Edebiyatın ve Güzel Sanatlar İçindeki Yeri

1. Sanat Eserlerinin Özellikleri:
   • Sanat eserleri bilimsel gerçeklikten farklı olarak değişken, göreceli, kurmaca ve özneldir.
   • Sanatın amacı güzelliktir ve bu güzellik, insanlarda estetik duygular uyandırır.
   • Sanat eserleri, insanların duygu, düşünce ve hayal dünyasını zenginleştirir ve bir mesaj içerir.
   • Sanat eserleri, bilimsel eserler gibi nesnel ve bilgilendirici değildir, daha çok duyguları ve estetiği ön plana çıkarır.
2. Edebiyatın Tanımı:
   • Edebiyat, duygu, düşünce ve hayallerin söz ve yazı aracılığıyla güzel ve etkili bir biçimde anlatılmasıdır.
   • Şiir, hikaye, roman, masal gibi türler edebiyatın başlıca türleri arasında yer alır.
   • Edebiyatın ana malzemesi dildir; dil aracılığıyla ortaya konan edebi metinler edebiyatın temel yapısını oluşturur.
3. Edebi Metinlerin Özellikleri:
   • Edebi metinler, yan anlam ve mecazlar içerir. Bu özellikler bir metni edebi kılan temel unsurlardır.
   • Edebi metinler, cümle ve paragraflardan meydana gelir. Bu cümle ve paragraflar anlamsal bir bütünlük oluşturur.
4. Güzel Sanatlar İçinde Edebiyat:
   • Edebiyat, fonetik (işitsel) sanatlar grubuna dahil edilir. Fonetik sanatlar; edebiyat ve müziği kapsar.
   • Güzel sanatlar genel olarak görsel (plastik), fonetik (işitsel) ve dramatik (ritmik) olmak üzere üç ana gruba ayrılır:
     • Görsel Sanatlar (Plastik Sanatlar): Resim, mimari, heykel, hat gibi sanat dallarını içerir.
     • Fonetik Sanatlar (İşitsel Sanatlar): Edebiyat ve müzik bu gruba girer.
     • Dramatik-Ritmik Sanatlar: Tiyatro, dans, sinema, bale, opera gibi sanatlar bu grupta yer alır.

Edebiyat, dil aracılığıyla insanın duygu, düşünce ve hayal dünyasını etkileyen, güzellik yaratmayı amaçlayan ve estetik bir değer taşıyan bir güzel sanat dalıdır. Bu bağlamda edebiyat, güzel sanatlar içinde fonetik (işitsel) sanatlar grubuna girer. Fonetik sanatlar, işitsel algılara hitap eder ve dil ile ifade edilen edebi eserler de bu grubun temel yapı taşlarından biridir.

ÇAĞDAŞ GÜZEL SANATLAR SINIFLANDIRMASI NASILSIR?

Yukarıdaki bilgiler doğrultusunda güzel sanatların çağdaş sınıflandırması ve edebiyatın bu sınıflandırmadaki yeri şu şekildedir:

Çağdaş Sınıflandırma

Çağdaş sınıflandırma, sanat dallarını teknik ve niteliklerine göre gruplandırır. Geleneksel sınıflandırmanın aksine, daha ayrıntılı bir yaklaşım sunar. Bu sınıflandırma altı ana gruba ayrılır:

1. Yüzey Sanatları:
   • Yüzey sanatları, iki boyutlu sanat çalışmalarını ifade eder.
   • Bir eni ve bir boyu olan düz yüzeylere (kağıt, tuval, duvar, kumaş vb.) uygulanan sanat dallarıdır.
   • Örnekler: Resim ve türleri (yağlı boya, sulu boya, baskı sanatları), duvar resmi, minyatür, karikatür, fotoğraf, süsleme.
2. Hacim Sanatları:
   • Hacim sanatları, üç boyutlu sanat çalışmalarını içerir.
   • Derinlik, yükseklik ve genişlik gibi boyutları olan sanatlardır.
   • Örnekler: Heykel, seramik, anıtlar.
3. Mekan Sanatları:
   • Mekan sanatları, iç ve dış mekanları kapsayan veya düzenleyen sanat dallarını ifade eder.
   • Mekan tasarımı ve düzenlemeleri bu gruba girer.
   • Örnekler: Mimari, çevre düzenlemesi.
4. Dil Sanatları:
   • Dil sanatları, edebiyat ve yazı türlerini kapsar.
   • Edebiyat, roman, hikaye, şiir, deneme, tiyatro metni, film senaryosu gibi yazılı eserlerden oluşur.
   • Örnekler: Roman, hikaye, şiir, deneme, tiyatro metni, film senaryosu.
5. Ses Sanatları:
   • Ses sanatları, müziğin bütün türlerini kapsar.
   • Ses ile oluşturulan, işitme duyusuna hitap eden sanatlardır.
   • Örnekler: Halk müziği, klasik müzik, modern müzik türleri.
6. Eylem Sanatları:
   • Eylem sanatları, insan bedeniyle anlatım gücü kazanan sanatlardır.
   • Örnekler: Bale, dans türleri, halk dansları, pandomim.
7. Dramatik Sanatlar:
   • Dramatik sanatlar, insanın bir eylemle kendini veya bir olguyu, durumu anlattığı sanat dallarıdır.
   • Sahne sanatlarını kapsar.
   • Örnekler: Tiyatro, opera, müzikal oyun, kukla, sinema, gölge oyunu.

Edebiyatın Çağdaş Sınıflandırmadaki Yeri

• Geleneksel sınıflandırmada fonetik sanatlar olarak adlandırılan grup, çağdaş sınıflandırmada dil sanatları ve ses sanatları olarak ikiye ayrılır.
• Edebiyat, dil sanatları grubuna dahil olur. Dil sanatları, yazı ve söz ile ifade edilen tüm edebi eserleri kapsar (roman, hikaye, şiir, deneme, tiyatro metni, film senaryosu vb.).
• Bu çağdaş sınıflandırmada, edebiyatın işitsel ya da dramatik sanatlardan ayrılarak tamamen dil temelli bir grup olan dil sanatları altında yer aldığı görülmektedir.

Sonuç olarak, çağdaş sınıflandırmada edebiyat dil sanatları grubunda yer alır ve bu grup dil aracılığıyla oluşturulan tüm yazılı ve sözlü eserleri kapsar.