Masal

Masal, insanların hayal gücünün zenginliklerini ortaya koyan ve gerçek dünya ile ilişkisiz olarak, olağanüstü özelliklere sahip kahramanların başından geçen fantastik olayları konu alan bir edebi türdür. Masallar, yazarları belli olmayan ve halk arasında sözlü olarak aktarılan eserler olarak bilinir. Türk edebiyatında Keloğlan Masalları, Binbir Gece Masalları gibi önemli örnekleri bulunan masallar, zengin anlatım tarzları ve fantastik unsurları ile dikkat çeker. Masal türünde eser vermiş önemli sanatçılardan bazıları Muzaffer İzgü ve Eflâtun Cem Güney’dir.

Masalın Yapısal Bölümleri:

1. Giriş Bölümü: Masallar genellikle “Bir varmış, bir yokmuş” veya “Evvel zaman içinde, kalbur saman içinde” gibi tekerlemelerle başlar. Bu giriş kısmı, masalın temelini oluşturan ve dinleyiciyi masalın hayalî dünyasına hazırlayan bölümdür. Bu aşama, “döşeme” olarak adlandırılır.
2. Ana Olay Bölümü: Masalda asıl olayların geliştiği bölümdür. Burada, kahramanların yaşadığı maceralar ve karşılaştıkları zorluklar ayrıntılı bir şekilde anlatılır.
3. Sonuç Bölümü: Masallar genellikle “Gökten üç elma düştü” veya “Onlar ermiş muradına, biz çıkalım kerevetine” gibi tekerlemelerle sona erer. Bu bölüm, olayların tatlı bir sonuca bağlandığı ve genellikle dileklerle tamamlanan kısımdır.

Masalın Temel Özellikleri:

• Hayalî Mekânlar: Masallarda olaylar gerçek dünyadan bağımsız olarak hayalî mekânlarda geçer. Örneğin, Kaf Dağı, Yedi Yerin Altı gibi fantastik yerler masallarda yer alır.
• Zamanın Belirsizliği: Masallarda zaman, genellikle belirsizdir. Olaylar, “evvel zaman içinde” gibi soyut bir zaman diliminde anlatılır.
• Abartılı Anlatım: Masallar, olayları abartılı bir şekilde sunar. Bu abartılar, masalların fantastik doğasını vurgular.
• Olağanüstü Kahramanlar: Masallarda sıkça olağanüstü varlıklar yer alır. Cinler, periler, devler ve ejderhalar gibi karakterler, masalların önemli unsurlarındandır.
• Sembol Karakterler: Masallarda bazı karakterler sembolik nitelikler taşır ve belirli toplumsal rollerin temsilcisi olarak görülür. Örneğin; padişah, vezir, köylü gibi karakterler bu türün örneklerindendir.
• Geçmiş Zaman Kullanımı: Masallar genellikle geçmiş zaman kipinde anlatılır. Bu, masalların geleneksel ve tarihî bir anlatım tarzı taşımasını sağlar.
• Eğitici ve Öğretici Unsurlar: Masallar, genellikle eğitici ve öğretici mesajlar içerir. Ahlaki dersler ve yaşam bilgileri masallar aracılığıyla aktarılır.
• Tekrar Edilen Unsurlar: Masallarda tekrarlara sıkça yer verilir. Örneğin, padişahın üç oğlu olması veya gökten üç elma düşmesi gibi tekrar eden unsurlar masallarda bulunur.
• Tatlı Bir Son: Masallar genellikle tatlı bir sonla biter. İyilik ve doğruluk ödüllendirilir, kötülük ise cezalandırılır.

Masalın Unsurları:

• Tekerleme: Masallarda başlangıçta veya sonunda kullanılan kalıplaşmış sözlerdir. “Bir varmış, bir yokmuş” veya “Onlar ermiş muradına, biz çıkalım kerevetine” gibi tekerlemeler, dinleyicilerin dikkatini çeker ve masalın fantastik dünyasına geçiş yapmalarını sağlar.
• Karakterler ve Varlıklar: Masallarda yer alan varlıkların bir kısmı doğaüstü özelliklere sahiptir. Cinler, periler, devler gibi karakterler, insan özellikleri taşır ve iyilik veya kötülük gibi özelliklerle tasvir edilir.
• Yer ve Zaman: Masallarda yer ve zaman genellikle belirsizdir. Olaylar hayalî bir mekânda ve “evvel zaman içinde” gibi soyut bir zaman diliminde anlatılır.