Kesme İşareti Nedir Nerelerde Kullanılır ve Örnekleri

Kesme İşareti Nedir Nerelerde Kullanılır ve Örnekleri

yazar

Kesme İşaretinin Yanlış Kullanımı: Yazım Kuralları ve Örnekler

Kesme işaretinin hatalı kullanılması, yazım yanlışı olarak kabul edilir. Kesme işareti ile ilgili başlıca yazım kuralları aşağıda sıralanmıştır:

1. Özel İsimlerden Sonra Gelen Çekim Ekleri

Kesme işareti, özel isimlerden sonra gelen çekim eklerini ayırmak için kullanılır.

A. Kişi Adları, Soyadları ve Takma Adlar

  • Örnekler:
    • Atatürk’e, Yahya Kemal Beyatlı’nın, Yunus Emre’yi, Reşat Nuri Güntekin’den, Muhibbi’ye.
    • Mustafa’nın, Âşık Veysel’den, Şinasi’yle, Namık Kemal’se, Mehmet Akif Ersoy’muş.

B. Millet, Boy, Oymak Adları

  • Örnekler:
    • Türk’ün, Rus’tan, Kırgız’dan, İngiliz’e.

C. Devlet Adları

  • Örnekler:
    • Türkiye’nin, İran’ın, Amerika Birleşik Devletleri’ne.

Ç. Din ve Mitoloji ile İlgili Özel Adlar

  • Örnekler:
    • Allah’tan, Azrail’i, Zeus’a.

D. Gök Bilimi ile İlgili Adlar

  • Örnekler:
    • Merkür’ü, Halley’den, Samanyolu’nda.

E. Yer Adları

  • Örnekler:
    • Afrika’nın, Marmara Denizi’ni, Fırat Nehri’nde.

F. Yapı Adları

  • Örnekler:
    • Çırağan Sarayı’nda, Kızlarağası Hanı’nda.

G. Yasal Terimler

  • Örnekler:
    • Medeni Kanunu’nun, Millî Eğitim Temel Kanunu’na.

H. Yayın ve Sanat Eserleri

  • Örnekler:
    • Yaban’dan, Türk Fen Eğitim Dergisi’nde, Sabah’ta.

I. Hayvan İsimleri

  • Örnekler:
    • Fino’yu, Sarıkız’da, Tekir’in.

2. Kısaltmalardan Sonra Gelen Ekler

Kısaltmalardan sonra gelen ekleri ayırmada kesme işareti kullanılır.

  • Örnekler:
    • THY’nin uçuş filosu giderek genişliyor.
    • TBMM’nin topluma örnek olması herkesin ortak dileğidir.

3. Rakamlar ve Ekler

Rakamların ardından gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır.

  • Örnekler:
    • Sınavda 2’nci olman seni üzdü mü?
    • 1976’da Malazgirt’te doğmuşum.

4. Anlam Karışıklığı Önlemek için

Bazen anlam karışıklığını önlemek için kesme işareti kullanılır.

  • Örnek:
    • Kadı’nın kelime anlamını bir türlü öğrenemedim.

5. Şiirlerde Ses Düşüşü

Şiirlerde seslerin ölçü ve söyleyiş gereği düştüğünü göstermek için kesme işareti konur.

  • Örnekler:
    • Güzelliğin on par’etmez, bu bendeki aşk olmasa.

6. Kişi Adlarına Gelen Saygı ve Unvan Sözleri

Kişi adlarından sonra gelen saygı ve unvan sözlerine getirilen ekleri ayırmak için kesme işareti kullanılır.

  • Örnek:
    • Mustafa Bey’e, Betül Hanım’ı, Talat Paşa’ya.

7. Ek ve Harf Ayırma

Bir ek veya harften sonra gelen ekleri ayırmak için kesme işareti kullanılır.

  • Örnek:
    • Bunu a’dan z’ye kadar yanlış yapmışsın.

Kesme İşareti ile İlgili Uyarılar:

  1. Kurum, kuruluş, birleşim adlarına gelen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz.
    • Örnek: Türkiye Büyük Millet Meclisine.
  2. Belli bir yasal belgeye kastedildiğinde büyük harfle yazılan kelimeler kesme işareti alır.
    • Örnek: Bu Kanun’un 23. Maddesinin f bendi…
  3. Özel adlara getirilen yapım ekleri kesme işaretiyle ayrılmaz.
    • Örnek: Türkçe, Türkçenin, Türklük.
  4. “O” zamiri büyük harfle yazılmaz ve ekler kesme işaretiyle ayrılmaz.
    • Örnek: Kurtuluş Savaşı’nda onun etkisini hiç kimse inkâr edemez.
  5. Noktalama işaretlerinin çoğundan sonra bir harf boşluğu kadar ara verilir; kesme işaretinde boşluk bırakılmaz.
    • Örnek: Mustafa’dan her şeyi öğrenmişti.
  6. Özel adlar için parantez içinde bir açıklama yapılırsa kesme işareti parantez işaretinden önce konur.
    • Örnek: Yakup Kadri’nin (Karaosmanoğlu).
  7. Yer belirten özel isimlerde kısaltmalı söyleyiş olduğunda ekten önce kesme işareti konur.
    • Örnek: Hisar’dan, Boğaz’dan.
  8. Belirli bir tarih bildiren ay ve gün adlarına gelen çekim eklerini ayırmak için kesme işareti kullanılır; belirli tarih bildirmiyorsa kesme işareti konulmaz.
    • Örnek: Okullar 18 Eylül’de açılacak bu yıl.
  9. Özel ada, ek getirildiğinde kesme işareti kullanılmaz.
    • Örnek: Muş Ovamızın güzelliği.
  10. Sonunda nokta işareti yer alan kısaltmalarda kesme işareti kullanılmaz.
    • Örnek: vb.leri (ve benzerleri).
  11. Satır sonuna gelen özel isimlerden sonra gelen çekim ekleri ayırmak için kullanılır.
    • Örnek: Ankara’nın çehresi başkaydı.
  12. Ek getirildiğinde “Avrupa Birliği” kesme işareti ile kullanılır.
    • Örnek: Avrupa Birliği’ne üye ülkeler.
  13. Bazı Arapça kelimeler Türkçede kesme işareti ile kullanılır.
    • Örnek: Kur’an, iz’an.

Dilbilgisi

Yorum yapın