Ali Canip Yöntem: Türk Edebiyatının Öncüsü

Hayatı ve Eğitim Süreci

Ali Canip Yöntem, 1887 yılında İstanbul’da doğarak edebiyat dünyasına adım atan önemli bir şahsiyettir. Babası Halil Saip Bey, Evkaf Nezareti Cihat Kalemi’nde görevliydi; annesi ise Hafize Nuriye Hanım’dır. İlk eğitimine Üsküdar Gülfem Mektebinde başlayan Yöntem, ardından Toptaşı Askeri Rüştiyesi’nde öğrenimine devam etti. Fakat babasının Selanik’e sürgün edilmesi nedeniyle öğrenimini Selanik Mülkiye İdadisi’nde tamamlamak zorunda kaldı. Bu okulda edebiyata olan ilgisi şekillenmeye başladı.

Yöntem, 1908 yılından itibaren edebiyat dünyasında yer almaya başladı ve “Aşiyan”, “Bahçe”, “Kadın” gibi mecmualarda şiir ve makaleler kaleme aldı. Fecr-i Ati Topluluğu’na katılan Yöntem, 1911’de Genç Kalemler dergisinin başyazarı oldu. Ayrıca, Ömer Seyfettin ile birlikte “Yeni Lisan” hareketinin öncüsü olarak tanındı.

Siyasi ve Akademik Kariyeri

Ali Canip Yöntem, Selanik Hukuk Mektebi’nin son sınıfında öğretmenliğe başladı. Bir süre farklı okullarda ders verdikten sonra, Balkan Savaşı sırasında eğitimini yarıda bırakmak zorunda kaldı ve İstanbul’a döndü. İstanbul’da “Türk Yurdu” dergisinde yazmaya devam etti. İstanbul’un işgal edilmesinin ardından Anadolu’ya geçerek Milli Mücadele‘ye katıldı ve burada Trabzon Sultanisi Müdürlüğü ve Giresun Maarif Müdürlüğü gibi önemli görevlerde bulundu. 1926’da İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde ders vermeye başladı ve ders kitaplarının hazırlanmasında görev aldı.

Yöntem, 1934 seçimlerinde TBMM‘ye girdi ve dört dönem Ordu milletvekilliği yaptı. Milletvekilliğinden ayrıldıktan sonra, İstanbul Üniversitesi’nde 18. Asır Türk Edebiyatı profesörlüğü görevini üstlendi. 1950 yılında siyasete geri dönerek Demokrat Parti’den Bursa milletvekili seçildi. Ali Canip Yöntem, 26 Ekim 1967’de geçirdiği bir felç sonucu hayatını kaybetti ve Sahra-yı Cedid Mezarlığı’na defnedildi.

Edebi Kişiliği

Ali Canip Yöntem’in edebi kariyeri, şiirle başlamış olsa da, yazın hayatındaki en büyük katkılarından biri Yeni Lisan hareketine olan desteğidir. Bu hareket, Türk dilinin sadeleşmesi ve Türk edebiyatının millileşmesi için önemli bir adımdı. Yöntem, yazdığı eserlerde hece ölçüsünü tercih etti ve yalın bir dille kaleme aldı. “Geçtiğim Yol” adlı şiir kitabı, edebi kariyerinin en belirgin örneklerinden biridir.

Yöntem, makale ve edebiyat tarihçiliği ile de tanınmış, eleştirileriyle dikkat çekmiştir. Özellikle Cenap Şahabettin ile girdiği tartışmalar, onun “polemikçi” olarak tanınmasına yol açmıştır. Yöntem, milli ve yerli olanı savunarak Türk edebiyatının gelişmesine katkı sağlamıştır.

Eserleri

Yöntem’in eserleri arasında, özellikle eleştirel makaleleriyle Türk edebiyatına dair önemli görüşler sunan yazılar yer almaktadır. Milli Edebiyat anlayışının gelişmesinde büyük katkı sağlamış ve bu anlayışın temel taşlarını atmıştır.

Sonuç

Ali Canip Yöntem, Türk edebiyatında derin izler bırakan bir figürdür. Onun katkıları, yalnızca yazın hayatıyla sınırlı kalmayıp, eğitim ve siyaset alanında da kendini göstermiştir. Dilin sadeleşmesi ve Türk edebiyatının ulusal kimliğe kavuşması yolunda attığı adımlar, günümüzde de hala geçerliliğini korumaktadır.

Ali Canip Yöntem, Ali Canip Yöntem hayatı, Ali Canip Yöntem kimdir, Ali Canip Yöntem eserleri, Türk edebiyatı, Milli Edebiyat, Yeni Lisan, Türk şiiri, hece ölçüsü, Cenap Şahabettin.