Tanım ve Kökeni
“Absürt” terimi, “saçma” veya “anlamsız” anlamlarına gelir. II. Dünya Savaşı sonrasında, savaşın olumsuz etkilerini yansıtan bir biçim olarak ortaya çıkan, özellikle Fransa’da kendini gösteren ve bilinmeyenlere, saçma kurgulara ve sembollere ağırlık veren tiyatro türüne absürt (uyumsuz) tiyatro denir. Başlangıçta, bu tür boş bir çaba olarak algılanmış ve büyük tepkilerle karşılaşmıştır.

Absürt Tiyatronun Temel Özellikleri

Nihilizm Teması
Absürt (uyumsuz) tiyatro, “nihilizm” (hiççilik) felsefesine dayanan bir türdür. Dadaizm ve sürrealizm akımlarından etkilenen yazarlar, bu tiyatronun gelişiminde büyük rol oynamışlardır. Absürt tiyatro, olaydan ziyade duruma odaklanmaktadır; dolayısıyla bu türde sürekli bir olay akışı bulunmaz.

Mesajın Belirsizliği
Absürt tiyatroda iletilmek istenen mesajlar doğrudan ifade edilmez, bunun yerine seyircinin yorumuna bırakılır. Bu tür, insanın doğadan kopuşunu ve uyumsuzluğu izleyiciye sezdirme çabasındadır.

Kahramanların Yapısı
Kahramanlar genellikle mutsuz ve umutsuz bireylerdir; durumları değiştirmeye yetecek kadar güçsüz, pısırık ve pasif kişiliklerdir. Bu bağlamda, absürt tiyatroda zaman ve mekân kavramları sınırlı değildir.

Yapısal Özellikler
Absürt tiyatroda, olayları anlamak ya da canlandırmak yerine ses, söz ve hareketlerin düzeni ön plandadır. Bu unsurlar birbiriyle bağlantısız şekilde sergilenebilir. Klasik olay örgüsü bu türde reddedilir; serim, düğüm ve çözüm gibi bölümler dikkate alınmaz. Geleneksel tiyatronun kurallarına bağlı kalınmaz ve dekor unsuru genellikle kullanılmaz.

Kişiliklerin Psikolojisi
Bu türün metinlerinde karamsar ve bunalmış karakterler işlenir. Yabancılaşma, uyumsuzluk ve iletişimsizlik, absürt tiyatro eserlerinin belirgin özelliklerini oluşturur.

Önemli Eserler ve Yazarlar
Dünya edebiyatında, Godot’yu Beklerken (Samuel Beckett) ve Kel Şarkıcı (Eugène Ionesco) gibi eserler, bu tiyatro türünün önemli örnekleri arasında yer alır. Türk edebiyatında ise Canlı Maymun Lokantası (Güngör Dilmen) bu türün dikkate değer bir temsilcisidir. Ayrıca, Arthur Adamov, Jean Genet ve Harold Pinter gibi yazarlar da absürt tiyatro alanında öne çıkan önemli figürlerdir.