Fiilden İsim Yapım Ekleri
Fiil köklerine eklenen isim yapım ekleri, fiil köklerinden yeni isimler türetir. Bu ekler, fiil köklerine eklenerek isimler oluşturur ve fiilden isim yapma işlemini gerçekleştirir.
Başlıca Fiilden İsim Yapım Ekleri:
- -ım: Fiil köklerine eklenerek isim oluşturur. Genellikle bir fiilin sonucu, durumu veya ürününü ifade eder.
- alım (almak) – alınan şey
- akım (akmak) – sürekli hareket
- giyim (giymek) – giysi
- bakım (bakmak) – ilgilenme
- bilim (bilmek) – bilgi alanı
- üretim (üretmek) – üretim süreci
- tüketim (tüketmek) – tüketme
- yıkım (yıkmak) – yıkılma
- -ı, -i, -u, -ü: Fiil köklerine eklenerek isim türetir. Bu ekler genellikle eylemle ilgili bir nesne, durum veya özellik oluşturur.
- gezi (gezmek) – gezme etkinliği
- yazı (yazmak) – yazılmış metin
- doğu (doğmak) – yön
- tartı (tartmak) – tartma aracı
- koşu (koşmak) – koşma eylemi
- koku (kokmak) – kokuşma
- sıkı (sıkmak) – sıkılık
- artı (artmak) – ekleme
- -gı, -gi, -gu, -gü: Fiil köklerine eklenerek genellikle somut bir nesne veya olgu oluşturur.
- silgi (silmek) – silme aracı
- sergi (sermek) – sergileme yeri
- vergi (vermek) – devlet tarafından alınan para
- bilgi (bilmek) – öğrenilen şey
- algı (algılamak) – algılama
- sevgi (sevmek) – sevme duygusu
- çalgı (çalmak) – müzik aleti
- saygı (saymak) – sayma durumu
- -kı, -ki, -ku, -kü: Fiil köklerine eklenerek isim oluşturur. Bu ekler genellikle somut nesneler veya kavramlar oluşturur.
- atkı (atmak) – soğuk havada kullanılan giysi
- baskı (bastırmak) – baskı uygulama
- bitki (büyümek) – bitki türü
- biçki (biçmek) – kesme şekli
- keski (kesmek) – kesim aracı
- tutku (tutmak) – güçlü arzu
- uyku (uyumak) – dinlenme durumu
- -gın, -gin, -gün, -gün: Fiil köklerine eklenerek isim oluşturur ve genellikle duygusal veya niteliksel durumları ifade eder.
- kırgın (kırmak) – kırılmışlık durumu
- kızgın (kızmak) – öfke durumu
- durgun (durgun) – hareketsiz
- yaygın (yaymak) – yayılma durumu
- bilgin (bilmek) – bilgi sahibi kişi
- dalgın (dalmak) – dikkatsizlik durumu
- -kın, -kin, -kun, -kün: Fiil köklerine eklenerek genellikle nitelik veya durum ifade eder.
- bitkin (bitmek) – yorgunluk durumu
- seçkin (seçmek) – kaliteli kişi
- baskın (baskın) – ani saldırı durumu
- düşkün (düşmek) – zayıf olma durumu
- küskün (küs) – kırgınlık durumu
- tutkun (tutmak) – derin ilgi
- -k: Fiil köklerine eklenerek genellikle nitelik veya durum ifade eder.
- çürük (çürümek) – bozulmuş
- soğuk (soğumak) – düşük sıcaklık
- -ık, -ik, -uk, -ük: Fiil köklerine eklenerek isim oluşturur ve genellikle bir özelliği veya durumu ifade eder.
- açık (açmak) – açıklık durumu
- atık (atmak) – kullanılmayan şey
- çatık (çatmak) – çatlama durumu
- sanık (sanmak) – suçlanan kişi
- yarık (yarılmak) – yarılma durumu
- kesik (kesmek) – kesilmiş yer
- kırık (kırmak) – kırılmış yer
- bozuk (bozulmak) – bozulmuş şey
- -ak, -ek: Fiil köklerine eklenerek isim türetir. Genellikle somut nesneler veya kavramları ifade eder.
- kaçak (kaçmak) – yasadışı geçiş
- uçak (uçmak) – hava taşıtı
- durak (durmak) – araç bekleme yeri
- yatak (yatmak) – uyuma yeri
- konak (konmak) – büyük ev
- korkak (korkmak) – cesaretsiz kişi
- ürkek (ürkmek) – çekingen kişi
- -ıcı, -ici, -ucu, -ücü: Fiil köklerine eklenerek isim oluşturur ve genellikle bir fiilin sonucunu veya eylemi ifade eder.
