Ahmet Hamdi Tanpınar, 20. yüzyıl Türk edebiyatının en önemli isimlerinden biridir. Şair, romancı, öykücü, denemeci, edebiyat tarihçisi, profesör ve siyasetçi olarak çok yönlü bir kimliğe sahiptir. Eserlerinde zaman, rüya, bilinçaltı, Doğu-Batı sentezi gibi temaları işlemiş ve Türk edebiyatına özgün bir katkıda bulunmuştur.
Hayatı:
1901 yılında İstanbul’da doğdu.
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nden mezun oldu.
Edebiyat profesörü olarak görev yaptı.
Maraş Milletvekili seçildi.
1962 yılında İstanbul’da vefat etti.
Edebi Kişiliği:
Şiirlerinde hece ölçüsünü kullanmış, serbest şiire de eserler vermiştir.
Eserlerinde zaman mefhumu, bilinçaltı ve psikolojik derinlikler önemli yer tutar.
Doğu-Batı sentezi fikrini savunmuştur.
Şiirde Yahya Kemal ve Ahmet Haşim’den, romanda ise Yakup Kadri Karaosmanoğlu’ndan etkilenmiştir.
Zengin bir dil ve özgün bir üslup kullanmıştır.
Eserleri:
Roman: Huzur, Saatleri Ayarlama Enstitüsü, Sahnenin Dışındakiler, Mahur Beste, Aynadaki Kadın
Şiir: Şiirler
Öykü: Abdullah Efendi’nin Rüyaları
Deneme: Beş Şehir, Yaşadığım Gibi
Araştırma: 19. Asır Türk Edebiyatı, Tevfik Fikret, Yahya Kemal, Edebiyat Üzerine Makaleler
Huzur Romanı:
Tanpınar’ın en önemli eseri Huzur romanıdır. Roman, Mümtaz isimli bir entelektüelin iç dünyasını ve zamanla yaşadığı değişimleri anlatır. Roman, Türk edebiyatının en çok okunan ve en çok üzerinde çalışılan eserlerinden biridir.
Saatleri Ayarlama Enstitüsü Romanı:
Saatleri Ayarlama Enstitüsü, Tanpınar’ın hicivli bir üslupla yazdığı bir romandır. Roman, Tanzimat sonrası Türk toplumunun modernleşme çabalarını ironik bir bakış açısıyla ele alır.
Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Edebi Yönü:
Ahmet Hamdi Tanpınar, Türk edebiyatına özgün bir katkıda bulunan önemli bir yazardır. Eserlerinde işlediği temalar ve kullandığı dil, onu diğer yazarlardan ayırır. Tanpınar, Türk edebiyatının en önemli klasiklerinden biri olarak kabul edilir.
Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Eserleri:
Ahmet Hamdi Tanpınar, şiir, roman, öykü, deneme ve araştırma gibi birçok türde eser vermiştir. Eserleri Türk edebiyatının önemli klasikleri arasında yer alır.
Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Sanat Anlayışı:
Ahmet Hamdi Tanpınar, sanatın estetik ve ahlaki değerlere sahip olması gerektiğine inanıyordu. Sanatın toplumda birleştirici bir rol oynayabileceğini düşünüyordu.
Ahmet Hamdi Tanpınar, Türk edebiyatının en önemli isimlerinden biridir. Çok yönlü bir kimliğe sahip olan Tanpınar, eserleriyle Türk edebiyatına özgün bir katkıda bulunmuştur. Eserleri günümüzde de ilgi görmeye ve okunmaya devam etmektedir.
Ahmet Hamdi Tanpınar (1901-1962)
Ahmet Hamdi Tanpınar
Ahmet Hamdi Tanpınar, 23 Haziran 1901’de İstanbul’da dünyaya geldi. Baytar Mektebi’ni yarıda bırakarak İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’ne girdi ve 1923’te mezun oldu. Yurdun çeşitli bölgelerinde öğretmenlik yaptı ve Gazi Eğitim Enstitüsü’nde edebiyat dersleri verdi. 1939’da İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde yeni kurulan Türk Edebiyatı Kürsüsü’ne profesör olarak atandı. Ayrıca Maraş Milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde görev yaptı. Milletvekilliğinden sonra Milli Eğitim Müfettişliği görevini üstlendi. 1949’da İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’ne geri döndü ve bu görevdeyken 24 Ocak 1962’de İstanbul’da enfarktüs sonucu hayatını kaybetti. Mezarı, Yahya Kemal’in mezarının yanındadır.
Edebi Kişiliği:
Ahmet Hamdi Tanpınar, şiir, roman, öykü, deneme ve inceleme gibi çeşitli türlerde eserler vermiş, edebiyat profesörlüğüne kadar yükselmiş önemli bir sanatçıdır. Şiirlerinde hece ölçüsünü kullanmış ve serbest şiirin moda olduğu bir dönemde heceye yeni bir soluk getirmiştir. Zamanla serbest ölçüyle de eserler vermiştir.
