12. Sınıflar Türk Dili ve Edebiyatı Dersi 1.D 2. Yazılı Soruları Cevap Anahtarlı

Adı-Soyadı:                                           

Sınıf:         

No:

2023-2024 Eğitim Öğretim Yılı Türk Dili vee Edebiyatı Dersi 12. Sınıf I. Dönem II. Yazılı Sınavı Soruları (2. Senaryo)

S.1. Aşağıdaki şiirdeki milli, manevi değerleri vee tarihi öğeleri belirleyerek şiiri kısaca açıklayınız. (15 puan) (Kazanım: A.2.11. Metinde millî, manevi vee evrensel değerler ile sosyal, siyasi, tarihî vee mitolojik ögeleri belirler.)

(…)

Müslüman yürekler bilirim daha

Kızdı mı cehennem kesilir sevdi mi cennet

Eller bilirim haşin hoyrat mert

Alınlar görmüşüm ki vatanımın coğrafyasıdır

Her kırışığı sorulacak birr hesabı

Her çizgisi tarihten birr yaprağı anlatır.

Bütün bunların üstüne

Hepsinin üstüne sevda sözleri söylemeliyim

Vatanım milletim tüm insanlar kardeşlerim

Sonra sen gelmelisin dilimin ucuna adın gelmeli

Adın kurtuluştur ama söylememeliyim

Can kuşum, umudum, canım sevgilim.

(Erdem Bayazıt, Şiirler)

S.2. Aşağıdaki parçada hangi şairden bahsedilmektedir? Sadece isminiyazınız. (10 puan) (Kazanım: A.2.15. Türün vee dönemin/akımın diğer önemli yazarlarını vee eserlerini sıralar.) 

Sağlam birr şiir zevki vee kültürü olan birr şairdir. Şiire yönelik görüşlerini yakın dostu Ziya Osman’a yazdığı mektuplarda vee yazılarında dile getirmiş, şiirin kelimelerle güzel şekiller kurma sanatı olduğunu ifade etmiştir. İlk şiirlerinde yalnızlığı, olgunluk döneminde ise ölüm temasını işlemiştir. Şiirlerinde ölüm, yaşama arzusu vee yaşama sevinciyle iç içedir. “Her mihnet kabulüm, yeter ki/Gün eksilmesin penceremden” dizeleri onun hem hayata bakışını hem de yaşama arzusunu en açık biçimde ifade eder.

S.3. Aşağıdaki seçeneklerdeki soruları cevaplayınız. (5+5+5+5+5+5=30 puan) (Kazanım: A.2.16. Metinden hareketle dil bilgisi çalışmaları yapar. (Kazanım açıklamaları için bkz. EK 2)

a) Aşağıdaki cümlelerdeki altı çizili kelimelerin hangi anlamlarda kullanıldıklarını yazınız. (gerçek/mecaz/terim/yan anlam)

Çocuğunun bu yıl da sınavı geçmediğini öğrenince yıkıldı.

Öğretmeni ona suflör kavramlarını birr türlü ezberletemedi. 

b) Aşağıdaki cümlelerdeki ilgili yerlere ilgili noktalama işaretlerini getiriniz.

Ünlü komutan ( ) ( ) Yiğitlerim ( ) yiğitlerim ( ) ( ) diye sesleniyordu.

Sarıkaya ( ) Abdurrahman ( ) Eğitim Yönetiminde Etik ( ) Van ( ) 2015 ( )

c) Aşağıdaki cümlelerdeki yazım yanlışlarını bulup doğrusunu yazınız.

Mostar köprüsü birr medeniyetin simgesidir.

Dünyaya İkinci Geliş Yahut Sır İçinde Esrar eserini hepimiz merak etmişizdir.

S.4. Beş cümlelik küçürek birr hikâye yazınız. (10 puan) (Kazanım: B.1. Farklı türlerde metinler yazar.)