- alıcı (almak) – şeyleri alan kişi
- bakıcı (bakmak) – ilgilenen kişi
- tutucu (tutmak) – bir şeyi tutan kişi
- kalıcı (kalmak) – sürekli kalan şey
- kurucu (kurmak) – kuruluşu gerçekleştiren kişi
- geçici (geçmek) – kısa süreli olan şey
- satıcı (satmak) – satış yapan kişi
- -r, -ır, -ir, -ur, -ür: Fiil köklerine eklenerek isim oluşturur ve genellikle bir fiilin yapıldığı yer veya nesne ifade eder.
- gelir (gelmek) – gelir getiren şey
- okur (okumak) – okuma yapan kişi
- gider (gitmek) – gidilen yer
- düşünür (düşünmek) – düşünme durumu
- -t, -ıt, -it, -ut, -üt: Fiil köklerine eklenerek isim oluşturur ve genellikle bir fiilin sonucu veya aleti ifade eder.
- taşıt (taşımak) – taşıma aracı
- yakıt (yakmak) – enerji kaynağı
- ölçüt (ölçmek) – ölçme aracı
- geçit (geçmek) – geçiş yeri
- umut (umut etmek) – umut edilen şey
- -ıntı, -inti, -untu, -üntü: Fiil köklerine eklenerek isim oluşturur ve genellikle bir fiilin sonucunu ifade eder.
- esinti (esinmek) – hafif rüzgar
- kırıntı (kırmak) – küçük parçalar
- alıntı (alıntı yapmak) – aktarma
- sarsıntı (sarsmak) – titreşim
- üzüntü (üzülmek) – üzüntü durumu
- -anak, -enek: Fiil köklerine eklenerek isim oluşturur ve genellikle bir kavramı veya olguyu ifade eder.
- görenek (görmek) – gelenek
- olanak (olmak) – imkan
- tutanak (tutmak) – resmi belge
- seçenek (seçmek) – alternatif
- gelenek (gelmek) – geleneksel uygulama
- -gıç, -giç, -guç, -güç: Fiil köklerine eklenerek isim oluşturur ve genellikle bir alet veya nesne ifade eder.
- dalgıç (dalmak) – su altı araştırmacısı
- bilgiç (bilmek) – bilgili kişi
- başlangıç (başlamak) – başlangıç noktası
- -ce, -ca: Fiil köklerine eklenerek isim oluşturur ve genellikle bir kavram veya durum ifade eder.
- eğlence (eğlenmek) – eğlence etkinliği
- düşünce (düşünmek) – düşünce durumu
- sakınca (sakınmak) – sakınma durumu
- güvence (güvence vermek) – güvenlik durumu
- -tı: Fiil köklerine eklenerek isim oluşturur ve genellikle bir fiilin sonucu veya durumu ifade eder.
- kızartı (kızartmak) – kızarmış durum
- morartı (morarmak) – morarma durumu
- belirti (belirtmek) – işaret
- karartı (kararmak) – kararma durumu
- bağırtı (bağırtmak) – yüksek ses
- -maca, -mece: Fiil köklerine eklenerek isim oluşturur ve genellikle bir oyun veya bulmacayı ifade eder.
- bulmaca (bulmak) – çözülmesi gereken soru
- bilmece (bilmek) – bilmece sorusu
- -kan, -ken: Fiil köklerine eklenerek isim oluşturur ve genellikle bir kişinin özelliğini veya durumunu ifade eder.
- unutkan (unutmak) – unutma eğiliminde olan kişi
- üretken (üretmek) – verimli kişi
- çalışkan (çalışmak) – çalışan kişi
- iletken (iletmek) – elektrik veya ısı ileten malzeme
- -ın, -in: Fiil köklerine eklenerek isim oluşturur ve genellikle bir nesneyi ifade eder.
- akın (akmak) – ani ve yoğun hareket
- yığın (yığmak) – büyük miktar
- tütün (tütün) – sigara yapımında kullanılan bitki
- ekin (ekmek) – tarım ürünü
- -ga, -ge: Fiil köklerine eklenerek isim oluşturur ve genellikle bir nesneyi veya kavramı ifade eder.
- bilge (bilmek) – bilgili kişi
- süpürge (süpürmek) – temizlik aracı
- bölge (bölmek) – coğrafi alan
- dalga (dalmak) – su hareketi
- gösterge (göstermek) – işaret veya sembol
- -kaç, -geç: Fiil köklerine eklenerek isim oluşturur ve genellikle bir özelliği ifade eder.
- utangaç (utangaç) – çekingen kişi
- yüzgeç (yüzmek) – balık yüzgeci
- üşengeç (üşümek) – tembel kişi
- -inç: Fiil köklerine eklenerek isim oluşturur ve genellikle bir duygu durumunu ifade eder.
