Ulama

Ulama

Ulama, ünsüzle biten bir sözcüğün, ünlüyle başlayan bir başka sözcüğe bağlanarak okunmasıdır. Bu olay, Türkçede akıcı ve doğal bir konuşma sağlamak için kullanılır.

Kural:

• Ünsüzle biten bir kelime, ünlüyle başlayan bir kelimeye bağlanarak okunur.

Örnekler:

• Yüzünüzü pencerenin ardında görür gibi oldum.
  • Burada “yüzünüzü” kelimesi ünsüz “z” harfi ile biterken, “pencerenin” kelimesi ünlü “e” harfi ile başlıyor ve kelimeler bağlanarak “yüzünüzüpencerenin” şeklinde okunur.
• Özgür olmak, her şeyden önce cesaret ister.
  • “Özgür” kelimesi ünsüz “r” harfi ile biterken, “olmak” kelimesi ünlü “o” harfi ile başlıyor ve kelimeler bağlanarak “özgürolmak” şeklinde okunur.
• Bu yörenin insanları, bol ürün aldığında mutlu olur.
  • “Bu” kelimesi ünsüz “u” harfi ile biterken, “yörenin” kelimesi ünlü “y” harfi ile başlıyor ve kelimeler bağlanarak “buyörenin” şeklinde okunur.
• Yazın ortasında kar yağdığı nerede görülmüş?
  • “Yazın” kelimesi ünsüz “n” harfi ile biterken, “ortasında” kelimesi ünlü “o” harfi ile başlıyor ve kelimeler bağlanarak “yazınortasında” şeklinde okunur.

Ulama Yapılmayan Durumlar:

1. Noktalama İşareti Varsa:
   • Ünsüzle biten kelime ile ünlüyle başlayan kelime arasında noktalama işareti bulunuyorsa ulama yapılmaz.
   • Ah yavrum, Ahmet’im! Anneni, babanı bırakıp da nereye gidiyorsun.
     • Burada “Ah yavrum,” ve “Ahmet’im!” arasında virgül ve ünlem işareti bulunduğu için ulama yapılmaz.
   • Gel, oyunbozanlık etme!
     • “Gel,” ve “oyunbozanlık” arasında virgül bulunduğu için ulama yapılmaz.
2. Anlam Karışıklığına Yol Açacaksa:
   • Ulama, anlam karışıklığına neden olabilecek durumlarda yapılmaz.
   • Tam otların sarardığı zamanlar
     • Yere yüzükoyun uzanıyorum
     • Bu dizelerde “tam otların” kelimeleri arasında ulama yapılırsa “tamotlar” tamlaması oluşur ve bu anlam karışıklığına yol açar.

Detaylı Örneklerle Ulama:

Doğru Kullanım:

• Yüzünüzü pencerenin ardında görür gibi oldum.
  • “yüzünüzü pencerenin” ifadesinde ulama yapılır ve akıcı bir şekilde “yüzünüzüpencerenin” olarak okunur.
• Özgür olmak, her şeyden önce cesaret ister.
  • “özgür olmak” ifadesinde ulama yapılır ve akıcı bir şekilde “özgürolmak” olarak okunur.
• Bu yörenin insanları, bol ürün aldığında mutlu olur.
  • “bu yörenin” ifadesinde ulama yapılır ve akıcı bir şekilde “buyörenin” olarak okunur.
• Yazın ortasında kar yağdığı nerede görülmüş?
  • “yazın ortasında” ifadesinde ulama yapılır ve akıcı bir şekilde “yazınortasında” olarak okunur.

Ulama Yapılmayan Durumlar:

1. Noktalama İşareti Varsa:
   • Ah yavrum, Ahmet’im! Anneni, babanı bırakıp da nereye gidiyorsun.
     • “Ah yavrum,” ve “Ahmet’im!” arasında virgül ve ünlem işareti bulunduğu için ulama yapılmaz.
   • Gel, oyunbozanlık etme!
     • “Gel,” ve “oyunbozanlık” arasında virgül bulunduğu için ulama yapılmaz.
2. Anlam Karışıklığına Yol Açacaksa:
   • Tam otların sarardığı zamanlar
     • Yere yüzükoyun uzanıyorum
     • “tam otların” ifadesinde ulama yapılırsa “tamotlar” tamlaması oluşur ve bu anlam karışıklığına yol açar, bu nedenle ulama yapılmaz.

Ekstra Örneklerle Ulama:

Doğru Kullanım:

• Kitapları alırken dikkatli olmalısın.
  • “Kitapları alırken” ifadesinde ulama yapılır ve akıcı bir şekilde “kitaplarıalırken” olarak okunur.
• Öğrenciler içeri girdi.
  • “Öğrenciler içeri” ifadesinde ulama yapılır ve akıcı bir şekilde “öğrencileriçeri” olarak okunur.
• Bahçede oyun oynuyorlardı.
  • “Bahçede oyun” ifadesinde ulama yapılır ve akıcı bir şekilde “bahçedeoyun” olarak okunur.
• Dışarıda yemek yemek çok keyifli.
  • “Dışarıda yemek” ifadesinde ulama yapılır ve akıcı bir şekilde “dışarıdayemek” olarak okunur.

Ulama Yapılmayan Durumlar:

1. Noktalama İşareti Varsa:
   • Gel, evime bekliyorum.
     • “Gel,” ve “evime” arasında virgül bulunduğu için ulama yapılmaz.
   • Git, işini bitir.
     • “Git,” ve “işini” arasında virgül bulunduğu için ulama yapılmaz.
2. Anlam Karışıklığına Yol Açacaksa:
   • Dünya çok büyük.
     • “dünya çok” ifadesinde ulama yapılırsa “dünyayçok” tamlaması oluşur ve bu anlam karışıklığına yol açar, bu nedenle ulama yapılmaz.

Bu örnekler ve açıklamalar, ulama olayını daha iyi anlamanızı sağlar. Ulama, Türkçede akıcı ve doğal bir konuşma sağlamak için önemli bir dil kuralıdır.