Alıntı kelimelerin Türkçede nasıl yazılacağına dair bazı önemli kurallar ve örnekler aşağıda detaylı olarak açıklanmıştır:
- Çift Ünsüzle Başlayan Batı Kökenli Alıntılar: Bu tür alıntı kelimelerde, ünsüzler arasına ünlü konulmadan yazılır. Yani, kelimenin özgün biçimindeki ünlüler Türkçeye aktarılmaz. Örnekler:
- francala, gram, gramofon, grup, kral, kredi, kritik, plan, pratik, problem, profesör, program, proje, propaganda, protein, prova, psikoloji, slogan, snop, spiker, spor, staj, stil, stüdyo, trafik, tren, triptik vb.
Bununla birlikte, bazı alıntılarda başta veya iki ünsüz arasında bir ünlü türetilir. Bu ünlü, hem söylenişte hem de yazılışta gösterilir. Örnekler:
- iskarpin, iskele, iskelet, istasyon, istatistik, kulüp vb.
- Yan Yana İki veya Daha Fazla Ünsüz İçeren Batı Kökenli Alıntılar: Bu kelimelerde ünsüzler arasında herhangi bir ünlü konulmadan yazılır. Örnekler:
- alafranga, apartman, biyografi, elektrik, gangster, kilogram, orkestra, paragraf, telgraf vb.
- İki Ünsüzle Bitmeyen Batı Kökenli Alıntılar: Bu tür kelimeler de ünsüzler arasına ünlü konmadan yazılır. Örnekler:
- film, form, lüks, modern, natürmort, psikiyatr, seks, slayt, teyp vb.
- Batı Kökenli Alıntılardaki ve Sonundaki “g” Ünsüzleri: Bu ünsüzler, alıntı kelimelerde olduğu gibi korunur. Örnekler:
- biyografi, diyagram, dogma, magma, monografi, paragraf, program; arkeolog, demagog, diyalog, filolog, jeolog, katalog, monolog, psikolog, ürolog vb.
Ancak, fotoğraf ve topoğraf kelimelerinde “g” harfi, “ğ” harfine dönüşür.
Özgün Biçimlerde Yazılması Gereken Batı Kökenli Terimler
- Bilim, Sanat ve Uzmanlık Dallarında Kullanılan Terimler: Bu terimler, özgün biçimlerinde yazılır. Örnekler:
- andante (müzik terimi), cuprum (kimya terimi), deseptyl (eczacılık terimi), quercus, terminus technicus (teknik terim) vb.
- Latin Yazı Sistemini Kullanan Dillerden Alınmış Deyimler ve Sözler: Bu tür deyim ve sözler de özgün biçimlerinde yazılır. Örnekler:
- Veni, vidi, vici (Geldim, gördüm, yendim.); conditio sine qua non (Olmazsa olmaz.); eppur si muove (Dünya her şeye rağmen dönüyor.); to be or not to be (olmak veya olmamak); l’art pour l’art (Sanat sanat içindir.); l’Etat c’est moi (Devlet benim.); traduttore traditore (Çevirmen haindir.); persona non grata (istenmeyen kişi) vb.
Orhan Veli Kanık’ın Şiirinden Alıntı:
Mesele falan değildi öyle,
To be or not to be kendisi için;
Bir akşam uyudu;
Uyanmayıverdi.