Etmek, edilmek, eylemek, olmak, olunmak yardımcı fiilleriyle kurulan birleşik fiiller, ilk kelimesinde herhangi bir ses düşmesi veya türemesine uğramazsa ayrı yazılır:
alt etmek
arz etmek
azat etmek
dans etmek
el etmek
göç etmek
ilan etmek
kabul etmek
kul etmek
kul olmak
not etmek
oyun etmek
söz etmek
terk etmek
var olmak
yok etmek
yok olmak vb.
Birleşme sırasında kelimelerinden hiçbiri veya ikinci kelimesi anlam değişikliğine uğramayan birleşik kelimeler ayrı yazılır.
Hayvan türlerinden birinin adıyla kurulanlar:
dil balığı
kedi balığı
köpek balığı
ton balığı vb.
ardıç kuşu
çalı kuşu
deve kuşu
muhabbet kuşu vb.
ağustos böceği
ateş böceği
ipek böceği
uçuş böceği
uğur böceği
çalıcı böcek
sümüklü böcek vb.
at sineği
et sineği
meyve sineği
uyuz sineği vb.
deniz yılanı
su yılanı
Ankara keçisi
yaban keçisi
fındık faresi
tarla faresi
dağ sıçanı
tarla sıçanı
ada tavşanı
yaban tavşanı
bal arısı
yaprak arısı vb.
Bitki türlerinden birinin adıyla kurulanlar:
ayrık otu
çörek otu
eğrelti otu vb.
ateş çiçeği
çuha çiçeği
ipek çiçeği
lavanta çiçeği vb.
avize ağacı
ban ağacı
dantel ağacı
kâğıt ağacı vb.
altın kökü
eğir kökü
helvacı kökü
meyan kökü vb.
dağ elması
yer elması
çalı dikeni
deve dikeni
köpek üzümü
kuş üzümü
çakal armudu
dağ armudu
at kestanesi
kuzu kestanesi
can eriği
gövem eriği
kuzu mantarı
yer mantarı
su kamışı
şeker kamışı
dağ nanesi
taş nanesi
ayı gülü
Japon gülü
Antep fıstığı
çam fıstığı
sırık fasulyesi
soya fasulyesi vb.
UYARI:
Çiçek dışında anlamlar taşıyan baklaçiçeği (renk), narçiçeği (renk), suçiçeği (hastalık); ot dışında anlamlar taşıyan ağızotu (barut), sıçanotu (arsenik); ses düşmesine uğramış olan çöreotu ve yazımı gelenekleşmiş olan semizotu, dereotu bitişik yazılır.
Nesne, eşya ve alet adlarından biriyle kurulan birleşik kelimeler:
alçı taşı
bileği taşı
çakmak taşı
kireç taşı
lüle taşı
Oltu taşı
damla taşı
dikili taş vb.
arap sabunu
el sabunu
kahve değirmeni
yel değirmeni
kahve dolabı
su dolabı
müzik odası
oturma odası
duvar saati
kol saati
duvar takvimi
masa takvimi
kriz masası
yemek masası
itfaiye aracı
kurtarma aracı
masa örtüsü
yatak örtüsü
el kitabı
okuma kitabı
Frenk gömleği
İngiliz anahtarı
İngiliz sicimi
alt geçit
üst geçit
çekme kat
dolma kalem
dönme dolap
toplu iğne
vurmalı çalgılar
vurmali sazlar
yapma çiçek vb.
afyon ruhu
katran ruhu
lokman ruhu
nane ruhu
tuz ruhu vb.
Yol ve ulaşım ile ilgili birleşik kelimeler:
Arnavut kaldırımı
çevre yolu
deniz yolu
kara yolu
keçi yolu vb.
Durum, olgu ve olay bildiren sözlerden biriyle kurulan birleşik kelimeler:
açık oturum
açık öğretim
ana dili
Ay tutulması
baş ağrısı (hastalık)
baş belası
baş dönmesi
çıkış yolu
çözüm yolu
güç birliği
iş birliği
iş bölümü
madde başı
ses uyumu
yer çekimi vb.
Bilim ve bilgi sözleriyle kurulan birleşik kelimeler:
anlam bilimi
dil bilimi
gök bilimi
toplum bilimi
toprak bilimi
yer bilimi
dil bilgisi
ses bilgisi
şekil bilgisi vb.
Yuva ve küre sözleriyle kurulan birleşik kelimeler:
göz yuvarı
hava yuvarı
isi yuvarı
yer yuvarı
hava küre
ışık küre
su küre
taş küre
yarı küre
yarım küre vb.
Yiyecek, içecek adlarından biriyle kurulan birleşik kelimeler:
bohça böreği
talaş böreği
badem yağı
kuyruk yağı
arpa suyu
maden suyu
tulum peyniri
beyaz peynir
Adana kebabı
tas kebabı
İnegöl köftesi
İzmir köftesi
ezogelin çorbası
irmik helvası
koz helva
acı badem kurabiyesi
Kemalpaşa tatlısı
yoğurt tatlısı
badem şekeri
kestane şekeri
lop yumurta vb.
burgu makarna
yüksek makarna
kakaolu kek
üzümlü kek
çiğ köfte
içli köfte
dolma biber
sivri biber
esmer şeker
kesme şeker
süzme yoğurt
yarma şeftali
kuru yemiş vb.
Gök cisimleri:
Çoban Yıldızı
Kervan Yıldızı
Kutup Yıldızı
kuyruklu yıldız
gök taşı
meteor taşı vb.
Organ veya organ yerine geçen sözlerden biriyle kurulan birleşik kelimeler:
süzgün göz
aşık kemiği
elmacık kemiği
serçe parmak
yüzük parmağı
azı dişi
süt dişi
kuyruk sokumu
safra kesesi
çatma kaş
takma diş
takma kirpik
takma kol
ekşi surat
kepçe surat vb.
Benzetme yoluyla insanın bir niteliğini anlatmak üzere bitki, hayvan ve nesne adlarıyla kurulan birleşik kelimeler:
Web sitemizde size en iyi deneyimi sunabilmemiz için çerezleri kullanıyoruz. Bu siteyi kullanmaya devam ederseniz, bunu kabul ettiğinizi varsayarız.TamamHayırGizlilik politikası