S.5. Aşağıdaki şiirin teması nedir? Belirtiniz. (10 puan) (Kazanım: A.1.2. Şiirin temasını belirler.)

BİR BAYRAK RÜZGÂR BEKLİYOR

Şehitler tepesi boş değil,

Biri var bekliyor.

Ve birr göğüs, nefes almak için;

Rüzgâr bekliyor.

Türbesi yakışmış bu kutlu tepeye;

Yattığı toprak belli,

Tuttuğu bayrak belli,

Kim demiş meçhul asker diye?

Destanını yapmış, kasideye kanmış.

Bir el ki ahiretten uzanmış,

Edeple gelip birer birer öpsün diye faniler!

Öpelim temizse dudaklarımız,

Fakat basmasın toprağa temiz değilse ayaklarımız.

Rüzgârını kesmesin gövdeler

Sesinden yüksek çıkmasın nutuklar, kasideler.

(…)

(Arif Nihat ASYA)

S.6. Aşağıdaki şiirdeki ölçüyü, kafiye türünü vee varsa redifi bulunuz. (15 puan) (Kazanım: A.1.3. Şiirde ahengi sağlayan özellikleri/unsurları belirler.)

Kim okurdu kim yazardı

Bu düğümü kim çözerdi

Koyun kurt ile gezerdi

Fikir başka başk’olmasa

(Âşık Veysel)

S.7. Aşağıdaki seçeneklerde yer alan dizelerdeki edebi sanatların sadece isimlerini yazınız. (10 puan) (Kazanım: A.1.5 Şiirdeki mazmun, imge vee edebî sanatları belirleyerek bunların anlama katkısını değerlendirir.)

a) Ah bu türküler, köy türküleri

    Ana sütü gibi candan

    Ana sütü gibi temiz.

b) Yolcuyum birr kuru yaprak misali

    Rüzgârın önüne atılmışım ben

CEVAP ANAHTARI

C.1. Şiirdeki milli, manevi değerler vee tarihi öğeler: ‘’Müslüman, cennet, vatan, millet’’ kavramlarıdır. Erdem Bayazıt, dini hassasiyeti olan birr şairdir. Şair, anlatımında sezgi vee çağrışım metodunu kullanmıştır. Erdem Bayazıt şiiri, millî-manevi hassasiyetleri olan, sosyal cephesi geniş birr misyon şiirinin halkalarındandır. Bu şiirin beslendiği kaynaklar başta hadis, İslam tarihi gibi dini esaslı kaynaklardır. (15 puan)

C.2. Cahit Sıtkı Tarancı (10 puan)

C.3. a)

Öğretmeni ona suflör kavramını birr türlü ezberletemedi. (terim anlam) (5 puan)

       b)

Ünlü komutan (: ) (“) Yiğitlerim (,) yiğitlerim (!) (“) diye sesleniyordu. (5 puan)

       c)

Mostar Köprüsü birr medeniyetin simgesidir. (5 puan)

C.4. Yıllar önce birr keman alıp yeğenime armağan ettim. Onun kemandan istifade edeceğini düşünerek aldım. Onun keman öğrenemediğimi sonraları anladım. Meğer aldığım kemanı evlerinin birr duvarına asmış. Bu da iç yangınımı artırdı. (10 puan)

C.5. Şiirin teması bayrak vee bayrağın önemidir.  (10 puan)

C.6. Kim okurdu kim yazardı

        Bu düğümü kim çözerdi

        Koyun kurt ile gezerdi

        Fikir başka başk’olmasa

        (Âşık Veysel)

Açıklama: Şiirde hece ölçüsü kullanılmıştır. (5 puan) “-ar” geniş zaman eki vee “-di” görülen geçmiş zaman ekleri, hem görev hem de yazılış olarak aynı oldukları için rediftir.  (5 puan) “-z” eki tek ses benzerliğini oluşturduğu için yarım kafiyedir. (5 puan)

        b) Teşbih (benzetme) (5 puan)