Dil göstergesi, çeşitli gösterge türleri arasında aklımıza ilk gelen ve en yaygın kullanılan göstergedir. Yazı ile ya da sözlü olarak gerçekleştirilen her türlü etkinlik dil göstergesi ile ilgilidir. Örneğin, “kalem” kelimesi yazı aracılığıyla ifade edilen bir dil göstergesidir ve “k, a, l, e, m” seslerinin bir araya gelmesiyle oluşur. Bu sözcüğün oluşturduğu sesler, belirli bir anlamı ifade eder ve bu anlamı belirlemek ise gösterilendir.
Dil Göstergelerinin Özellikleri
Nedensizlik: Dil göstergeleri, gösteren ile gösterilen arasındaki ilişki açısından genellikle nedensizdir. Bu, göstergenin ne anlama geldiğini belirleyen bir gerekçe bulunmadığı . Örneğin, “öğrenci” kelimesinin İngilizce karşılığı “student”, Arapça karşılığı ise “talebe”dir. Bu isimlendirme biçimlerinin mantıklı bir açıklaması bulunmamaktadır. Bu nedenle, dil göstergeleri nedensiz olarak kabul edilir.
Çizgisel Yapı: Dil göstergeleri, belirli bir düzen içinde sıralanan ses imgelerinden oluşur. Dilin her bir sözcüğü bir gösterge olarak kabul edilir. Örneğin, “bayrak” kelimesi “b-a-y-r-a-k” harflerinin birleşiminden oluşur. Harflerin yerini değiştirmek, anlamı kaybettirir. Örneğin, “bayrak” kelimesini “bakray” şeklinde değiştirdiğimizde, anlamı zihnimizde canlanmaz. Benzer şekilde, cümle yapılandırmasında da bu kurallar geçerlidir. “Yeni atanan öğretmenler görevlerine başladı.” cümlesini “Yeni atanan öğmetrenler görevlerine başladı.” şeklinde değiştiremeyiz. Ancak, eş anlamlı kelimeler kullanarak değişiklik yapabiliriz.
Uzlaşma: Dil göstergeleri, toplumsal bir uzlaşmaya dayanır. Toplum, kelimelerin anlam değerleri konusunda ortak bir anlaşmaya varmıştır ve bu uzlaşma genellikle uzun süre devam eder. Örneğin, “elma” denildiğinde herkesin aklına aynı nesne gelir. Bu, dil göstergelerinin toplumsal bir uzlaşmaya dayalı olduğunu gösterir.
Not: Bir dilin bazı göstergeleri zamanla ses değişikliklerine uğrayabilir.
Örnekler
Alma: Elma
Ana: Anne
Tengri: Tanrı
B. Dil Dışı Göstergeler:
Dil dışı göstergeler, dil göstergelerinden sonra gelen ve dilsel olmayan gösterge türleridir. Bu tür göstergeler arasında hareket, jest, mimik, resim, şekil ve işaretler bulunur. Günlük yaşamda karşılaştığımız bu göstergeler, dilin ötesinde iletişim kurmamıza yardımcı olur.
Belirti (Doğal Gösterge): Doğal bir gösterge olan belirtke, insan müdahalesi olmaksızın, tamamen doğanın sunduğu bir işarettir. Gösteren ile gösterilen arasında var olan ilişki doğaldır ve genellikle yorumlama gerektirir.
Örnekler
Ateşimizin 40 derece olması: Hastalık belirtisidir.
Öksürük: Hastalık belirtisidir.
Sel: Yoğun yağışın belirtisidir.
Gök gürültüsü: Farklı bir hava hareketinin belirtisidir.
Ağaç yapraklarının gürleşmesi: İlkbaharın belirtisidir.
Romatizma hastası birinin bacaklarındaki ağrı: Yaklaşan yağmurun belirtisidir.
Yaprakların sararması: Sonbaharın belirtisidir.
Belirtke (Sosyal Gösterge): Sosyal göstergeler, yapay olarak üretilmiş ve toplum tarafından kabul görmüş işaretlerdir. Bu göstergeler arasında trafik işaretleri, levhalar, lambalar gibi araçlar bulunur. Mors alfabesi gibi iletişimi sağlayan işaretler de sosyal göstergelere örnek olarak verilebilir.
Örnekler
Trafik İşaretleri: Yol güvenliği ve yönlendirme amacı taşır.
Mors Alfabesi: İletişim kurmak için kullanılan işaretler ve rakamlar.
Web sitemizde size en iyi deneyimi sunabilmemiz için çerezleri kullanıyoruz. Bu siteyi kullanmaya devam ederseniz, bunu kabul ettiğinizi varsayarız.TamamHayırGizlilik politikası
