes üfler, ne yaparsın ki?”
— Ziya Osman Saba

Burada “n” ve “s” seslerinin tekrarı, aliterasyon sanatını vurgular.

Örnek 7:

“Ak tolgalı bey haykırdı: İleri!
Bir yaz günü Tuna’dan geçtik konvoylarla.”
— Yahya Kemal Beyatlı

Bu beyitte, “t” ve “l” ünsüzlerinin tekrarıyla ahenk yaratılmıştır.

Örnek 8:

“Sen bir başaksın, bağrımda büyüttüğüm,
Buketlerle süslediğim, sabırla beklediğim.”
— Gülten Ertürk

Bu dizelerde “b” ünsüzünün tekrarı ile bir ritmik uyum oluşturulmuştur.

Örnek 9:

“Dağlar ağarırken birlikte konuşurduk tepelerde,
O günün dağları, o eski sabahlar nerede?”
— Yahya Kemal Beyatlı

Bu dizelerde “d” ünsüzü ile aliterasyon sağlanmıştır.

Örnek 10:

“Sabah vaktinde gökyüzünü ve denizi seyrettim.”
— Tevfik Fikret

Son olarak, bu örnekte “s” ünsüzünün tekrarıyla bir ses uyumu yakalanmıştır.

Yukarıda yer alan tüm örneklerde koyu renkle vurgulanan harflerin tekrar edilmesi sayesinde şiirde bir müzikal ahenk yakalanmıştır. Aliterasyon sanatı, bu seslerin tekrarıyla şiirde belirli bir atmosfer yaratmak için kullanılır.