- sevinç (sevinmek) – mutlu olma durumu
- gülünç (gülmek) – komik durum
- korkunç (korkmak) – korkutucu durum
- -sel, -sal: Fiil köklerine eklenerek isim oluşturur ve genellikle bir özelliği ifade eder.
- görsel (görmek) – görsel ile ilgili
- işitsel (işitmek) – işitsel ile ilgili
- -maç: Fiil köklerine eklenerek isim oluşturur ve genellikle bir olay veya nesneyi ifade eder.
- yırtmaç (yırtmak) – yırtılmış yer
- -mbaç: Fiil köklerine eklenerek isim oluşturur ve genellikle bir oyun veya bulmacayı ifade eder.
- saklambaç (saklanmak) – çocuk oyunu
- dolambaç (dolamak) – karmaşık yol
- -e: Fiil köklerine eklenerek isim oluşturur ve genellikle bir nesne veya durumu ifade eder.
- dize (dizmek) – şiir dizisi
- süre (sürmek) – zaman aralığı
- -ç: Fiil köklerine eklenerek isim oluşturur ve genellikle bir duygu durumunu ifade eder.
- sevinç (sevinmek) – mutlu olma hali
- usanç (usanmak) – bıkkınlık
- inanç (inanmak) – güven veya güvenme durumu
- Fiilimsi (Eylemsi) Ekleri: Fiilden isim türetir ve genellikle eylemi ifade eder.
- -me, -ma: Fiilden isim oluşturur.
- danışma (danışmak) – bilgi alma
- okuma (okumak) – okuma eylemi
- yazma (yazmak) – yazma eylemi
- sevme (sevmek) – sevme eylemi
- başlama (başlamak) – başlama eylemi
- -mek, -mak: Fiilden isim türetir ve genellikle eylemi ifade eder.
- yemek (yemek) – yemek eylemi
- içmek (içmek) – içme eylemi
- çalışmak (çalışmak) – çalışma eylemi
- gelmek (gelmek) – gelme eylemi
- gitmek (gitmek) – gitme eylemi
- -ış, -iş, -uş, -üş: Fiilden isim türetir ve genellikle eylemin sonucunu ifade eder.
- açılış (açmak) – açılış etkinliği
- bitiş (bitmek) – bitiş noktası
- dikiş (dikmek) – dikiş eylemi
- yürüyüş (yürümek) – yürüyüş etkinliği
- atış (atmak) – atış eylemi
- gülüş (gülmek) – gülme şekli
- oturuş (oturmak) – oturma şekli
- -an, -en: Fiilden isim türetir ve genellikle eylemi gerçekleştiren kişiyi veya nesneyi ifade eder.
- inleyen (inlemek) – inleyen çocuk
- gülen (gülmek) – gülen adam
- çalışan (çalışmak) – çalışan işçi
- gezen (gezmek) – gezen tilki
- -ası, -esi: Fiilden isim türetir ve genellikle bir şeyin yapılmasını ifade eder.
- yazılası (yazmak) – yazılması gereken
- öpülesi (öpmek) – öpülmesi gereken
- bakılası (bakmak) – bakılması gereken
- kırılası (kırmak) – kırılması gereken
- -mez, -maz: Fiilden isim türetir ve genellikle bir eylemin gerçekleşmemesi durumunu ifade eder.
- bitmez (bitmek) – bitmeyen
- yaramaz (yaramak) – yaramaz öğrenci
- yılmaz (yılmak) – yılmayan
- çıkmaz (çıkmak) – çıkmaz sokak
- -r, -ar, -er: Fiilden isim türetir ve genellikle bir eylemin sonucu veya durumu ifade eder.
- geçer (geçmek) – geçiş durumu
- bilir (bilmek) – bilgi sahibi kişi
- çalar (çalmak) – çalan saat
- -dik, -dık, -duk, -dük: Fiilden isim türetir ve genellikle tanınan şeyler veya durumları ifade eder.
- tanıdık (tanımak) – tanıdık kişi
- olmadık (olmamak) – alışılmadık işler
- -ecek, -acak: Fiilden isim türetir ve genellikle gelecekte yapılacak eylemi ifade eder.
- yakacak (yakmak) – yakma materyali
- gelecek (gelmek) – gelecekteki zaman
- içecek (içmek) – içilecek şey
- -mış, -miş: Fiilden isim türetir ve genellikle geçmiş zaman durumu ifade eder.
- geçmiş (geçmek) – geçmiş zaman
- -me, -ma: Fiilden isim oluşturur.
Bu ekler, fiil köklerinden isim türetme işlevi görür ve fiilin anlamını genişleterek yeni isimler oluşturur.