Fiilden fiil yapan ekleri örneklerle açıklayalım

1. -Iş/-İş/-Uş/-Üş:

• Birliktelik, karşılıklılık veya çokluk ifade eder.
  • Örnekler:
    • Konuş + uş = Konuşuşmak (Birlikte konuşmak)
    • Bak + ış = Bakışmak (Karşılıklı bakmak)
    • Gül + üş = Gülüşmek (Birlikte gülmek)
    • Sarıl + ış = Sarılışmak (Birbirine sarılmak)

2. -In/-İn/-Un/-Ün:

• Edilgenlik veya dönüşlülük ifade eder.
  • Örnekler:
    • Sev + in = Sevinmek (Sevilmekten mutlu olmak)
    • Gör + ün = Görünmek (Görülmek)
    • Giy + in = Giyinmek (Kendini giydirmek)
    • Yıkan = Yıkanmak (Kendini yıkamak)

3. -Ar/-Er:

• Süreklilik, tekrar veya yoğunluk ifade eder.
  • Örnekler:
    • Ağla + r = Ağlamak (Sürekli ağlamak)
    • Sızla + r = Sızlamak (Sürekli sızlamak)
    • Ara + r = Aramak (Tekrar tekrar aramak)
    • Yaz + ar = Yazmak (Yoğun bir şekilde yazmak)

4. -Ir/-Ir/-Ur/-Ür:

• Ettirgenlik ifade eder (başkasına yaptırma).
  • Örnekler:
    • Yıka + t = Yıkatmak (Başkasına yıkatmak)
    • Oku + t = Okutmak (Başkasına okutmak)
    • Yaz + dır = Yazdırmak (Başkasına yazdırmak)
    • İç + ir = İçirmek (Başkasına içirmek)

5. -Ak/-Ek:

• Anilik veya hızlılık ifade eder.
  • Örnekler:
    • Çık + ak = Çıkıvermek (Aniden çıkmak)
    • Gir + ak = Girivermek (Aniden girmek)
    • Atla + yıp = Atlayıvermek (Hızlıca atlamak)
    • Kaç + ak = Kaçıvermek (Hızlıca kaçmak)

6. -Aş/-Eş:

• Karşılıklılık veya birliktelik ifade eder.
  • Örnekler:
    • Vur + uş = Vuruşmak (Karşılıklı vurmak)
    • Seviş = Sevişmek (Birlikte sevişmek)
    • Tanış = Tanışmak (Birbirini tanımak)
    • Yarış = Yarışmak (Birlikte yarışmak)

7. -Ik/-Ik/-Uk/-Ük:

• Küçültme veya azaltma ifade eder.
  • Örnekler:
    • Gül + üm = Gülümsemek (Hafif gülmek)
    • Öp + ücük = Öpücük (Hafif öpmek)
    • Bak + ıcık = Bakıcık (Hafif bakmak)
    • Dokun + ucuk = Dokunucuk (Hafif dokunmak)

8. -Kır/-Kür/-Gır/-Gür:

• Aniden veya şiddetle yapılan eylemi ifade eder.
  • Örnekler:
    • Çatırda = Çatırdamak (Aniden çatırdamak)
    • Fışkır = Fışkırmak (Aniden fışkırmak)
    • Haykır = Haykırmak (Şiddetle haykırmak)
    • Kıpırdan = Kıpırdanmak (Aniden kıpırdanmak)

9. -Iver/-Ivir/-Aver/-Evir:

• Anilik veya beklenmedik durum ifade eder.
  • Örnekler:
    • Gel + iver = Gelivermek (Aniden gelmek)
    • Gör + üver = Görüvermek (Ansızın görmek)
    • Unut + uver = Unutuvermek (Ansızın unutmak)
    • Düş + üver = Düşüvermek (Ansızın düşmek)

10. -Dir/-Tır/-Dur/-Tür:

• Ettirgenlik veya zorunluluk ifade eder.
  • Örnekler:
    • Yap + tır = Yaptırmak (Başkasına yaptırmak)
    • Et + tir = Ettirmek (Başkasına ettirmek)
    • Gel + dir = Geldirmek (Zorla getirmek)
    • Git + tir = Gittirmek (Zorla götürmek)