Sıfat Tamlamaları
Sıfat tamlamaları, bir sıfat ile bir isim arasında kurulan söz öbekleridir. Bu öbeklerde sıfat, ismi çeşitli açılardan niteleyebilir veya belirtebilir. Sıfat tamlamasında tamlayan olarak adlandırılan sıfat, tamlanan olarak adlandırılan isimle birlikte kullanılır. İşte bazı örneklerle sıfat tamlamalarının nasıl oluştuğunu gösterelim:
- Güzel çiçek: Bu örnekte “güzel” sıfatı “çiçek” ismini nitelendirir. Burada “güzel” sıfatı tamlayan, “çiçek” ismi ise tamlanandır.
- Beşinci cadde: Bu ifadede “beşinci” sıfatı “cadde” ismini belirtir. “Beşinci” sıfatı tamlayan, “cadde” ismi ise tamlanandır.
- Çalışkan çocuk: Burada “çalışkan” sıfatı “çocuk” ismini nitelendirir. “Çalışkan” sıfatı tamlayan, “çocuk” ismi ise tamlanandır.
Sıfat Tamlamasında Birden Çok Sıfat:
Sıfat tamlamalarında sıfat veya isim birden fazla olabilir. Bu durumda sıfatlar, isimleri birden fazla açıdan nitelendirir. İşte bu duruma bazı örnekler:
- Küçük kırmızı ayakkabı: Bu örnekte “küçük” ve “kırmızı” sıfatları, “ayakkabı” ismini nitelendirir. Burada “küçük” ve “kırmızı” sıfatları tamlayan, “ayakkabı” ismi ise tamlanandır.
- Yeşil bir doğa: Bu ifadede “yeşil” ve “bir” sıfatları “doğa” ismini belirtir. “Yeşil” ve “bir” sıfatları tamlayan, “doğa” ismi ise tamlanandır.
- Mutlu anneler, babalar: Burada “mutlu” sıfatı “anneler” ve “babalar” isimlerini nitelendirir. “Mutlu” sıfatı tamlayan, “anneler” ve “babalar” isimleri ise tamlanandır.
- Ucuz ayakkabılar ve terlikler: Bu örnekte “ucuz” sıfatı “ayakkabılar” ve “terlikler” isimlerini belirtir. “Ucuz” sıfatı tamlayan, “ayakkabılar” ve “terlikler” isimleri ise tamlanandır.
Adlaşmış Sıfat:
Sıfat tamlamalarında bazen tamlanan durumundaki isim kullanılmayabilir ve sıfat tek başına kullanılır. Bu durumda sıfat, ismin yerini alır ve çekim eki alabilir. Bu tür sıfatlara adlaşmış sıfat denir. İşte bazı örnekler:
- Yeşil rengi severim. → Yeşili severim: Burada “yeşil” sıfatı, “rengi” isminin yerine geçmiştir ve “yeşil” adlaşmış sıfat olarak kullanılmıştır.
- Küçük çocuk çok yaramazdı. → Küçük, çok yaramazdı: Burada “küçük” sıfatı, “çocuk” isminin yerini alarak adlaşmış sıfat olarak kullanılmıştır.