Eserlerinde zaman temasını derinlemesine işlemiş, geçmiş, şimdi ve geleceği bir bütün olarak ele almıştır. “Bursa’da Zaman” şiirinde “Ne içindeyim zamanın ne de büsbütün dışında” diyerek zaman kavramını karmaşık ve çok katmanlı bir şekilde algıladığını göstermiştir. Bu zaman anlayışı, Bergson felsefesinden etkilenmiştir.
Bilinçaltı ve psikolojik anlar, Tanpınar’ın eserlerinde büyük bir önem taşır. Romanlarında sadece bireysel değil, toplumsal bilinçaltını da yakalamaya çalışmış ve dış dünyadan çok bilinçaltıyla ilgilenmiştir. Dış dünyayı kendi iç dünyasında dönüştürerek okuyucusuna aktarmıştır.
Şiirlerinde derin bir müzikalite kuran Tanpınar, Ahmet Haşim, Yahya Kemal ve Fransız sembolistlerin etkisi altında kalmıştır. Zaman, rüya, bilinçaltı gibi temaları işlemiş ve sembolist özellikler sergilemiştir. Profesör kimliğiyle yazdığı araştırma ve inceleme yazıları, günümüzde hâlâ birçok araştırmacının faydalandığı kaynaklar arasında yer almaktadır.
Tanpınar’ın eserlerinde Doğu-Batı sorunu, yurt sevgisi, zaman, rüya, geçmişe özlem, İstanbul ve bilinçaltı başlıca konular arasındadır. Mecazlar ve soyut sözcüklerle zenginleştirdiği kendine özgü bir dil kullanmış, şiirlerinde sustuğu şeyleri roman ve hikayelerinde dile getirmiştir. Hikaye ve romanlarında şiirsel bir nitelik bulunmasının nedeni de budur.
En önemli romanı “Huzur”dur ve bu eser bir şairin hayatı etrafında şekillenir. “Saatleri Ayarlama Enstitüsü” ise toplumsal eleştiriyi ironik bir bakış açısıyla ele aldığı tanınmış bir romanıdır. Ayrıca “Beş Şehir” adlı deneme kitabında Ankara, Erzurum, Bursa, Konya ve İstanbul’u anlatmıştır.
Eserleri:
Roman: Huzur, Saatleri Ayarlama Enstitüsü, Sahnenin Dışındakiler, Mahur Beste, Aynadaki Kadın
Şiir: Şiirler
Öykü: Abdullah Efendi’nin Rüyaları
Deneme: Beş Şehir, Yaşadığım Gibi
Araştırma: 19. Asır Türk Edebiyatı, Tevfik Fikret, Yahya Kemal, Edebiyat Üzerine Makaleler
Roman Özeti:
Huzur: Küçük yaşta anne ve babasını kaybeden Mümtaz, amcasının oğlu İhsan tarafından büyütülür. Edebiyat fakültesinde asistan olan Mümtaz, aynı fakülteden mezun olan Nuran’a aşık olur. Dul bir kadın olan Nuran, Mümtaz ile evlenmeyi kabul eder. Ancak Nuran’ı seven Suat’ın intihar etmesi, Nuran’ın kendini suçlamasına ve Mümtaz ile evlenmekten vazgeçmesine yol açar. Nuran, eski kocasıyla yeniden bir araya gelmeye karar verir. Mümtaz, bu duruma çok üzülür ve bir gün merdivenlerden çıkarken II. Dünya Savaşı’nın başladığı haberini duyduğunda yere yığılır.
Sahnenin Dışındakiler: Cemal, altı yıl sonra 1920 yılında üniversite eğitimini tamamlamak için İstanbul’a döner. Hocası İhsan, ona Nasır Paşa’nın hatıralarını yazma görevini verir. Bu sırada gençlik aşkı Sabiha, yaramaz bir adamla evlenmiştir. Bir süre sonra Cemal, Sabiha’nın resminin altında “Sahneye çıkan ilk Türk kadını” yazısını görür. Zihni karışık olan Cemal, Nasır Paşa’nın öldürülmesi ve hocası İhsan’ın şüpheli olarak tutuklanması haberini alır. Artık sahnenin dışı da içi kadar karışık ve zor bir durumdadır.
Ahmet Hamdi Tanpınar Ahmet Hamdi Tanpınar Edebi Kişiliği Ahmet Hamdi Tanpınar Edebi Yönü Ahmet Hamdi Tanpınar Eserleri Ahmet Hamdi Tanpınar Sanat Anlayışı
Web sitemizde size en iyi deneyimi sunabilmemiz için çerezleri kullanıyoruz. Bu siteyi kullanmaya devam ederseniz, bunu kabul ettiğinizi varsayarız.TamamHayırGizlilik politikası
